Ξεδιψώντας με θαλασσινό νερό

Αν υπάρχει κάτι που προκαλεί εντύπωση στα τουριστικά υπερανεπτυγμένα παράλια της Νότιας Ισπανίας δεν είναι η οικοδομική έξαρση ούτε τα στίφη των επισκεπτών, είναι οι κήποι. Περίτεχνοι, πλούσιοι και με κυρίαρχη την παρουσία του γκαζόν κι όχι των κάκτων, οι κήποι αποτελούν όαση δροσιάς μέσα σε ένα άνυδρο τοπίο που μοιάζει με την έρημο της απέναντι αφρικανικής ακτής.
Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: σε μια περιοχή με τεράστιο πρόβλημα λειψυδρίας πώς μπορεί κανείς να συντηρήσει τόσο απαιτητικούς στο πότισμα κήπους. Αντλώντας νερό από τη θάλασσα, έρχεται η απάντηση των τοπικών αρχών, οι οποίες έχουν επενδύσει μαζικά σε υποδομές αφαλάτωσης για να δημιουργήσουν μια πράσινη λωρίδα κατά μήκος της νότιας ακτής της Ισπανίας.
Η συνταγή αυτή, όμως, είχε πολλούς επικριτές μεταξύ του οικολογικού κινήματος που απέρριπταν την αφαλάτωση ως μια τεχνολογία που απαιτεί την κατανάλωση τεράστιων αποθεμάτων καυσίμων και προκαλεί δυσανάλογα μεγάλη ζημιά στο περιβάλλον. Ελάχιστα είναι τα μεγάλα εργοστάσια αφαλάτωσης που έχουν καρποφορήσει και τα περισσότερα εξ αυτών βρίσκονται στη Μέση Ανατολή, η οποία διαθέτει άφθονο χρήμα - για να κάψει.
Ωστόσο, το τολμηρό πείραμα μιας αυστραλιανής πόλης, του Περθ, έρχεται να αποκαταστήσει την αφαλάτωση ως μέθοδο αντιμετώπισης του προβλήματος της λειψυδρίας.
Το προϋπολογισμού 360 εκατ. δολαρίων εργοστάσιο αφαλάτωσης του Περθ, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 2006, "ρουφάει" 190.000 λίτρα νερού από τον Ινδικό Ωκεανό κάθε λεπτό. Το νερό αυτό περνάει στη συνέχεια μέσα από ειδικά φίλτρα τα οποία διαχωρίζουν το αλάτι αποδίδοντας περίπου 90.000 λίτρα πόσιμου νερού, αρκετά ώστε να ικανοποιήσουν το ένα πέμπτο των αναγκών του Περθ.
Το μεγάλο πλεονέκτημα του εργοστασίου, όμως, έχει να κάνει με τον αντίκτυπό του στο περιβάλλον. Οι εγκαταστάσεις αντλούν ενέργεια όχι από πετρέλαιο ή κάρβουνο, το οποίο θα είχε ως συνέπεια υψηλές εκπομπές αερίων ρύπων, αλλά από ένα κοντινό αιολικό πάρκο.
Το μοντέλο αυτό αποδείχθηκε τόσο αποτελεσματικό ώστε η τοπική κοινωνία να δώσει την έγκρισή της για τη δημιουργία ενός νέου εργοστασίου αφαλάτωσης, προϋπολογισμού 875 εκατ. δολαρίων.
Το πείραμα του Περθ έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο κατά την οποία το νερό αποκτά ως φυσικός πόρος σημασία αντίστοιχη με εκείνη του πετρελαίου. Η κατανάλωση νερού αυξάνεται όσο και η αντίστοιχη ζήτηση για καύσιμα σε οικονομίες με ραγδαία οικονομική αντάπτυξη όπως η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες τυγχάνει να φιλοξενούν τα δύο πέμπτα του παγκοσμίου πληθυσμού.
Η επιτυχία του Περθ αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση και για άλλες πόλεις της Αυστραλίας. Ενα τεράστιο εργοστάσιο αφαλάτωσης κατασκευάζεται κοντά στη Μελβούρνη, ενώ οι επενδύσεις σε ανάλογες υποδομές έχουν ήδη δρομολογηθεί στην Ισπανία και στην Ινδία. Ακόμα και το Λονδίνο σχεδιάζει την κατασκευή του δικού του εργοστασίου αφαλάτωσης κατά μήκος του ποταμού Τάμεση.
ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
Το 70% των παγκόσμιων αποθεμάτων γλυκού νερού είναι παγιδευμένο στους πάγουςΛιγότερο από το 1% των παγκοσμίων αποθεμάτων πόσιμου νερού είναι διαθέσιμο για άμεση χρήση
Εξι χώρες (Βραζιλία, Ινδονησία, Καναδάς, Κίνα, Κολομβία και Ρωσία) κατέχουν το 50% των παγκόσμιων αποθεμάτων γλυκού νερού.
Το εν τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές με ελλείψεις νερού.

Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.ethnos.gr

Σχετικός δεσμός:

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&tag=8773&pubid=2076741

Δεν πίνειs νερό, πίνειs... λύματα

Αντιμέτωπες με το φάσμα της λειψυδρίας απειλούνται να τεθούν μετά την προσεχή δεκαετία οι περισσότερες αμερικανικές πολιτείες, καθώς η κατάχρηση της κατανάλωσης του νερού από τους κατοίκους, η ταχεία πληθυσμιακή αύξηση και οι κλιματικές αλλαγές οδηγούν χρόνο με τον χρόνο στη μείωση των υδάτινων αποθεμάτων και των όποιων πηγών του υπεδάφους των ΗΠΑ.

Ωστόσο, στην Καλιφόρνια φαίνεται ότι οι αρμόδιοι φορείς έχουν αρχίσει να μαγειρεύουν πριν... διψάσουν, καθώς από τον Ιανουάριο του 2008 έχουν θέσει σε λειτουργία ένα από τα πιο αποτελεσματικά συστήματα βιολογικού καθαρισμού του νερού που προέρχεται κυρίως από το... αποχετευτικό δίκτυο της Πολιτείας.

Το «νερό» που περιέχει ο νιπτήρας πάνω δεξιά έχει σε απόχρωση βαθύ καφέ, αυτό που βρίσκεται στον μεσαίο είναι ελαφρώς κιτρινωπό, ενώ στον αριστερό, το νερό είναι διάφανο, παραπέμποντας σε αυτό που τρέχει από τις οικιακές βρύσες. Εκτός από την Καλιφόρνια, παρόμοιες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης νερού λειτουργούν σε Σιγκαπούρη, Ναμίμπια και Αυστραλία.
Πρόκειται για τις μεγαλύτερες, τις πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού ύδατος, το οποίο μπορεί να περιέχει κάθε είδους μολυσματική ουσία. Με αυτό το σύστημα και τη μέθοδο «ανακύκλωσης» του ακάθαρτου νερού οι επικεφαλής του προγράμματος ευελπιστούν να λύσουν οριστικά το διαγραφόμενο πρόβλημα της λειψυδρίας όχι μόνο των ΗΠΑ, αλλά και άλλων περιοχών του πλανήτη.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το κυρίως σύστημα διήθησης του ακάθαρτου νερού, το οποίο αποτελείται από τρεις διαδοχικούς ειδικούς ατσάλινους νιπτήρες, δύναται να καταστήσει εφικτή τη λύση του προβλήματος της λειψυδρίας. Το «νερό» που περιέχει ο πρώτος στη δεξιά πλευρά είναι αφρίζον και έχει βαθύ καφέ απόχρωση, αυτό που βρίσκεται στον μεσαίο είναι ελαφρώς κιτρινωπό, ενώ στον τελευταίο, αριστερό νιπτήρα, το νερό είναι διάφανο, παραπέμποντας σε αυτό που τρέχει από τις οικιακές βρύσες.
Τις εγκαταστάσεις επισκέπτονται σχεδόν καθημερινά πολίτες από κάθε γωνιά των ΗΠΑ και όχι μόνο, οι οποίοι έχουν μάλιστα την ευκαιρία να δοκιμάσουν το συγκεκριμένο νερό.
Κάθε φορά που κάποιος δοκιμάζει νερό από τον αριστερό νιπτήρα προσφέρει μεγάλη ικανοποίηση στον Μάικλ Μάρκους, τον γενικό διευθυντή της υπηρεσίας διανομής νερού της κομητείας Οραντζ. Ο 53χρονος υπεύθυνος των εγκαταστάσεων στη Φαουντέιν Βάλεϊ έχει ως αποστολή να προβάλλει το - κόστους μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων - έργο και τα αποτελέσματα των πολυετών ερευνών και πειραμάτων στην αμερικανική κοινωνία, πείθοντάς την για την καθαρότητα και τη μη επικινδυνότητα του ανακυκλωμένου ύδατος, ήτοι τον αποτελεσματικό διαχωρισμό μεταξύ φρέσκου και ακάθαρτου νερού.
«Αυτό εδώ είναι ένα φωτεινό πρότυπο για τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι καθαρό όπως το απιονισμένο νερό. Δεν περιέχει την παραμικρή ανόργανη ουσία», επισημαίνει ο Μάρκους.
Ηταν στραβό το... κλίμα. Σε μια πολιτεία όπως η Καλιφόρνια, της οποίας ο πληθυσμός αυξάνεται ταχύτατα και οι κάτοικοι δεν γνωρίζουν τι εστί οικονομία κατανάλωσης νερού, εκτιμάται ότι η έλλειψη ενός εκ των πολυτιμότερων στοιχείων της φύσης θα καταστεί μείζον πρόβλημα στο εγγύς μέλλον. Αν εξαιρέσει κανείς το κλίμα που επικρατεί στις ερημώδεις εκτάσεις στο νότιο τμήμα της, η Καλιφόρνια συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους παραγωγούς οπωροκηπευτικών των ΗΠΑ. Και οι κλιματικές αλλαγές δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Η σφοδρότητα και η συχνότητα των βροχοπτώσεων μειώνονται συνεχώς, οι ποταμοί και οι λίμνες «στεγνώνουν», το θαλασσινό νερό αναμειγνύεται με τα αποθέματα νερού, καθιστώντας το γλυκό νερό αλμυρό...
Η κατάσταση διαφέρει ελάχιστα και σε άλλες Πολιτείες, όπως επί παραδείγματι αυτήν της Αριζόνας, η οποία εισάγει εξ ολοκλήρου τις ποσότητες πόσιμου νερού, ενώ στο Νέο Μεξικό τα αποθέματα αναμένεται να εξαντληθούν την προσεχή δεκαετία.
Αντιδρούν οι δύσπιστοιΩστόσο υπάρχουν και οι επικριτές της μεθόδου βιολογικού καθαρισμού νερού οι οποίοι την αποκαλούν «Τoilet to tap», σε ελεύθερη μετάφραση «Από την τουαλέτα στη βρύση», θεωρώντας σχεδόν ανέφικτο το ενδεχόμενο του πλήρους καθαρισμού ενός υδάτινου «μείγματος» από λύματα, χημικά, φαρμακευτικά υπολείμματα και άλλες μολυσματικές ουσίες, προκειμένου να καταστεί απολύτως πόσιμο. Οσα παρεμφερή εγχειρήματα επιχειρήθηκαν στο παρελθόν σε μεγαλουπόλεις, όπως επί παραδείγματι στο Σαν Ντιέγκο και το Λος Αντζελες, έμειναν στο στάδιο του σκαριφήματος, καθώς συνάντησαν τη σθεναρή αντίσταση και άρνηση των κατοίκων.
Ωστόσο, μετά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων της Φαουντέιν Βάλεϊ θεωρείται ότι αποτελεί θέμα χρόνου το να ακολουθήσουν και άλλοι το παράδειγμά τους.
Βιολογικό νερό για 500.000 κατοίκουςΟ Μάικλ Μάρκους και η ομάδα του χρειάστηκαν δέκα χρόνια ερευνών στο Φαουντέιν Βάλεϊ, ένα προάστιο στα ΝΔ του Λος Αντζελες, και μια τεράστια εκστρατεία προβολής του προγράμματος, η οποία περιελάμβανε τουλάχιστον 1.200 κάθε είδους διαφημίσεις, σε μια προσπάθεια να πείσουν τον πληθυσμό της Καλιφόρνιας για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της μεθόδου.
«Επισκεφθήκαμε κάθε κοινότητα της υπό τροφοδότησης με αυτό το νερό περιοχής και μιλήσαμε με όλους τους ανθρώπους. Με τοπικούς πολιτικούς, ειδικούς σε θέματα υγείας, περιβαλλοντικές οργανώσεις, αξιωματούχους της ακτοφυλακής, ακόμη και με αθλητές της ιστιοσανίδας.
Διανείμαμε ενημερωτικά φυλλάδια, σε διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων στην ισπανική, στην κινεζική και στη βιετναμέζικη, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουμε τη συγκατάθεση και αυτών των μειονοτήτων», επισημαίνει στο γερμανικό περιοδικό «Ντερ Σπίγκελ» ο Μάρκους.
Από τον Ιανουάριο οι εν λόγω εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού παράγουν νερό για 500.000 κατοίκους, ωστόσο χρειάστηκε να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός... Το φιλτραρισμένο νερό του αποχετευτικού δικτύου δεν καταλήγει απευθείας στο δίκτυο ύδρευσης, αλλά σε μια απόσταση 13 μιλίων βόρεια της περιοχής, σε μια τεχνητή λίμνη.
Εκεί αναμειγνύεται και κατακάθεται στα υδάτινα αποθέματα, από τα οποία αντλείται το νερό που καταλήγει στις βρύσες των κατοικιών και στα... ποτήρια των κατοίκων. Ωστόσο, για τον Μάρκους η εν λόγω διαδικασία αποτελεί ενεργειακή σπατάλη, καθώς το νερό θα ήταν, όπως υποστηρίζει, πολύ πιο καθαρό εάν προερχόταν απευθείας από τις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού.
Εξαπλώνεται η μέθοδος. Οι εγκαταστάσεις της Φάουντεϊν Βάλεϊ είναι οι μεγαλύτερες και πιο σύγχρονες στον κόσμο, ωστόσο δεν είναι οι μοναδικές. Στη Σιγκαπούρη, εδώ και μερικά χρόνια, αναμειγνύεται στο δίκτυο ύδρευσης ένα ποσοστό ανακυκλωμένου νερού από την αποχέτευση.
Στο Ουίντοεκ της Ναμίμπια «τρέχει» βιολογικά καθαρισμένο νερό απευθείας από τις εγκαταστάσεις στο δημόσιο δίκτυο ύδρευσης. Παρόμοιες εγκαταστάσεις αναμένεται να δημιουργηθούν τόσο στη Φλόριντα όσο και στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας.
Εδώ και καιρό μάλιστα εφαρμόζεται μια παρόμοια τεχνική στο... Διάστημα, καθώς αστροναύτες πίνουν κατά τη διάρκεια των διαστημικών αποστολών τους συχνά το «βιολογικό» νερό.
«Δεν υπάρχουν μακροχρόνιες έρευνες για πιθανούς κινδύνους για την υγεία», επισημαίνει ο 71χρονος Τακάσι Ασάνο, καθηγητής Τεχνικής Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.
«Ωστόσο βάσει των έως σήμερα μεγεθών και μονάδων μέτρησης και ερευνών που έχουμε στη διάθεσή μας, το νερό είναι ασφαλές», προσθέτει ο Ασάνο. Παρά τις προσπάθειες των αρμοδίων να πείσουν τους κατοίκους για την ασφάλεια του νερού, ένας στους δύο Αμερικανούς δηλώνει, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, ότι δεν επιθυμεί να πιει νερό που προέρχεται από την τουαλέτα, είτε αυτό εγκυμονεί ή όχι κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία...

Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.ethnos.gr

Σχετικός δεσμός:

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&tag=8400&pubid=2098896

Πεθαίνει η Νεκρά Θάλασσα

Ισραήλ και Ιορδανία ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη διάσωση της Νεκράς Θάλασσας με την κατασκευή καναλιού, μήκους 160 χιλιομέτρων, στο χαμηλότερο σημείο στον πλανήτη.Η ανθρώπινη δραστηριότητα οδηγεί τη Νεκρά Θάλασσα σε βέβαιη καταστροφή. Αν δεν υπάρξει παρέμβαση για τη σωτηρία της, οι ειδικοί προβλέπουν ότι θα έχει εξατμιστεί μέχρι το 2050!
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η αλμυρή λίμνη της ιουδαϊκής ερήμου Αραβά κινδυνεύει να εξατμιστεί πλήρως μέχρι το 2050. Γι αυτόν τον λόγο, οι Αρχές του Ισραήλ και της Ιορδανίας προσέλαβαν τον κορυφαίο Βρετανό επιστήμονα Νόρμαν Φόστερ για τη μελέτη ενός φιλόδοξου σχεδίου, στόχος του οποίου είναι η μεταφορά υδάτων της Ερυθράς Θάλασσας στη Νεκρά Θάλασσα. Παγκόσμια τράπεζα και περιβαλλοντικές οργανώσεις αντιτίθενται στο σχέδιο, κάνοντας λόγο για «παρακινδυνευμένη παρέμβαση στο οικοσύστημα της περιοχής».
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η Νεκρά Θάλασσα κινδυνεύει να εξατμιστεί έως το 2050 εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Τo κλίμα της ερήμου -στην περιοχή βρέχει κατά μέσο όρο πέντε φορές τον χρόνο- και η έντονη ηλιοφάνεια επιταχύνουν την εξάτμισή της. Κύριος τροφοδότης της ήταν μέχρι τώρα ο Ιορδάνης ποταμός, όμως μετά το πέρασμά του από τη λίμνη Γενισαρέτ χύνεται στη βόρεια ακτή της Νεκράς Θάλασσας. Ισραήλ, Ιορδανία και Συρία απορροφούν από τον Ιορδάνη ποταμό, ετησίως, εκατομμύρια κυβικά λίτρα για πόσιμο νερό και καλλιέργειες.
Την ίδια ώρα, επιστήμονες του ισραηλινού Γεωλογικού Τοπογραφικού Παρατηρητηρίου επισημαίνουν ότι η εξαφάνιση της υδάτινης έκτασης είναι ήδη ορατή και διά γυμνού οφθαλμού. Κάθε χρόνο η στάθμη της κατεβαίνει κατά ένα μέτρο.
ΠρόβλεψηΓια τον γεωλόγο Ελι Ρατς, που καταγράφει καθημερινά τις εδαφικές μεταβολές, το φαινόμενο δεν μπορεί να αναχαιτιστεί. Η στάθμη των υδάτων συνεχίζει να ολισθαίνει, με αποτέλεσμα οι ποσότητες γλυκού νερού να μη φτάνουν πλέον στις υψηλότερες περιοχές της ερήμου, καταλήγοντας στον πυθμένα της λίμνης που αποτελείται από άλατα και αμμώδη ιζήματα. Αυτό το μαλακό στρώμα διαλύεται στα ρεύματα γλυκού νερού επιταχύνοντας τη διάβρωση.
Σήμερα στη Νεκρά Θάλασσα καταλήγει το 1/3 του υδάτινου όγκου απ ό,τι πριν από μία 30ετία. Η εταιρεία «Dead Sea Works» επεξεργάζεται την κρούστα που μένει μετά την εξάτμιση του νερού για την παραγωγή ποτάσας - πρώτης ύλης στη σύνθεση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, προϊόν εξαγωγής σε περισσότερες από 60 χώρες. Για όλη αυτήν τη διαδικασία απαιτούνται ετησίως 150 εκατ. κυβικά νερό και αντλούνται από τη Νεκρά Θάλασσα.
Ο κορυφαίος Βρετανός αρχιτέκτονας Νόρμαν Φόστερ ανέλαβε την εκπόνηση του πρωτοποριακού σχεδίου, με βάση το οποίο θα δημιουργηθεί ένα σύμπλεγμα καναλιών, το οποίο θα μεταφέρει ύδατα της Ερυθράς Θάλασσας μέσω της ερήμου στη Νεκρά Θάλασσα. Λόγω της μεγάλης κλίσης επιπέδου, θα μπορεί στον τεχνητό ποταμό να κατασκευαστεί και υδροηλεκτρικός σταθμός.
Σύμφωνα με πρόταση του Βρετανού ειδικού, εγκαταστάσεις αφαλάτωσης θα μπορούσαν να τροφοδοτούν τις γύρω περιοχές με γλυκό νερό.
Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.ethnos.grΣχετικός δεσμός:http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&tag=8334&pubid=2098757

ΔΙΨΑ ΓΙΑ ΠΟΛΕΜΟ

Δεν είναι λίγες οι γεωγραφικές περιοχές στις οποίες έχει αρχίσει να διαγράφεται το φάσμα εξάντλησης των φυσικών πόρων, μεταξύ των οποίων και του νερού. Οι πολεμικές συγκρούσεις που αναμένεται μελλοντικά να «πυροδοτηθούν», με «μήλο της έριδος» τους υδάτινους πόρους της Γης, θα αποτελούν σε έναν μεγάλο βαθμό, φυσικό επακόλουθο της πληθυσμιακής «έκρηξης».
Ο πλανήτης μας βιώνει έναν μαραθώνιο αγώνα ανάμεσα στον... πελαργό και το άροτρο, υποστηρίζουν αναλυτές. Αν νικήσει ο πελαργός -γεγονός που σημαίνει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξηθεί ταχύτερα από την αγροτική παραγωγή-, τότε αρκετές περιοχές στον κόσμο θα έρθουν αντιμέτωπες με την πείνα, τον υποσιτισμό και τη λειψυδρία. Η διάβρωση και ο μαρασμός των εδαφών που πλήττονται από τις παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας ή τη συστηματική και εγκληματική παράλληλα αποψίλωση των δασικών εκτάσεων αυξάνονται ραγδαία.
Εξαιτίας αυτής της εξέλιξης, έχασαν από το 1960 μέχρι σήμερα το Πακιστάν, η Αιθιοπία, η Νιγηρία και το Ιράν το ήμισυ των καλλιεργήσιμων εκτάσεών τους, ενώ εντός των προσεχών ετών αναμένεται οι απώλειες να αυξηθούν κατά 70%. Χαρακτηριστικό είναι ότι την ώρα που ένας Αφρικανός καταναλώνει κατά μέσο όρο ημερησίως 47 λίτρα νερού, ένας Αμερικανός «χρειάζεται» 578 λίτρα, ενώ το ένα έκτο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει την ελάχιστη πρόσβαση σε πόσιμο νερό.
«Καμπανάκι». Η UNICEF κρούει για πολλοστή φορά τον κώδωνα του κινδύνου για τη διαγραφόμενη παγκόσμια κρίση του «πετρελαίου του επόμενου αιώνα». Περισσότερα από 4.000 παιδιά πεθαίνουν την ημέρα εξαιτίας της έλλειψης πόσιμου ύδατος και των στοιχειωδών συνθηκών υγιεινής, ενώ το 20 έως 25% των θανάτων, παγκοσμίως, οφείλεται στη μόλυνση των υδάτινων πόρων.
Σχεδόν το 20% των παιδιών του κόσμου στερούνται ακόμα και την ελάχιστη ποσότητα του πόσιμου ύδατος που χρειάζονται προκειμένου να καλύψουν τις χρειώδεις ανάγκες τους και παράλληλα να περιορίσουν το ενδεχόμενο να προσβληθούν από μια πλειάδα επικίνδυνων για την υγεία και τη ζωή τους ασθενειών, οι οποίες μεταδίδονται μέσω των ακάθαρτων υδάτινων πηγών.
Το 21% των παιδιών στις αναπτυσσόμενες χώρες στερούνται πρόσβασης σε νερό, ενώ 2,6 δισ. άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε στοιχειώδεις εγκαταστάσεις υγιεινής. Στην υποσαχάρια Αφρική, ένα στα πέντε παιδιά πεθαίνει πριν φτάσει στο 5ο έτος της ηλικίας του, ενώ το 43% των παιδιών καταναλώνουν μη πόσιμο νερό, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο την υγεία και τη ζωή τους.
Ο «ιός» της λειψυδρίας αναμένεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, να προσβάλει έως το 2050 το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού.
Οι χώρες που διψούν... για σύγκρουσηΧαρακτηριστικό είναι ότι 2,7 δισ. άνθρωποι σε 46 κράτη αναμένεται να βρεθούν, λόγω των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών, μεταξύ αυτών και της έλλειψης υδάτινων πόρων, στη δίνη ένοπλων συγκρούσεων. Η Παγκόσμια Επιτροπή για το Νερό προσθέτει ότι η Νεκρά Θάλασσα αργοπεθαίνει, αφού πλέον δέχεται μόλις το 1/3 των υδάτων του ποταμού Ιορδάνη. Περισσότεροι από 240 ποταμοί που δεν περιορίζονται στα σύνορα ενός και μόνο κράτους διαρρέουν το έδαφος της γης, από τα ύδατα των οποίων «ζει» το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού. Και δεδομένου ότι ουδεμία χώρα δεν θα ήθελε να περιοριστεί στη διατήρηση -πόσω μάλλον να δεχτεί τη μείωση- των υδάτινων ποσοτήτων με τις οποίες τροφοδοτεί τον πληθυσμό και φυσικά τις βιομηχανικές της μονάδες, καθίσταται εύλογο γιατί οδηγούμαστε σε μια επικίνδυνη αύξηση της δυναμικής μιας επικείμενης σύγκρουσης για το νερό.
Χώρες όπως η Συρία ή το Ιράκ εξαρτώνται στον τομέα του εφοδιασμού, στο μεγαλύτερο ποσοστό, από το νερό που είναι αναγκασμένες να εισάγουν από άλλα κράτη. Και οι δύο χώρες, μάλιστα, δεν δίστασαν πριν από περίπου τρεισήμισι χρόνια να χαρακτηρίσουν τα γιγαντιαία προγράμματα κατασκευής αρδευτικών φραγμάτων στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη από την Τουρκία ως σημαντικό λόγο για τη διεξαγωγή πολέμου.
Η Αιθιοπία, το Σουδάν και η Αίγυπτος βρίσκονται ήδη στα «μαχαίρια» για τα νερά του Νείλου. Οι δύο πρώτες σχεδιάζουν την κατασκευή φραγμάτων για την άρδευση περισσοτέρων αγροτικών καλλιεργειών, εις βάρος φυσικά της Αιγύπτου, η οποία επιζητεί να «διακλαδώνει» ετησίως έως και 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από τον Νείλο, για να δημιουργήσει στο δυτικό τμήμα οικισμούς που θα προέλθουν από τις νέες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι οποίες θα προκύψουν από το άγονο και μη καλλιεργήσιμο έδαφος της ερήμου.
Ο Παλαιστίνιοι αυξάνονται ταχύτερα από άλλους λαούς, γεγονός που οξύνει τη διαμάχη με «έπαθλο» τα λιγοστά αποθέματα ύδατος της περιοχής, αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα για το ότι τα πληθυσμιακά προβλήματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με κρίσεις που έχουν να κάνουν με τους φυσικούς πόρους των χωρών.
Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.ethnos.grΣχετικός δεσμός:http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&tag=8334&pubid=2098900

Καλά χριστούγεννα !!!!!!!!!!!!!!

Ρύπανση του Φυσικού Περιβάλλοντος

Ρύπανση του φυσικού περιβάλλοντος



Ο όμορφος κόσμος που μας περιβάλλει είναι ένα ΄΄ποίημα΄΄. Ο άνθρωπος αντί να γίνει αυτός ΄΄ποιητής΄΄, να εξωραΐσει ακόμα περισσότερο το φυσικό περιβάλλον, από το οποίο εξαρτάται βιολογικά και πνευματικά, επειδή έχασε το δρόμο του, το μολύνει και το καταστρέφει. Ο άνθρωπος γεννήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα στη φύση και αυτή του στάθηκε σαν μεγάλη μάνα, σαν μια τροφός, που του προσφέρει ότι της ζητήσει, χωρίς δισταγμό. Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι η φύση είναι ένα αμίλητο αριστούργημα, γιατί πραγματικά είναι. Φτάνει μονάχα να αναλογιστούμε τις χιλιάδες προσφορές της, που εμείς οι ίδιοι αδυνατούμε να τις σκεφτούμε όλες.
Το φυσικό περιβάλλον τρέφει τον άνθρωπο και τον συντηρεί, όμως αυτός δεν το αναγνωρίζει. Σε αντάλλαγμα τέτοιας τέλειας ΄΄μητρικής΄΄ φροντίδας, ο σημερινός, πολιτισμένος υποτίθεται και προοδευμένος άνθρωπος, του φέρεται παράλογα και το καταστρέφει. Η επέμβαση του στη φύση γίνεται με τέτοιο βάναυσο και απάνθρωπο τρόπο, που μερικές φορές μας κάνει να διερωτηθούμε πως γίνετε να σκοτώνουμε την ίδια μας τη μάνα, να γινόμαστε ΄΄μητροκτόνοοι΄΄. Οι άνθρωποι, με τη μανία του πάθους που τους διακατέχει, εκμεταλλεύονται τη φύση, με το σκληρό τρόπο, λες κι είναι ο χειρότερος εχθρός τους. Ο άνθρωπος ασυνείδητα, γκρεμίζει σιγά-σιγά ένα-ένα τα λιθάρια που συναποτελούν το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η ύπαρξη του. Όμως οι ΄΄μητροκτόνες θεότητες΄΄ , δεν άργησαν να εισβάλουν στο μυαλό μας κι έχουμε αρχίσει ήδη να νιώθουμε τύψεις για το ανεπανόρθωτο πλήγμα που κάναμε στη φύση κι αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε ότι ο θάνατος της φύσης, θα σημάνει και το δικό μας θάνατο. Γι΄ αυτό το λόγο άρχισαν κι οι πρώτες ανησυχίες κι όλοι τρέχουμε αναζητώντας τις αιτίες ρύπανσης του περιβάλλοντος, έτσι ώστε να μπορέσουμε να τις καταπολεμήσουμε.
Η ρύπανση του περιβάλλοντος, ωφελείται ολοκληρωτικά στη δράση του ανθρώπου, και την τακτική του με την οποία αλλοίωσε και μόλυνε τα πάντα, παραμόρφωσε αισθητικά το φυσικό τοπίο, το έκανε αγνώριστο, του αφαίρεσε τη ζωή και τη φρεσκάδα του. Ο φυσικός πλούτος του πλανήτη, η χλωρίδα και η πανίδα εξαφανίζεται ενώ η εθνική κληρονομιά φθείρεται από το μολυσμένο αέρα και τη αδιαφορία. Ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία, αθάνατα σημάδια της πορείας του ανθρώπου πάνω στη γη κινδυνεύουν μέρα με τη μέρα να καταστραφούν.
Οι λόγοι και η αιτία αυτής της καταστροφής είναι πολλά και σοβαρά κι ακόμη σοβαρότερα τα αποτελέσματα. Κυριότερος λόγος, προβάλλει η ραγδαία τεχνολογική και βιομηχανική ανάπτυξη. Η αλόγιστη δημιουργία εργοστασίων και βιομηχανικών μονάδων, έχει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον γενικά. Καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας που προέρχονται από τη φύση, αλλά ας ήταν μονάχα αυτό. Συγχρόνως αφήνουν ελεύθερα στην ατμόσφαιρα δηλητηριώδη κατάλοιπα, αφήνουν τα απόβλητα τους στη θάλασσα με αποτέλεσμα να αλλοιώνουν το οξυγόνο και να το καταστούν επικίνδυνο. Τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, οι σκόνες, οι καπνοί, τα απορρίμματα που αδειάζουν τα πλοία που διασχίζουν τη θάλασσα καθώς και οι διαρροές πετρελαίου, νέκρωσαν τη θάλασσα. Πια δεν υπάρχουν ψάρια, βγαίνουν έξω ψόφια στη στεριά.
Επίσης η απρογραμμάτιστη ανάπτυξη, και πιο συγκεκριμένα η ανεξέλεγκτη βιομηχανική ανάπτυξη επιφέρει μεγάλη μόλυνση στο περιβάλλον. Για καθαρά κερδοσκοπικούς σκοπούς, δημιουργούνται βιομηχανίες σε μεγαλουπόλεις, πυκνοκατοικημένες, που πνίγονται στα καυσαέρια από την πυκνή κίνηση των αυτοκινήτων κι από τον μεγάλο πληθυσμό. Επιδιώκουν να βρίσκονται κοντά σε μεγάλα εμπορικά κέντρα και σε λιμάνια, για να έχουν μικρότερο κόστος παραγωγής και λιγότερα έξοδα. Όμως όλοι αυτοί οι μεγαλέμποροι κι οι μεγαλοεπιχειρηματίες, άραγε είναι τυφλοί; Δεν βλέπουν την τραγική κατάσταση που απλώνεται γύρω; Η μόλυνση επιτείνεται ακόμα περισσότερο και οι πιθανότητες επιβίωσης του ανθρώπου ολοένα μικραίνουν.
Πέραν της εκρηκτικής ανάπτυξης της βιομηχανίας που καθίσταται ως ο σημαντικότερος λόγος της ρύπανσης του περιβάλλοντος, η ανάπτυξη του τουρισμού συνέβαλε κι εκείνη στην αλλοίωση και στην καταστροφή του. Γραφικές παραλίες αλλάζουν μορφή ΄΄εκπολιτίζονται΄΄ για τουριστικούς λόγους. Τεράστια συγκροτήματα αναγείρονται και μετατρέπουν την αρμονία και την ομοιομορφία που επικρατούσε σε μια γκρίζα, μελαγχολική ατμόσφαιρα. Ο κόσμος που συρρέει αφήνει κι εκείνος σημάδια με το πέρασμά του. Χρυσαφένιες αμμουδιές καταστρέφονται, ενώ το τοπίο παύει να γοητεύει τον τουρίστα, παύει να θεωρείται ελκυστικό και εντυπωσιακό για το ξένο επισκέπτη, που αναζητά καταφύγιο, που τρέχει να ξεφύγει από την μολυσμένη ατμόσφαιρα της πόλης, ψάχνοντας ωραίες παραλίες, ου τώρα δεν θυμίζουν τίποτα, παραμόνο μια έρημο.
Ακόμα και όταν καλλιεργείτε η γη με τη σύγχρονη καλλιέργεια αλλοιώνεται. Για την ανάπτυξη των καλλιεργειών, χρησιμοποιούνται λιπάσματα, σε μεγάλες ποσότητες τα οποία δεν αναμιγνύονται καλά με το χώμα, ξεπλένονται από τα νερά της βροχής και επηρεάζουν το πόσιμο νερό και τη θάλασσα. Για την καταπολέμηση διάφορων καταστρεπτικών εντόμων, ζιζάνιων οι γεωργοί καταφεύγουν στη χρησιμοποίηση διαφόρων φαρμάκων και εντομοκτόνων. Αξίζει να σημειώσουμε πως τα πιο πάνω είναι βλαβερά όχι μόνο για τον καρπό του φυτού, αλλά και για τον αέρα που αναπνέουμε, το χώμα και το νερό, γι΄αυτό και μερικά απ΄αυτά είναι διεθνώς απαγορευμένα.
Μια μικρή λεπτομέρεια, μια παραμικρή απροσεξία ίσως μερικές φορές να οδηγήσουν στην καταστροφή του δασικού μας πλούτου. Ένα αποτσίγαρο μισοσβησμένο μια μικρή φωτιά, ένα παιχνίδι με το σπίρτο μπορούν να γίνουν η αιτία μιας πυρκαγιάς. Και τότε ένα καταπράσινο, υπέροχο δάσος, τυλίγεται στις φλόγες και οι ζημιές που προέρχονται μπορούν να ξεπεράσουνε τα όρια της φαντασίας. Επίσης αδίστακτοι εμπρηστές και οικοπεδοφάγοι παραδίδουν καθημερινώς στις φλόγες χιλιάδες δασωμένες εκτάσεις. Η ζημιά δεν αργεί να γίνει και σε λίγες ώρες αυτό που απομένει είναι μονάχα στάχτες, καμένα δέντρα κι ένα άχαρο, απογυμνωμένο τοπίο. Και πως μπορεί κανείς να φανταστεί πως πριν λίγο, δυο-τρεις μέρες πριν εκεί βασίλευε το οξυγόνο που θεράπευε ασθενείς και τα πουλιά έβρισκαν καταφύγιο στις κουφάλες των δέντρων.
Ένας κόσμος, που τον είχε πλάσει ο Θεός, μα τ΄αγνά Του χέρια, ένας επίγειος παράδεισος, έγινε τώρα αγνώριστος. Τη θλιβερή αυτή εικόνα, μόλις τώρα έχει συνειδητοποιήσει και ο άνθρωπος, διότι έχει αντιληφθεί τις σοβαρότατες συνέπειες της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Μόλις τώρα έχει πιάσει το νόημα κι αν δεν ενεργοποιηθεί ίσως να΄ναι πλέον αργά.
Η καταστροφή του περιβάλλοντος έχει σαν τραγικό αποτέλεσμα την καταστροφή των ζώων και των φυτών. Μέσα στην αποπνικτική ατμόσφαιρα που δημιουργήσαμε, πολλά ζώα κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Οι λίμνες, γεμάτες ακαθαρσίες, έπαυσαν πια να είναι γεμάτες ζωή. Έπαυσαν πια να συγκεντρώνουν κοντά τους πουλιά που κελαηδούν χαρμόσυνα, ψάρια και υδρόβια ζωή. Εκτός από τις τεράστιες ζημιές που επιφέρει στο ζωικό και στο φυτικό βασίλειο, η μόλυνση του περιβάλλοντος επηρεάζει αρνητικά και τον άνθρωπο, στη σωματική και ψυχική του υγεία. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η διάδοση του καρκίνου οφείλεται κατά το 80% στη ρύπανση του περιβάλλοντος. Ο καρκίνος είναι στενά συνδεδεμένος με τον αέρα που αναπνέουμε ή το νερό που πίνουμε ή το περιβάλλον εργασίας/απασχόλησης. Άτομα που εργάζονται σε χημικές βιομηχανίες για αρκετό χρονικό διάστημα, προσβάλλονται από καρκίνο του πνεύμονα ή καρκίνο του συκωτιού. Επιπρόσθετα η κατάσταση αυτή μας επηρεάζει και ψυχικά, αφού με τέτοια ατμόσφαιρα γύρω μας νιώθουμε τη ζωή αφόρητη, πιεστική από το σύννεφο του καπνού που μας σκεπάζει και μας υπενθυμίζει ότι το τέλος της ανθρωπότητας είναι πολύ κοντά.
Πρόσφατα μπήκαν στο καθημερινό μας λεξιλόγιο καινούργιοι όροι όπως είναι το νέφος, η όξινη βροχή και η τρύπα του όζοντος. Δεν είναι άλλο τίποτα, παρά αποτελέσματα της ρύπανσης. Νέφος είναι το ορατό αποτέλεσμα φωτοχημικής ρύπανσης ή καπνομίχλης που συσσωρεύεται σε σχετικά χαμηλό ύψος πάνω από την επιφάνεια της γης. Η τρύπα του όζοντος είναι κι αυτή μια νέα ορολογία, που χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια. Το όζον (03) είναι μια πολύ βλαβερή ουσία και είναι ιδιαίτερα τοξικό για τον άνθρωπο και τα ζώα, όταν αναπνέεται. Είναι επίσης υπεύθυνο κατά ένα μέρος για το φωτοχημικό νέφος σε χαμηλά ύψη. Στη στρατόσφαιρα (11-50km πάνω από την επιφάνεια της γης) το όζον απορροφά την βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία πριν φτάσει στη γη. Η ανακάλυψη της τρύπας του όζοντος-μια εξασθένηση της συγκέντρωσης του στρατοσφαιρικόυ όζοντος-πάνω από την Ανταρκτική έχει σημάνει συναγερμό, λόγω των καταστρεπτικών επιδράσεων όπως ο καρκίνος του δέρματος που μπορεί να προκαλέσει η αυξημένη υπεριώδης ακτινοβολία στον άνθρωπο.
Άλλη μια τραγική συνέπεια αυτής της αποπνικτικής ατμόσφαιρας που δημιουργήσαμε είναι η όξινη βροχή, η οποία προέρχεται από την καύση θειούχων ενώσεων που περιέχονται στα καύσιμα. Το διοξείδιο της όξινης βροχής είναι ένας από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους. S+02→SO2. Το διοξείδιο του θείου στην ατμόσφαιρα οξειδώνεται ως τριοξείδιο του θείου SO3. Από τα οξείδια αυτά με το νερό της βροχής σχηματίζονται αντίστοιχα θειώδες και θεϊκό οξύ:
SO2+H2O→H2SO3
SO3+H2O→H2SO4
Η όξινη βροχή όταν πέφτει στην γη επιταχύνει τη διάβρωση των μετάλλων που είναι υπεύθυνη για την προσβολή των κατασκευών που περιέχουν ανθρακικό ασβέστιο π.χ. αγάλματα, κτίρια. Ο Παρθενώνας και το Κολοσσαίο της Ρώμης, μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, λιώνουν τόσο από την όξινη βροχή όσο κι από άλλες ρυπογόνες ουσίες. Πραγματικά είναι πολύ λυπηρό τέτοια δείγματα αρχαίων πολιτισμών, που δεν τα έφθειραν ούτε οι βομβαρδισμοί, ούτε ο φθοροποιός χρόνος, να σωριαστούν τώρα κάτω, κτυπημένα από το καυσαέριο και τη μόλυνση.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, παρουσιάζεται σαν μια ακόμη συνέπεια της μόλυνσης και επιφυλάσσει μεγάλο κίνδυνο για μια επόμενη καταστροφή. Λόγω καυσαερίων δημιουργείται στην ατμόσφαιρα ένα στρώμα αερίων πάνω στο οποίο διαθλώνται οι αντανακλώμενες ακτίνες με αποτέλεσμα η θερμική ακτινοβολία να μένει χαμηλά και να έχουμε αλλαγή καιρικών συνθηκών. Πιο συγκεκριμένα αυξάνεται η θερμοκρασία της γης, με μεγάλο κίνδυνο, που παραμονεύει διαρκώς, να λιώσουν οι πάγοι. Τότε όλη η γη θα πνιγεί στο νερό, αφού προβλέπονται πλημμύρες και αύξηση της στάθμης της θάλασσας.
Ας χρησιμοποιήσουμε λοιπόν λίγο το έξυπνο, εφευρετικό μας μυαλό και ας σκεφτούμε: Άραγε θα΄πρεπε να δραστηριοποιηθούμε, για να προλάβουμε την καταστροφή; Ταξιδεύοντας λιγάκι με τα φτερά της φαντασίας μας, ας σκεφτούμε ότι εκείνη η μέρα δεν είναι μακριά. Και θα΄ταν καλύτερα να φροντίσουμε το φυσικό περιβάλλον, παρά ν΄αντικρίσουμε όλα όσα φτιάξαμε και χρειαστήκαμε τόσα χρόνια, να γκρεμίζονται σε μια στιγμή χάρις στην αδιαφορία και την παραλογία μας.
Οι άνθρωποι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της γης. Η φύση και ο άνθρωπος μαζί της, πεθαίνει, αργοπεθαίνει μ΄ένα επώδυνο ρόγχο. Στο χέρι του καθενός είναι να προστατεύσει το περιβάλλον και η ευθύνη καθίσταται προσωπική. Απαραίτητη είναι η ενημέρωση και η διαφώτιση του κοινού διά μέσω των ΜΜΕ. Ο φυσικός πλούτος ανήκει στον άνθρωπο και από αυτόν εξαρτάται η ζωή και η ευημερία του. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος και τη δημιουργία καλύτερης ζωής, που ανταποκρίνεται πιο καλά στις ανθρώπινες ανάγκες και ελπίδες. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι μόνο ενθουσιώδη ενδιαφέρον αλλά ψύχραιμη, εντατική και πειθαρχική εργασία, που όμως για να γίνει χρειάζεται υπομονή, κόπο και μόχθο.



Ομάδα μαθητών του Περιφερειακού Γυμνασίου Ξυλοφάγου

Πίνουμε νερό που δεν πίνεται!

Την αποκαρδιωτική διαπίστωση ότι πληρώνουνε για νερό που δεν πίνεται με άμεση απειλή για την δημόσια υγεία λόγω της ρύπανσης και της κακής ποιότητας των υδάτινων αποθεμάτων αποκαλύπτει πρόσφατη έρευνα του οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της έρευνας που παρουσιάστηκε σε ημερίδα που διοργάνωσε για το νερό το Ecocity, το 93% των Αθηναίων εκτιμά ότι πληρώνει για νερό που δεν πίνεται, ενώ το 76% θεωρεί ότι η ποιότητα του νερού είναι καταστρεπτική για την υγεία.
Την αδυναμία των πολιτών να ελέγξουν την ποιότητα του νερού υπερασπίζονται και οι κάτοικοι της περιφέρειας, που στην συντριπτική τους πλειοψηφία δηλώνουν ότι πίνουν ό,τι νερό τους …σερβίρουν οι αρμόδιοι.
Η προστασία των υδάτινων πόρων είναι διαφορετική μεταξύ περιοχών που πλήττονται από το φαινόμενο της λειψυδρίας όπως η Αργολίδα, η Θεσσαλία και η Κρήτη ενώ σε περιοχές πλούσιες σε νερό ή προστατευμένες από έργα και μέτρα, οι πολίτες το αφήνουν να …χάνεται γεγονός που αποδεικνύει την έλλειψη παιδείας στην διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Σε ερημοποίηση
Από την έρευνα προκύπτει επίσης ότι το 50% των εδαφών της Κρήτης αλλά και το 35% των εδαφών σε ολόκληρη την Ελλάδα βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης, με επιπτώσεις στην οικονομία και στο δημογραφικό της χώρας.
Έντεκα νησιά των Κυκλάδων, εννιά της Δωδεκανήσου και πολλές περιοχές της Κρήτης θα αντιμετωπίσουν φέτος οξύ πρόβλημα νερού. Σε ορισμένα νησιά του Νότιου Αιγαίου, των Κυκλάδων, το μέσο ετήσιο ύψος βροχής δεν φτάνει ούτε στο μισό της αντίστοιχης μέσης τιμής του ελλαδικού χώρου που είναι της τάξης των 700 χιλιοστών.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι «η πλειονότητα των υπόγειων υδροφορέων (κυρίως στα μικρά νησιά) δεν μπορούν εύκολα να συγκρατήσουν το νερό που κατεισδύει από τις επιφανειακές απορροές, αφού δεν έχουν ομαλό αλλά ιδιαίτερα έντονο ανάγλυφο με μεγάλες κλίσεις της επιφάνειας του εδάφους».
Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννη Κουμεντάκη, καθηγητή Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρολογίας του ΕΜΠ, μεγάλα είναι τα προβλήματα που δημιουργούν στην εξοικονόμηση του νερού οι υδροβόρες καλλιέργειες.
Με βάση τα στοιχεία που παρουσίασε οι αρδευόμενες εκτάσεις αυξάνονται συνεχώς και από 13 εκατ. στρέμματα το 1998, σήμερα έχουν αυξηθεί κατά 30%, με αποτέλεσμα να αυξάνεται με το χρόνο και η ζήτηση νερού.
Στη Θεσσαλία αρδεύονται 2,5 εκατομ. στρέμματα (19% του συνόλου των αρδευόμενων εκτάσεων της Ελλάδας) και το 70% των εκτάσεων αυτών της Θεσσαλίας αρδεύονται από υπόγεια νερά με αποτέλεσμα την πτώση της υδροστατικής στάθμης κατά πολλές δεκάδες μέτρων, την μείωση των μόνιμων αποθεμάτων, την διείσδυση της θάλασσας και την εκδήλωση καθιζήσεων.

Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.protothema.gr/

Σχετικός δεσμός:http://www.protothema.gr/content-perivallon.php?id=16789

Ποιό νερό...

Μη ασφαλές νερό

Νερό από τη βρύση επικίνδυνο, γεμάτο μόλυβδο, αρσενικό, νιτρικά άλατα, νικέλιο έως και 18 φορές πάνω από το όριο, αντλημένο από περιοχές που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν γεωτρήσεις, πίνουν περίπου 300.000 Έλληνες σε 12 νομούς της χώρας, από από συγκεντρωτική έκθεση του υπουργείου Υγείας για τα δίκτυα όλης της Ελλάδας. Η έρευνα έγινε στο πόσιμο νερό από 166 δήμους σε όλη την Ελλάδα.
Έρευνα του Εργαστηρίου Χημείας Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, εντοπίζει ίχνη τοξικού μολύβδου σε τιμές που ξεπερνούν το επιτρεπτό όριο, στο 2,7% των δειγμάτων που ελήφθησαν από το νερό της χώρας.

Οι χημικές ουσίες που ανιχνεύθηκαν κρίνινται επιβλαβείς και ότι πιθανώς προκαλούν καρκίνο του πνεύμονα, του νευρικού και πεπτικού συστήματος, καρδιαγγειακές παθήσεις, βλάβες στον εγκέφαλο, στα οστά και στο νευρικό σύστημα.

Εκτός λοιπόν από τοξικό μόλυβδο, υπερβάσεις των επιτρεπτών ορίων διαπιστώθηκαν σε ποσοστό 2,1% των αναλύσεων όσον αφορά στο νικέλιο, 2,4% στις μετρήσεις χλωριούχων αλάτων και 2% σε αμμώνιο, νάτριο, θειικά και νιτρικά.

Μερικά από τα πιο σοβαρά προβλήματα εντοπίστηκαν σε μεμονωμένα δείγματα που προήλθαν από την κεντρική Ελλάδα, την Κρήτη και τις Κυκλάδες, όπου ο μόλυβδος ξεπέρασε το όριο των 10 μg/L. Υψηλά επίπεδα ολικού χρωμίου, εντοπίστηκαν στη βόρεια Ελλάδα, αν και τα δείγματα δεν ξεπερνούσαν το επιτρεπτό όριο. 

Φραγματα Ταμιευτηρες νερού

Φράγματα - Ταμιευτήρες νερού
Οι αυξανόμενες ανάγκες του ανθρώπου για νερό είτε αυτό προορίζεται για τη γεωργία είτε για την παραγωγή ενέργειας είτε για την κάλυψη των αναγκών των πόλεων, επιβάλει την εφαρμογή πρακτικών εξοικονόμησής του. Η κατασκευή φραγμάτων, πρακτική που εφαρμόζεται ολοένα και εντονότερα τα τελευταία χρόνια, αποβλέπει στη συλλογή και αποθήκευση του νερού (εικ.12).
Εικόνα 12. Φράγμα σε ποτάμι
Το νερό των ταμιευτήρων που δημιουργούνται από τα τεχνητά φράγματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, για άρδευση καλλιεργειών και για την υδροδότηση γειτονικών πόλεων. Επιπλέον τα φράγματα προσφέρουν αντιπλημμυρική προστασία στην περιοχή ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι τεχνητοί ταμιευτήρες νερού προσφέρονται για ψυχαγωγικές δραστηριότητες (ψάρεμα, κολύμπι κ.ά.).Στις μέρες μας μεγάλο ποσοστό (25% - 50%) των επιφανειακών απορροών κάθε ηπείρου δεσμεύεται πλέον από τα φράγματα και τους τεχνητούς ταμιευτήρες. Στην Ελλάδα, η κατασκευή των πρώτων φραγμάτων ξεκίνησε μετά το 1950, στον Αξιό, στον Αλιάκμονα, και στον Αχελώο.
Τα προηγούμενα χρόνια η επικρατούσα άποψη ήταν υπέρ της δημιουργίας μεγάλων φραγμάτων έτσι ώστε η αξιοποίησή τους να καλύπτει τις ανάγκες μεγάλων περιοχών. Τελευταία η άποψη αυτή άρχισε να αναθεωρείται καθώς η λειτουργικότητα των μεγάλων φραγμάτων αμφισβητείται. οι πολλών ειδών διαταραχές που δημιουργούν στο περιβάλλον (μετεγκατάσταση πληθυσμών, απώλεια καλής ποιότητας γης, έξαρση ασθενειών, πρόκληση σεισμικών δονήσεων κ.ά) είναι ενδεχομένως μεγαλύτερες από τα οφέλη που μπορούν να αποφέρουν.
Επιστροφή στα περιεχόμενα

Προβληματα λειψυδρίας

Προβλήματα λειψυδρίας

Εικόνα 11. Η υπεράντληση παράκτιων υδροφορέων οδηγεί στην υφαλμύρωση των νερών τους λόγω διείσδυσης θαλασσινού νερού (Miller G. T., 1997: Living in the Environment - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς, 2000)
Τις τελευταίες δεκαετίες οι αυξανόμενες ανταγωνιστικές χρήσεις του νερού, σε συνδυασμό με τη συνεχή μείωση των εκμεταλλεύσιμων υδατικών πόρων επιβάλλουν την ανάπτυξη και εφαρμογή ορθολογικών - αειφορικών πρακτικών διαχείρισής τους.Η εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης των επιφανειακών και υπόγειων νερών έχει προκαλέσει σε πολλές περιπτώσεις σημαντική πτώση της στάθμης τους, ενώ η υπεράντληση παράκτιων υδροφορέων οδηγεί στην υφαλμύρωση των νερών τους λόγω διείσδυσης θαλασσινού νερού και κατά συνέπεια στη μετατροπή τους σε ακατάλληλους για υδρευτική, βιομηχανική ή αρδευτική χρήση (εικ.11).
Παράλληλα, στην υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και στη μείωση συνεπώς των δυνητικά αξιοποιήσιμων αποθεμάτων του συμβάλλει η ρύπανση των υδάτινων πόρων με αστικά και βιομηχανικά απόβλητα και κατάλοιπα γεωργικών φαρμάκων και λιπασμάτων.Σε συνδυασμό με όσα αναφέρονται παραπάνω, στους παράγοντες των προβλεπόμενων μελλοντικών κρίσεων ανεπάρκειας νερού συγκαταλέγονται το σχετικά μικρό ποσοστό (0,03%) του άμεσα διαθέσιμου γλυκού νερού (επιφανειακά νερά) στον πλανήτη μας, η άνιση κατανομή των υπαρχόντων υδάτινων πόρων, η συνεχής αύξηση των παγκόσμιων αναγκών για νερό και οι κλιματικές αλλαγές - άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας - των τελευταίων δεκαετιών.Από τα 129 κυβικά χιλιόμετρα των υδάτινων πόρων του πλανήτη μας, τα 43 αντιστοιχούν στη Νότια και Κεντρική Αμερική, τα 36 στην Ασία, τα 22 στη Βόρειο Αμερική, τα 21 στην Αφρική, τα 6 στην Ευρώπη και μόνον ένα στην Αυστραλία. Παράλληλα σημαντικές ανισότητες παρατηρούνται και μεταξύ διαφορετικών περιοχών της κάθε ηπείρου.Η συνεχής αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, που σήμερα έχει ξεπεράσει τα 6 δισεκατομμύρια, σε συνδυασμό με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και την αστικοποίηση σε πολλές χώρες ανεβάζει κατακόρυφα την κατανάλωση του νερού. Δεδομένου ότι η ποσότητα του νερού που διακινείται στον υδρολογικό κύκλο κάθε χρόνο είναι συγκεκριμένη, είναι προφανές ότι πολύ γρήγορα θα πρέπει να βρεθεί μια λύση στο πρόβλημα της έλλειψης νερού που αναντίρρητα προβάλλει. Η επίτευξη του παραπάνω στόχου επιβάλει την ανάπτυξη μεθόδων εξοικονόμησης νερού (εναλλαγή υδροχαρών - ξηρικών καλλιεργειών, μείωση των απωλειών νερού στα δίκτυα διανομής, ανακύκλωση του νερού στις βιομηχανικές μονάδες κ.ά.) σε συνδυασμό με την καλλιέργεια συνείδησης υδατικής οικονομίας στους καταναλωτές. Στην κατεύθυνση αυτή η περιβαλλοντική εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης κρίνεται απαραίτητη.
Επιστροφή στα περιεχόμενα

Η κατανάλωση του νερού

Η κατανάλωση του νερού

Εικόνα 10. Η κατανομή του νερού για αγροτική, βιομηχανική και οικιακή χρήση εξαρτάται από το βαθμό και το είδος της ανάπτυξης της κάθε περιοχής (World Resources Institute).
Το νερό που χρησιμοποιείται σε κάθε χώρα διατίθεται κυρίως στη γεωργία, τη βιομηχανία και για αστική χρήση (Διαφ. 9). Η κατανομή του νερού στις τρεις αυτές χρήσεις εξαρτάται από το βαθμό και το είδος της ανάπτυξης της κάθε χώρας. Στις αναπτυγμένες χώρες το μεγαλύτερο ποσοστό του διαθέσιμου νερού διοχετεύεται στη βιομηχανία, αντίθετα στις χώρες που είναι λιγότερο αναπτυγμένες διοχετεύεται στη γεωργία (εικ. 10).
Σε παγκόσμια κλίμακα αρδεύεται το 16% περίπου της καλλιεργούμενης γης, ενώ στον τομέα αυτό διατίθενται τα δύο τρίτα των υδάτινων αποθεμάτων. Στην Ελλάδα, λόγω κακής ποιότητας και ελλιπούς συντήρησης των αρδευτικών δικτύων, το ποσοστό του νερού που καταναλώνεται στις γεωργικές εφαρμογές είναι ακόμα μεγαλύτερο (87% περίπου), ενώ οι απώλειες σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν μέχρι και το 80%. (Στη χώρα μας αρδεύονται - έστω και ανεπαρκώς - 15 εκατομμύρια στρέμματα περίπου, το 1/10 δηλαδή της ελληνικής γης ή το 1/3 περίπου των γεωργικών εκτάσεων.)Η κατανάλωση του νερού για οικιακή χρήση είναι ανάλογη με το βιοτικό επίπεδο κάθε χώρας. Υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και μεγαλύτερο εισόδημα συνεπάγεται και μεγαλύτερη κατανάλωση νερού (μεγαλύτερα σπίτια, καλύτερες συνθήκες καθαριότητας, κ.λπ.). Στην Ελλάδα η οικιακή κατανάλωση νερού αντιστοιχεί στο 10% περίπου της συνολικής ποσότητας που καταναλώνεται ετησίως. (Στις μέρες μας το 90% των ελληνικών νοικοκυριών έχει πρόσβαση σε δίκτυο ύδρευσης, έναντι 30% στη δεκαετία του '50.)Η βιομηχανία καταναλώνει σημαντικές ποσότητες νερού ενώ τα τελευταία χρόνια αρκετοί κλάδοι εφαρμόζουν μεθόδους ανακύκλωσης. το νερό, δηλαδή, χρησιμοποιείται πολλές φορές στη διαδικασία παραγωγής των βιομηχανικών προϊόντων. Η επαναχρησιμοποίηση του νερού μειώνει τους ρυθμούς κατανάλωσής του και τον όγκο των βιομηχανικών αποβλήτων.
Επιστροφή στα περιεχόμενα

Ο κύκλος του νερού

Ο κύκλος του νερού
Εικόνα 6. Απλοποιημένη σχηματική απεικόνιση του υδρολογικού κύκλου.
Το νερό, με εξαίρεση τους μόνιμους πάγους στους πόλους της Γης, κινείται συνεχώς ανάμεσα στην ατμόσφαιρα, στην υδρόσφαιρα, στη λιθόσφαιρα και στο εσωτερικό των ζωντανών οργανισμών (Διαφ. 7). Η κίνηση του νερού και οι συνεχείς αλλαγές της μορφής του (υγρή, στερεή, αέρια κατάσταση) αναφέρονται ως υδρολογικός κύκλος ή κύκλος του νερού, κινητήρια δύναμη του οποίου είναι η ηλιακή ενέργεια (εικ.6).
Το νερό εξατμίζεται από τους ωκεανούς, τις θάλασσες, τις λίμνες, τα ποτάμια και από κάθε άλλη ελεύθερη υδάτινη επιφάνεια, από το έδαφος και τους ζωντανούς οργανισμούς (εξάτμιση και διαπνοή). Οι υδρατμοί ανέρχονται σε ψηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, ψύχονται, συμπυκνώνονται και υγροποιούνται, σχηματίζουν σύννεφα και επιστρέφουν στην επιφάνεια της Γης με τη μορφή βροχής, υγρασίας, χιονιού, χαλαζιού, πάχνης ή ακόμη και ομίχλης.Ένα μέρος του νερού που φτάνει στη Γη εμπλουτίζει τις θάλασσες, τους ωκεανούς, τις λίμνες και τα ποτάμια άμεσα ή έμμεσα (ως αποτέλεσμα επιφανειακής ροής). Ένα άλλο μέρος των κατακρημνισμάτων απορροφάται από το έδαφος απ' όπου είτε εξατμίζεται είτε χρησιμοποιείται από τα φυτά είτε τροφοδοτεί τα υπόγεια νερά διαπερνώντας την επιφάνεια του εδάφους.
Το ύψος των κατακρημνίσεων (βροχή, χιόνι, χαλάζι, ομίχλη κ.ά.) διαφέρει από περιοχή σε περιοχή και από έτος σε έτος (εικ.7). Το μέσο ύψος της βροχής σε παγκόσμιο επίπεδο είναι περίπου 1030mm ετησίως λαμβάνοντας υπόψη τη συνολικήποσότητα του νερού που επιστρέφει στην ατμόσφαιρα με την εξάτμιση και την εξατμισοδιαπνοή. Εκτιμάται ότι η συχνότητα ανακύκλωσης του νερού είναι 30 φορές ανά έτος.
Εικόνα 7. Γεωγραφική κατανομή των βροχοπτώσεων στην Ελλάδα (Κουσουρής Θ., 1998: Μονογραφίες Θαλάσσιων Επιστημών).
Η κίνηση του νερού από την επιφάνεια της Γης στην ατμόσφαιρα και πάλι στην επιφάνεια καθορίζει το κλίμα και είναι πολύ σημαντική για την οικολογική ισορροπία του πλανήτη.
Επιστροφή στα περιεχόμενα

Οι ιδιοτητες του νερου

Οι ιδιότητες του νερού


Εικόνα 1. Στερεή, υγρή και αέρια φάση του νερού
Το νερό είναι ανόργανη χημική ένωση και συναντάται σε όλα τα τμήματα της βιόσφαιρας (ατμόσφαιρα, υδρόσφαιρα και λιθόσφαιρα) και με τις τρεις μορφές της ύλης (στερεή, υγρή και αέρια) - (Διαφ.6, εικ.1) .Το νερό είναι άχρωμο, άοσμο, και άγευστο και σε θερμοκρασία δωματίου (20ο C) υγρό. Στην αρχαιότητα το νερό θεωρούνταν στοιχείο. αργότερα ανακαλύφθηκε ότι είναι η χημική ένωση υδρογόνου και οξυγόνου. Η σύνθεση του προσδιορίστηκε από τους Λαβουαζιέ, Λαπλάς και Μενιέ, των οποίων οι εργασίες συμπληρώθηκαν από τους Καρλάϊλ και Νίκολσον (ηλεκτρολυτική ανάλυση του νερού, 1800), τους Γκάι Λυσάκ και Χούμπολτ (ευδιομετρική σύνθεση, 1805) και τις εργασίες του Ντυμά (σύνθεση κατά βάρος, 1843).


Εικόνα 2. Το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα οξυγόνου και ένα άτομο υδρογόνου.
Ο χημικός τύπος του νερού είναι Η2Ο. σχηματίζεται δηλαδή από την ένωση δύο ατόμων υδρογόνου με ένα άτομο οξυγόνου (εικ.2). Το μόριο του νερού είναι ασύμμετρο και το ηλεκτρικό του φορτίο ασταθές. Ανάμεσα στα άτομα οξυγόνου και υδρογόνου σχηματίζεται απλός ομοιοπολικός δεσμός (κάθε άτομο προσφέρει ένα ηλεκτρόνιο, σχηματίζοντας ένα κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων). Το άτομο του οξυγόνου έλκει περισσότερο το ζεύγος ηλεκτρονίων από το άτομο υδρογόνου και έτσι ο δεσμός

Εικόνα 3. Ανάμεσα στα μόρια του νερού σχηματίζονται δεσμοί υδρογόνου.
H-O και κατ' επέκταση τα μόρια του νερού σχηματίζουν ηλεκτρικά δίπολα (εικ.3). Η έλξη που αναπτύσσεται ανάμεσα στα δίπολα μόρια του νερού (δεσμός υδρογόνου) είναι η αιτία που το νερό είναι υγρό σε θερμοκρασία δωματίου (20οC) σε αντίθεση με άλλες χημικές ενώσεις, όπως το υδρόθειο, που στην ίδια θερμοκρασία είναι αέριες. Αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί εξασθένιση των παραπάνω δεσμών. Λόγω πολικότητας τα μόρια του νερού μπορούν εύκολα να εισχωρούν ανάμεσα σε άτομα άλλων μορίων, γεγονός που καθιστά το νερό "παγκόσμιο διαλύτη". Το νερό διαλύει μικρές τουλάχιστον ποσότητες όλων σχεδόν των ουσιών.
Η μεγάλη διαλυτική ικανότητα του νερού συνδέεται με τη διαβρωτική του ιδιότητα - το νερό διαβρώνει το υπόστρωμα ροής του και εμπλουτίζεται με φερτά υλικά. Ωστόσο το φαινόμενο της διάβρωσης δεν οφείλεται αποκλειστικά στη διαλυτική ικανότητα του νερού. Τόσο το νερό της βροχής, όσο και τα επιφανειακά και υπόγεια νερά δεν είναι ποτέ απόλυτα καθαρά. κατά τη διαδρομή τους στον υδρολογικό κύκλο εμπλουτίζονται με αέριους βιομηχανικούς και αστικούς ρύπους (διοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου κ.ά.), οργανικές ενώσεις από εκτάσεις της ξηράς, ενώσεις αζώτου και θείου από τις βιομηχανικές δραστηριότητες και τις γεωργικές εφαρμογές, άλατα όπως το όξινο ανθρακικό ασβέστιο, το χλωριούχο μαγνήσιο, το θειικό ασβέστιο κ.ά. Οι παραπάνω προσμίξεις εντείνουν τη διαβρωτική ικανότητα του νερού.

Εικόνα 4. Η αποψίλωση των δασών εντείνει τη διάβρωση του εδάφους και τα πλημμυρικά φαινόμενα (Miller G. T., 1999: Βιώνοντας στο Περιβάλλον I - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς, 2000)
Στο σημείο αυτό σκόπιμη είναι η αναφορά στην προστατευτική δράση που ασκεί η βλάστηση έναντι των κινδύνων διάβρωσης των εδαφών (Διαφ. 8). Τα υπέργεια τμήματα διαφόρων φυτικών οργανισμών και οι νεκροί φυτικοί ιστοί που καλύπτουν το έδαφος (πεσμένα φύλλα, κλαδιά κ.ά.) μειώνουν τη μηχανική δύναμη των σταγόνων της βροχής, ενώ το ριζικό τους σύστημα συγκρατεί το έδαφος και εξασφαλίζει την καλή διαπερατότητά του από το νερό. Σε περιοχές όπου δεν υπάρχει βλάστηση, ή υπάρχει αλλά είναι λιγοστή, τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα είναι πιθανό να προκαλέσουν πλημμύρες και διάβρωση του εδάφους (εικ.4).
Μία ακόμα ιδιαίτερα σημαντική ιδιότητα του νερού είναι η μεγιστοποίηση της πυκνότητας του στους 4οC. Μείωση της θερμοκρασίας του νερού μέχρι τους 4οC προκαλεί αύξηση της πυκνότητας και του βάρους του (εικ.5). Τα βαρύτερα αυτά στρώματα νερού βυθίζονται, προκαλώντας ανάμιξη των επιφανειακών στρωμάτων με τα βαθύτερα και εξισώνοντας έτσι τη θερμοκρασία στο σύνολο του όγκου μιας υδάτινης λεκάνης. Κάτω από τους 4οC η πυκνότητα του νερού μειώνεται (η πυκνότητα του νερού στην υγρή του μορφή είναι 0,99987g/cm3, ενώ στη στερεή μορφή - πάγος - είναι 0,9164g/cm3) με αποτέλεσμα μεγάλοι όγκοι νερού να μην παγώνουν ολοσχερώς, όταν η θερμοκρασία είναι ίση με μηδέν ή μικρότερη, αλλά μόνο επιφανειακά. Το γεγονός αυτό εξασφαλίζει τη ζωή σε λίμνες, θάλασσες και ποτάμια που παγώνουν κατά τη διάρκεια των ψυχρών εποχών του έτους. Αν το νερό δεν παρουσίαζε την παραπάνω ιδιαιτερότητα, τα παγωμένα στρώματα της επιφάνειας θα βυθίζονταν και τα νέα επιφανειακά στρώματα θα πάγωναν και θα βυθίζονταν επίσης. Σύντομα όλη η υδάτινη έκταση θα αποτελούσε ένα συμπαγές στρώμα πάγου, όπου καμιά μορφή ζωής δεν θα μπορούσε να επιβιώσει.
Το νερό χαρακτηρίζεται επίσης από μεγάλη θερμοχωρητικότητα, οι μεταβολές δηλαδή στη θερμοκρασία του συντελούνται με σχετικά αργούς ρυθμούς. Η παραπάνω ιδιότητα του νερού οφείλεται στην υψηλή ειδική του θερμότητα (για να ανέβει η θερμοκρασία 1g νερού κατά 1οC απαιτείται 1cal). Έτσι στο νερό αποθηκεύονται τεράστια ποσά θερμότητας σε σχέση με τα περισσότερα γνωστά υλικά. Ακριβώς γι' αυτό το λόγο οι θάλασσες, οι ωκεανοί, οι λίμνες και άλλες υδατοσυλλογές λειτουργούν σαν τεράστιοι θερμοσυσσωρευτές. απορροφούν δηλαδή θερμότητα, όταν η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας είναι υψηλή και αποδίδουν θερμότητα στην ατμόσφαιρα, όταν ο καιρός είναι ψυχρός. Έτσι οι περιοχές που γειτνιάζουν με το νερό δεν έχουν απότομες θερμοκρασιακές μεταβολές με αποτέλεσμα το κλίμα να είναι ηπιότερο και η μετάβαση από εποχή σε εποχή πιο ομαλή.Τέλος, το νερό έχει μεγάλη θερμότητα εξαέρωσης (540cal/g). για την εξάτμιση μιας μικρής ποσότητας νερού απαιτείται μεγάλη ποσότητα θερμότητας. Το γεγονός αυτό έχει μεγάλη σημασία για τους ζωντανούς οργανισμούς αλλά και για τα οικοσυστήματα γενικότερα.Για παράδειγμα, οι οργανισμοί μπορούν να αποβάλλουν, μέσω εφίδρωσης, μεγάλες ποσότητες θερμότητας με περιορισμένες απώλειες νερού.
Επιστροφή στα περιεχόμενα

Το νερο στη λαική παράδορη

Το νερό στη λαϊκή παράδοση
Η σημασία του νερού ως αστείρευτη πηγή ζωής αναγνωρίστηκε από τα πανάρχαια χρόνια απ' όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες. Οι μεγάλοι αρχαίοι πολιτισμοί της Μεσοποταμίας, της Αιγύπτου, της Κίνας και της Ινδίας στήριξαν την ανάπτυξή τους στο νερό των ποταμών Τίγρη, Ευφράτη, Νείλου, Κίτρινου ποταμού, Γάγγη και Ινδού (Διαφ. 5). Αλλά και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός αναπτύχθηκε κοντά στο νερό (Αιγαίο - Μεσόγειος). Η δύναμη που έδινε το νερό στις αρχαίες κοινωνίες, έκανε τους ανθρώπους να το λατρέψουν. Πέρα από αντικείμενο λατρείας το νερό θεωρήθηκε ένα από τα βασικότερα στοιχεία κοσμογονίας σε όλους τους πρωτόγονους λαούς. Στις πανάρχαιες δοξασίες των λαών, όπως σώζονται στις μυθολογίες τους, το νερό αποτελεί στοιχείο εξαγνισμού και κάθαρσης και η ζωοποιός του δύναμη συνδέθηκε με μαγικές και θεραπευτικές ιδιότητες. Το διαυγές νερό συμβολίζει την αγνότητα και γι' αυτό τελετουργικές διαδικασίες όπως το καθαρτήριο νίψιμο, το ράντισμα ή η κατάδυση στο νερό συναντώνται σε πάρα πολλούς αρχαίους λαούς (αρχαίοι Έλληνες, Ρωμαίοι, Άραβες, Εβραίοι, Ζουλού, Ινδουϊστές).Στην ελληνική και την ξένη μυθολογία η δύναμη του νερού προσωποποιείται κι εκφράζεται με θεότητες. Θεός της θάλασσας είναι για τους Έλληνες ο Ποσειδώνας, για τους Ρωμαίους ο Neptunus, για τους Ινδούς ο Βαρούνα, για τους Σκανδιναβούς ο Όεγκιν. Στην ελληνική μυθολογία πλήθος μύθων αναφέρονται σε θαλάσσιες θεότητες (Ποσειδώνας, Νηρέας, Γλαύκος, Τρίτωνας, Πρωτέας, Σειρήνες κ.ά.), με υπέρτατο θεό της θάλασσας και των υδάτων τον Ποσειδώνα, στον οποίο αντιστοιχεί και η αόριστη και γενική έννοια του Ωκεανού. Στον Όμηρο ο Ωκεανός χαρακτηρίζεται ως "ο πατήρ των Θεών" ο οποίος περιβάλλει κυκλικά τη Γη και είναι η πηγή "όθε αναβρύζει κάθε θάλασσα, κάθε ποτάμι, κάθε πηγή και κεφαλόβρυσο, κάθε βαθύ πηγάδι" (Ιλιάδα, Φ 196). Για τους αρχαίους Έλληνες η κοσμογονική δράση του Ωκεανού πραγματοποιείται μετά την ένωσή του με την Τηθύ απ' όπου προκύπτουν οι ποταμοί και οι Νύμφες. Ποτάμια που θεοποιήθηκαν είναι ο Ασωπός, ο Αλφειός, ο Λάδωνας κ.ά. με σημαντικότερο τον Αχελώο. Το όνομά του σημαίνει όλα τα νερά που ρέουν και σε νομίσματα και αγγεία παριστάνεται άλλοτε σαν ανθρωπόμορφος ταύρος και άλλοτε σαν άνδρας με κέρατα. Μικρότερες θεότητες του νερού που λατρεύονταν από τους αρχαίους Έλληνες με πολύ σεβασμό αποτελούν οι Νύμφες και οι Ναϊάδες που συχνάζουν σε πηγές, ρυάκια και κρήνες και είναι σύμβολο γονιμότητας, νεότητας και υγείας.Στη λαϊκή μας παράδοση η λατρεία των νερών πέρασε από τους αρχαίους προσωποποιημένους ποταμούς και στη χριστιανική πίστη. Πολλοί άγιοι της εκκλησίας αντικατέστησαν παλιότερες θεότητες των νερών όπως π.χ. ο Άγιος Νικόλαος, προστάτης της θάλασσας και των ναυτικών κατ' αναλογία του Ποσειδώνα. Οι χριστιανοί βαφτίζονται στο νερό για να εξαγνιστούν από το προπατορικό αμάρτημα και να λάβουν την ευλογία του Αγίου Πνεύματος. Στην αρχική μάλιστα περίοδο του Χριστιανισμού για να επιδρά η "χθόνια δύναμη" του νερού η βάφτιση έπρεπε να γίνεται σε πηγή ή ποταμό. Κατά τη λαϊκή αντίληψη το δωδεκαήμερο πριν από τα Θεοφάνια όταν "τα νερά είναι αβάφτιστα" ανεβαίνουν στη γη οι Καλικάντζαροι κι ενοχλούν τους ανθρώπους, αλλά ο αγιασμός των νερών διώχνει κάθε δαιμονικό από τη φύση. Τα Θεοφάνια είναι μεγάλη γιορτή για το λαό γιατί γιορτάζεται η βάφτιση του Χριστού και όπως διδάσκει και η εκκλησία: "σήμερον των υδάτων αγιάζεται η φύσις". Η χριστιανική λαϊκή πίστη θεωρεί θαυματουργό με θεραπευτικές ιδιότητες το νερό των αγιασμάτων, δηλαδή νερό των πηγών που σύμφωνα με την παράδοση έχει αγιαστεί από την Παναγία ή από κάποιον Άγιο και γι' αυτό το πίνουν με ευλάβεια.Η φαντασία, η ποιητική αλλά και σατιρική διάθεση του λαού μας, αποτύπωσε τη δύναμη την ποικιλομορφία και την αξία του νερού σε παροιμίες, αινίγματα κι εκφράσεις σχετικές πλουτίζοντας έτσι κι ομορφαίνοντας το λαϊκό μας λόγο. Μερικές παροιμίες που συνδέονται με το νερό και έχουν αλληγορική σημασία είναι: "πολλές φορές πάει η στάμνα για νερό, μα κάποτε σπάζει", δηλώνει πως ενώ συχνά επιχειρούμε κάτι ριψοκίνδυνο και πετυχαίνουμε δεν πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο, γιατί κάποτε θα αποτύχουμε. Η παροιμία "το νερό με τη φωτιά δεν συμπεθεριάζουν", χρησιμοποιείται για πράγματα εντελώς αντίθετα. Για να δείξουμε ότι με επιμονή και υπομονή μπορούμε να επιτύχουμε πάρα πολλά, αλλά και για να δηλώσουμε την αξία της αποταμίευσης λέμε την παροιμία "σταλαγματιά - σταλαγματιά γεμίζει η στάμνα η πλατιά". Σε όλη την Ελλάδα συναντούμε παροιμίες σχετικές με τα ελληνικά ποτάμια που παρομοιάζουν την ορμητικότητα ή την ηρεμία τους με ανθρώπινες συμπεριφορές όπως π.χ. "από σιγανό ποτάμι να φοβάσαι", για τους ύπουλους ανθρώπους, "το βαθύ ποτάμι δεν βροντάει", "αψύ ποτάμι πέρασ' το, το σιγανό αναμέρα το" κ. ά.. Σε μικρούς και μεγάλους αρέσουν ιδιαίτερα τα αινίγματα που ακονίζουν με ευχάριστο τρόπο το μυαλό και παράλληλα ψυχαγωγούν. Ορισμένα που σχετίζονται με το νερό κι εκφράζουν τις μορφές και τις ιδιότητές του, τον κύκλο και την αξία του είναι:
"Το πιο θεριό του κόσμου είμαι κι όμως δε ζειούτε δέντρο, ούτε φυτό, ούτε κανένα ζωντανό χωρίς εμένα." (νερό) "Σαν με πίνουν τι με κάνουν τους ξεφεύγω και με χάνουν. Ως τα σύννεφα ανεβαίνω, κι αν αστράψει κατεβαίνω.Στα ποτάμια μέσα τρέχω και στη θάλασσα ξεπέφτω.Πίσω απάνω ανεβαίνω και σαν βρέξει κατεβαίνω." (κύκλος νερού)"Η κεφαλή του στο βουνό κι η ουρά του στο γιαλό." (ποτάμι)"Βάρη αμέτρητα βαστά στη ράχη την πλατιά, μα να σηκώσει δεν μπορεί ούτε βελόνι ελαφρύ ούτε έναν κόκκο άμμο." (θάλασσα)"Γνωστός ζωγράφος ήσυχα ζωγραφίζει και μ' άσπρο χρώμα όλα τα χρωματίζει." (χιόνι)
Η λαϊκή παράδοση χρησιμοποίησε τη λέξη νερό πολλές φορές μεταφορικά και πολλές φορές έδωσε σ' αυτό υπερφυσικές ιδιότητες, για παράδειγμα (Διαφ. 4):μπήκε το νερό στο αυλάκι = όταν έχει γίνει η δύσκολη αρχή για κάτι και προοιωνίζεται εύκολη η συνέχεια, πνίγεται σε μια κουταλιά νερό = όταν κάποιος τα χάνει πολύ εύκολα, φέρνω κάποιον στα νερά μου = κάνω κάποιον να συμφωνήσει μαζί μου, μοιάζουν σα δυο σταγόνες νερό = όταν αναφερόμαστε σε πολύ μεγάλη ομοιότητα, έχασε τα νερά του = αισθάνεται αμηχανία λόγω αλλαγής περιβάλλοντος, δε δίνει του αγγέλου του νερό = ο φιλάργυρος και ηθικώς ανάλγητος, θα μας κόψει το νερό από τα πράσα = θα μας κάνει ασήμαντη ζημιά, χίλια ρέματα νερό = όταν κάποιος έχει πόρους από πολλές πηγές, κουβαλάω νερό στο μύλο του = συμβάλλω στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων τουΆπειρα είναι τα επίθετα που προσδιορίζουν το νερό ανάλογα με τις ιδιότητες και τη χρήση του. Μπορεί να είναι κρύο, δροσερό, ζεστό, χλιαρό, καθαρό, βρώμικο, πόσιμο, χλωριωμένο, επιτραπέζιο, γλυφό, γάργαρο, βρόχινο, θαυματουργό, αφαλατωμένο, υφάλμυρο, ποτιστικό, ανθρακούχο, φυσικό, ιαματικό, μεταλλικό, αποσταγμένο, μαλακό, σκληρό, αγιασμένο κ.ά..Ο λαός επίσης θεωρεί το νερό ως σύμβολο ευτυχίας, ευγονίας, αφθονίας και κάθαρσης. Είναι γνωστό ότι κατά τον παραδοσιακό γάμο η νύφη πριν να πάει στην εκκλησία για να στεφανωθεί, οδηγείται σε κάποια βρύση όπου τρέχει άφθονο και γάργαρο νερό. Εκεί λέγονται ευχές για ευτυχία και ευγονία του ζευγαριού. Στο νερό κάνουν αυτές τις ευχές γιατί το θεωρούν σύμβολο ευτυχίας. Δίκαια θεωρείται και σύμβολο αφθονίας γιατί "το νερό είναι πλούτος". Το νερό όμως θεωρείται και σύμβολο κάθαρσης, αφού η βάπτιση μας γίνεται σ' αυτό καθώς και ο αγιασμός των υδάτων τα Θεοφάνια.
Επιστροφή στα περιεχόμενα

Το νερο

Το νερό
Το νερό (Η2Ο) αποτελεί τη μοναδική ουσία που υπάρχει στη φύση και με τις τρεις μορφές της ύλης. Η χημική αυτή ένωση των δύο στοιχείων και τριών ατόμων καλύπτει τα τρία τέταρτα της επιφάνειας της Γης και κατά το ίδιο ποσοστό περίπου δομεί την ανθρώπινη ύπαρξη.Το νερό ταυτίζεται συχνά με τη ζωή. Κατά τον Αριστοτέλη είναι ένα από τα τέσσερα στοιχεία τα οποία μαζί με τη φωτιά, τον αέρα και τη γη, συνθέτουν τον κόσμο. Στις μέρες μας η επιστήμη δέχεται ότι η ζωή γεννήθηκε στο νερό και ότι η ύπαρξή του είναι αναγκαία για τη διατήρηση και την ανάπτυξή της, και για την επιβίωση κατ' επέκταση των σύγχρονων κοινωνιών. Το 70% περίπου του βάρους των οργανισμών οφείλεται στην ποσότητα νερού που περιέχουν (Διαφ. 1). Ενώ υπάρχουν μορφές ζωής που δεν έχουν ανάγκη το οξυγόνο (αναερόβια βακτήρια), δεν υπάρχουν οργανισμοί που μπορούν να ζήσουν χωρίς νερό. Ο άνθρωπος για παράδειγμα μπορεί να ζήσει αρκετές εβδομάδες χωρίς τροφή, χάρη στα αποθέματα λίπους που έχει, δεν αντέχει όμως χωρίς νερό περισσότερο από λίγες (3-4) μέρες. Το νερό στη γλώσσα μας έχει διπλό όνομα: ύδωρ - νερό. Η λέξη ύδωρ προέρχεται από την αρχαία ελληνική γλώσσα και η σημερινή της χρήση αφορά συνήθως στο χημικώς καθαρό νερό. Η λέξη νερό επικράτησε κατά τα βυζαντινά χρόνια και προέρχεται από το ουδέτερο του επιθέτου νηρός (πρόσφατος, φρέσκος). Η συνεκφορά της φράσης "νεαρόν ύδωρ", στην οποία το επίθετο υπερίσχυσε του ουσιαστικού, απέδωσε στη λέξη νερό τη σημερινή της σημασία.
Επιστροφή στα περιεχόμενα

Για ένα καθαρότερο περιβάλλον

Eχετε ποτέ αναρωτηθεί πόσα χρόνια χρειάζονται οι πλαστικές σακούλες για να αφομοιωθούν από το περιβάλλον και πόσο κακό προκαλούν στο οικοσύστημα;

Η απάντηση είναι περίπου δέκα χρόνια, και σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 60. Συνεπώς, η επιβάρυνση του οικοσυστήματος φαντάζει μαμούθ, καθώς κάθε χρόνο πετιούνται πάνω από 60.000 τόνοι πλαστικών σακουλών, επιβραδύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο και την αφομοίωση άλλων φυσικών απορριμμάτων.

Πριν όμως γίνουν όλα τα παραπάνω, οι πλαστικές σακούλες έχουν εν τη γενέσει τους επιβαρύνει για μία ακόμη φορά το περιβάλλον λόγω των βλαβερών αερίων που απελευθερώνονται κατά την κατασκευή τους στο εργοστάσιο. Πιο συγκεκριμένα, τα παράγωγα του πετρελαίου που απαιτούνται για την παραγωγή της σακούλας κατά τη διαδικασία της καύσης δημιουργούν τοξικότατες ουσίες που μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικά προβλήματα σε κάθε ζωντανό οργανισμό.
Εκτός από τις χωματερές, μεγάλο είναι και το κακό που προκαλείται στη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα. Ζώα όπως τα δελφίνια, οι θαλάσσιες χελώνες και οι φώκιες πέφτουν θύματα της ανθρώπινης απερισκεψίας καθώς δεν είναι λίγες οι φορές τρώνε ή εγκλωβίζονται σε πλαστικές δημιουργίες που κολυμπούν ελεύθερες στα νερά.
Ωστόσο, καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται κάποιες φορές είναι και προς όφελος του οικοσυστήματος και κατ’ επέκταση προς όφελος του ίδιου του ανθρώπου. Οι βιοδιασπώμενες σακούλες απορριμμάτων είναι ένα νέο προϊόν το οποίο δεν επιβαρύνει το περιβάλλον όπως οι συμβατικές σακούλες, καθώς απαιτείται πολύ λιγότερος χρόνος για την πλήρη αποσύνθεσή τους (1 έως 4 έτη).
Η επιτάχυνση της διάσπασης επιταχύνεται καθώς οι σακούλες έρχονται σε επαφή με το φως, τη θερμότητα και το οξυγόνο, οπότε καλό είναι σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τις σακούλες των σούπερ μάρκετ για τα σκουπίδια μας, έστω κι αν αυτό φαντάζει πιο οικονομικό βραχυπρόθεσμα.
Που θα τις βρείτεΤις νέες οικολογικές σακούλες σκουπιδιών μπορείτε να τις βρείτε σε όλες τις αλυσίδες υπερκαταστημάτων καθώς και σε επιλεγμένα καταστήματα με οικολογικά προϊόντα. Επίσης, σιγά σιγά κάνουν την εμφάνιση τους σε διάφορα σούπερ μάρκετ και οι βιοδιασπώμενες σακούλες που βρίσκονται στο ταμείο για την μεταφορά των αγαθών.
Για να διακρίνετε τις οικολογικές από τις συμβατικές σακούλες θα πρέπει να αναγράφονται πάνω τα αρχικά PE-HD (πολυαιθυλένιο) ή θα πρέπει να υπάρχει το σήμα που προσδίδει ότι έχουν κατασκευαστεί από ανακυκλώσιμο υλικό.

Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.ethnos.gr

Σχετικός δεσμός:

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&tag=8334&pubid=1908939

Ο κόσμος ξεμένει από νερό

Οι επιστήμονες προειδοποιούν: η επόμενη μεγάλη κρίση ενδέχεται να μην είναι ενεργειακή αλλά να αφορά την έλλειψη του βασικότερου συστατικού της ζωής: του νερού.

Η ανθρωπότητα μολύνει, εξαντλεί και εκτρέπει τα πεπερασμένα της αποθέματα πόσιμου νερού με τρομακτική ταχύτητα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ώς το 2025 πάνω από τις μισές χώρες του πλανήτη θα αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα αποθέματα πόσιμου νερού τους, ενώ μέχρι το 2050 ώς και το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού θα δυσκολεύεται να ξεδιψάσει.

Σε πολλές περιοχές του πλανήτη, οι υδάτινοι πόροι είναι υπερβολικά μολυσμένοι για να αξιοποιηθούν, με συνέπεια εκατομμύρια άνθρωποι στις φτωχές χώρες να είναι αναγκασμένοι να διανύουν καθημερινά πολλά χιλιόμετρα για να έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό.

Αλλοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ζουν σε αστικό περιβάλλον, πάσχουν από επιδημίες που προκαλούνται από την πόση μολυσμένου νερού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμούσε ήδη από τις αρχές της δεκαετίας ότι περίπου 1,1 δισ. άνθρωποι δεν είχαν επαρκή πρόσβαση σε καθαρό νερό.
Η Ασία, η οποία φιλοξενεί πληθυσμό άνω των 4 δισ. ανθρώπων, είναι η πιο ευάλωτη περιοχή. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελούν οι δυο αναδυόμενες οικονομικές υπερδυνάμεις, Κίνα και Ινδία, καθώς το 80% και 75% αντίστοιχα των υδάτινων πόρων τους είναι τόσο μολυσμένο ώστε κρίνεται εντελώς ακατάλληλο για πόση, για ψάρεμα, για άρδευση γεωργικών εκτάσεων ακόμα και για προσωπική υγιεινή. Το ίδιο ισχύει και για το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Το 90% των λυμάτων του Τρίτου Κόσμου εκκενώνονται χωρίς καμία επεξεργασία.
Χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες ο άνθρωπος αντλεί νερό από πηγές βαθιά στο υπέδαφος με ρυθμό ταχύτερο από ό,τι η ίδια η Φύση μπορεί να το αντικαταστήσει. Αυτό έχει ως συνέπεια την αποξήρανση και τελική ερημοποίηση εκτάσεων που προηγουμένως ήταν γόνιμες: Oταν το νερό αντλείται από έναν ταμιευτήρα για να υδροδοτηθούν καλλιέργειες στην έρημο, τότε δημιουργείται μια έρημος κάπου αλλού.
Παράλληλα, το νερό εκτοπίζεται μαζικά μέσω της δημιουργίας γιγαντιαίων φραγμάτων. Τα τελευταία αποτελούν τον λόγο που τόσοι από τους μεγάλους ποταμούς του πλανήτη δεν φτάνουν πια στη θάλασσα. Eνα τεράστιο δίκτυο αγωγών κατασκευάζεται σε όλον τον κόσμο με σκοπό να μεταφέρει νερό από το ένα μέρος στο άλλο, όπως ακριβώς μεταφέρεται το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Με αυτόν τον τρόπο το νερό εκτοπίζεται μαζικά από ποτάμια, λίμνες και πάσης φύσεως ταμιευτήρες και καταλήγει στους υπονόμους.
Το κακό εντείνεται από ένα εξίσου καταστροφικό φαινόμενο: Ορισμένες φτωχιές χώρες επιλέγουν να παράγουν μαζικά καλλιέργειες που απαιτούν μεγάλα αποθέματα νερού προκειμένου να τις εξάγουν σε πλουσιότερες χώρες, οι οποίες δεν θέλουν να εξαντλήσουν τα δικά τους υδάτινα αποθέματα. Ως συνέπεια, οι φτωχές χώρες καταλήγουν να μένουν με αποξηραμένες λίμνες και ποτάμια.
Επιπλέον, η αστική ανάπτυξη δημιουργεί τεράστιες «θερμικές νήσους», οι οποίες καθιστούν αδύνατη την απορρόφηση της βροχής, καθώς λόγω της υψηλής θερμοκρασίας το νερό εξατμίζεται πριν φτάσει στο έδαφος. Αυτή ακριβώς η καταστροφή των γαιών που συγκρατούν το νερό της βροχής περιορίζει την ανανέωση των υδάτινων αποθεμάτων στις λεκάνες απορροής, με συνέπεια την εξάντληση των φυσικών αποθεμάτων του πλανήτη.
To νερό πλέον έχει γίνει είδος πολυτελείας για ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη, όπου κυριαρχεί η ξηρασία.

Ανακτήθηκε από τον ιστότοπο: http://www.ethnos.gr

Σχετικός δεσμός:

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&tag=8777&pubid=1944889

Περιβαλλοντικα Δικαιωματα

Περιβαλλοντικά δικαιώματα
΢ήμερα, έχει πλέον αναγνωριστεί από τις κυβερνήσεις παγκοσμίως ότι οι περιβαλλοντικές πολιτικές και νομοθεσίες θα είναι αποτελεσματικές μόνο αν οι πολίτες έχουν επίσημα το δικαίωμα πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληροφορίες και αποκτήσουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν πλήρως και ενεργά στη λήψη αποφάσεων που αφορούν περιβαλλοντικά ζητήματα.
Σα περιβαλλοντικά δικαιώματα που οι πολίτες έχουν σήμερα προέρχονται από ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών αρχών και νόμων που έχουν υιοθετηθεί, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τις τελευταίες δεκαετίες. Από τη δεκαετία του 1970, οι διεθνείς διακηρύξεις και τα ψηφίσματα άρχισαν να συνδέουν τις περιβαλλοντικές ανησυχίες με τα ανθρώπινα δικαιώματα. ΢την Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής το 1992 οι κυβερνήσεις υιοθέτησαν την ιστορική Διακήρυξη του Ρίο, η Αρχή 10 της οποίας, τονίζει ότι "τα περιβαλλοντικά ζητήματα τυχαίνουν καλύτερου χειρισμού με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων πολιτών". Σο 1998 η αρχή αυτή έγινε πράξη με την υπογραφή της ΢ύμβασης του Aarhus για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα. Η ΢ύμβαση τέθηκε σε ισχύ το 2001 και έχει επικυρωθεί μέχρι σήμερα από 39 χώρες. Η Κύπρος επικύρωσε τη ΢ύμβαση το 2003. Σύμβαση του Aarhus
Η ΢ύμβαση αναγνωρίζει και στοχεύει να διασφαλίσει ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ζει σε ένα περιβάλλον κατάλληλο για την υγεία και ευημερία του, καθώς και το καθήκον του, τόσο μεμονωμένα όσο και συλλογικά, να προστατεύει και να βελτιώνει το περιβάλλον αυτό, και αυτό ισχύει τόσο για τις σημερινές όσο και τις αυριανές γενιές. Αναγνωρίζει ακόμα ότι "προκειμένου να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα και να εκπληρώσουν αυτό το καθήκον, οι πολίτες πρέπει να διαθέτουν πρόσβαση σε πληροφορίες, να δικαιούνται να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα". ΢το πεδίο του περιβάλλοντος, η ευρύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες και η συμμετοχή του κοινού βελτιώνουν την ποιότητα και την
εφαρμογή των αποφάσεων, συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση του κοινού για περιβαλλοντικά ζητήματα, παρέχουν στο κοινό την ευκαιρία να εκφράσει τις ανησυχίες του και διευκολύνουν τις δημόσιες αρχές να λαμβάνουν υπόψη τις ανησυχίες αυτές.
Σο δικαίωμα γνώσης, το δικαίωμα συμμετοχής και το δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, αποτελούν τους τρεις πυλώνες της ΢ύμβασης του Aarhus. Οι δημόσιες αρχές πρέπει να σέβονται τα περιβαλλοντικά δικαιώματα που προστατεύονται από τη ΢ύμβαση.
Πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφόρηση
΢ε μια δημοκρατία, οι πολίτες έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στις πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών πληροφοριών και η κυβέρνηση έχει την ευθύνη να στηρίζει το ενδιαφέρον του κοινού διευκολύνοντας την πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές. Για την επίτευξη των στόχων της ΢ύμβασης και τη διασφάλιση του δικαιώματος αυτού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε την Οδηγία για την Πρόσβαση του Κοινού σε Περιβαλλοντικές Πληροφορίες, η οποία μεταφέρθηκε στην Κυπριακή νομοθεσία με το σχετικό Νόμο 119(Ι)/2004.
"Η αυξημένη πρόσβαση του κοινού στις περιβαλλοντικές πληροφορίες και η διάδοση των πληροφοριών αυτών συμβάλλει στη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος, την ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων, ουσιαστικότερη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για περιβαλλοντικά θέματα και τελικά σε καλύτερο περιβάλλον."
Τι θεωρείται πληροφορία σχετική με το περιβάλλον;
Πληροφορία σχετική με το περιβάλλον θεωρείται κάθε στοιχείο σε γραπτή, οπτική, ακουστική, ηλεκτρονική ή άλλη μορφή που αφορά:
την κατάσταση των στοιχείων του περιβάλλοντος, όπως η ατμόσφαιρα, το νερό, το έδαφος, το τοπίο και οι φυσικές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υγροβιότοπων και των παράκτιων και θαλάσσιων περιοχών, και η βιοποικιλότητα και τα στοιχεία της, καθώς και η αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχείων αυτών.

τους παράγοντες που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν τα στοιχεία του περιβάλλοντος, όπως οι ουσίες, η ενέργεια ο θόρυβος, οι ακτινοβολίες, τα απόβλητα, οι εκπομπές και οι απορρίψεις στο περιβάλλον.
τα μέτρα, όπως η νομοθεσία, οι πολιτικές, τα σχέδια, τα προγράμματα, οι περιβαλλοντικές συμφωνίες και οι δραστηριότητες που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν τα στοιχεία του περιβάλλοντος και τους παράγοντες, καθώς και μέτρα ή δραστηριότητες που αποσκοπούν στην
προστασία του περιβάλλοντος.
τις εκθέσεις για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
τις οικονομικές αναλύσεις και παραδοχές που γίνονται στα πλαίσια των μέτρων που λαμβάνονται.
την κατάσταση της ανθρώπινης υγείας και ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων της ενδεχόμενης ρύπανσης της τροφικής αλυσίδας, των συνθηκών ανθρώπινης διαβίωσης, των τοποθεσιών και οικοδομημάτων πολιτισμικού ενδιαφέροντος στο μέτρο που επηρεάζονται ή ενδέχεται να επηρεαστούν από την κατάσταση των στοιχείων του περιβάλλοντος, τους παράγοντες, ή τα μέτρα και τις δραστηριότητες που λαμβάνονται.
Ποιος έχει δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον;
Δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικές με το περιβάλλον έχουν όλοι οι πολίτες και τα οργανωμένα σύνολα. Σο πρόσωπο που ζητά πληροφορίες δεν είναι υποχρεωμένο να επικαλεσθεί ή να αποδείξει οποιοδήποτε συμφέρον.
Που μπορεί κάποιος να αποταθεί για παροχή πληροφοριών που σχετίζονται με θέματα περιβάλλοντος;
Κάθε δημόσια αρχή έχει την υποχρέωση να παρέχει πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον. Ο όρος δημόσια αρχή καλύπτει κάθε κυβερνητική ή άλλη δημόσια υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένων των δήμων, κοινοτήτων, οργανισμών δημόσιας ωφέλειας και δημοσίου δικαίου και των δημόσιων
συμβουλευτικών φορέων, καθώς και οποιοδήποτε πρόσωπο που είτε εκτελεί δημόσια διοικητικά καθήκοντα, είτε ασκεί καθήκοντα και αρμοδιότητες δημόσιας αρχής ή παρέχει δημόσιες υπηρεσίες, σχετικά με το περιβάλλον.
Ποια αναμένεται να είναι η ανταπόκριση των δημόσιων αρχών στην αίτηση για παροχή στοιχείων που σχετίζονται με το περιβάλλον;
Οι δημόσιες αρχές υποχρεούνται να παρέχουν τις πληροφορίες το αργότερο εντός 1 μηνός από την ημερομηνία παραλαβής της σχετικής αίτησης, ή εντός 2 μηνών στις περιπτώσεις όπου ο όγκος και η πολυπλοκότητα των αιτούμενων πληροφοριών το δικαιολογούν. Ο αιτητής πρέπει να ενημερώνεται πριν τη λήξη της προθεσμίας του 1 μηνός για οποιαδήποτε παράταση, καθώς και για τους λόγους που την υπαγορεύουν.
Για την καλύτερη ανταπόκριση των δημοσίων αρχών σε αίτημα, αυτό θα πρέπει να είναι συγκεκριμένο. Όταν το αίτημα διατυπώνεται με τρόπο υπερβολικά αόριστο, η δημόσια αρχή μπορεί να ζητήσει από τον αιτητή να το διευκρινίσει.
Σε πια μορφή μπορούν να παρέχονται οι πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον;
Όταν ζητούνται πληροφορίες σχετικές με το περιβάλλον συγκεκριμένης μορφής ή τύπου οι δημόσιες αρχές οφείλουν να ικανοποιούν το αίτημα αυτό. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις στις οποίες οι πληροφορίες αυτές είτε είναι ήδη προσιτές, είτε κρίνεται εύλογο να παρασχεθούν, υπό άλλη μορφή ή τύπο και οι δημόσιες αρχές πρέπει να αναφέρουν τους λόγους που γίνεται αυτό.
Οι δημόσιες αρχές πρέπει να καταβάλλουν προσπάθεια ώστε οι πληροφορίες που είναι σχετικές με το περιβάλλον να παρέχονται σε μορφή ή τύπο που επιτρέπει την εύκολη αναπαραγωγή και πρόσβαση με ηλεκτρονικά μέσα.
Σε ποιες περιπτώσεις μπορούν οι δημόσιες αρχές να αρνηθούν την παροχή πληροφοριών;
Οι δημόσιες αρχές μπορούν να αρνηθούν την παροχή πληροφοριών στις
περιπτώσεις όπου η αίτηση:
είναι προφανώς παράλογη.
διατυπώνεται κατά τρόπο υπερβολικά αόριστο.
αφορά ημιτελές υλικό ή ημιτελή έγγραφα και δεδομένα. ΢την περίπτωση αυτή, η δημόσια αρχή παρέχει πληροφορίες σχετικά με την αρχή που ετοιμάζει το υλικό και τον χρόνο που χρειάζεται για την ολοκλήρωση του.
αφορά ενδοϋπηρεσιακές επικοινωνίες.
΢την περίπτωση που οι απαιτούμενες πληροφορίες δεν κατέχονται από τη δημόσια αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση, τότε η δημόσια αρχή είτε διαβιβάζει την αίτηση στην αρμόδια αρχή, είτε ενημερώνει τον αιτητή ως προς το που μπορεί να αποταθεί.
Επίσης, οι δημόσιες αρχές μπορούν αν αρνηθούν την παροχή πληροφοριών αν η δημοσιοποίηση τους θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά:
Σον εμπιστευτικό χαρακτήρα των διαδικασιών της δημόσιας αρχής, όπου αυτό προβλέπεται από τη νομοθεσία.
Σις διεθνείς σχέσεις της Δημοκρατίας, τη δημόσια ασφάλεια και την εθνική άμυνα.
Ση λειτουργία της δικαιοσύνης, το δικαίωμα κάθε προσώπου σε δίκαιη δίκη ή τη δυνατότητα μιας δημόσιας αρχής να διεξάγει έρευνα ποινικού ή πειθαρχικού χαρακτήρα.
Σον εμπιστευτικό χαρακτήρα εμπορικών ή βιομηχανικών πληροφοριών όπου αυτό προβλέπεται από την εθνική ή την κοινοτική νομοθεσία.
Σα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
Σον εμπιστευτικό χαρακτήρα των προσωπικών δεδομένων ή αρχείων που αφορούν φυσικό πρόσωπο όταν το εν λόγω πρόσωπο δεν έχει συναινέσει στη δημοσιοποίηση των πληροφοριών
Σα συμφέροντα προστασίας οποιουδήποτε προσώπου, το οποίο έχει δώσει τις απαιτούμενες πληροφορίες εθελοντικά, εκτός αν το συγκεκριμένο πρόσωπο έχει συναινέσει στη δημοσιοποίηση των πληροφοριών αυτών
Σην προστασία του περιβάλλοντος στο οποίο αναφέρονται οι πληροφορίες, όπως ο εντοπισμός σπάνιων ειδών.
Οι δημόσιες αρχές δεν μπορούν να απορρίψουν πρόσβαση σε πληροφορίες
σχετικές με εκπομπές στο περιβάλλον.
Οι δημόσιες αρχές πρέπει να ενημερώνουν γραπτώς τον αιτητή, εντός των καθορισμένων προθεσμιών, σχετικά με την άρνηση παροχής πληροφοριών, αναφέροντας τους λόγους της απόρριψης και παρέχοντας πληροφορίες σχετικές με τη διαδικασία προσφυγής.
Σε περίπτωση που θεωρηθεί αβάσιμη η απόρριψη αιτήματος για παροχή πληροφοριών, ποια είναι τα δικαιώματά του πολίτη;
Οποιοδήποτε πρόσωπο θεωρεί ότι το αίτημα του για παροχή πληροφοριών σχετικών με το περιβάλλον αγνοήθηκε ή απορρίφθηκε αδικαιολόγητα, απαντήθηκε ανεπαρκώς ή ελλιπώς, ή δεν αντιμετωπίσθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, έχει δικαίωμα, εντός τριάντα ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης ή την πάροδο της σχετικής προθεσμίας σε περίπτωση παράλειψης της αρμόδιας αρχής να του κοινοποιήσει οποιαδήποτε απόφαση, να προσφύγει στον Τπουργό, ο οποίος εξετάζει την περίπτωση και αποφασίζει. Επίσης, έχει δικαίωμα για προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Συγκεκριμένες υποχρεώσεις των δημοσιών αρχών όσον αφορά τις πληροφορίες που σχετίζονται με το περιβάλλον
Κάθε δημόσια αρχή οφείλει να οργανώνει τις πληροφορίες που αφορούν την αρμοδιότητα της, τις οποίες κατέχει ή κατέχονται για λογαριασμό της, με σκοπό τη συστηματική διάδοση τους, ειδικά με ηλεκτρονικά μέσα. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να καθίστανται σταδιακά διαθέσιμες σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων που είναι εύκολα προσιτές στο κοινό μέσω του διαδικτύου. Οποιαδήποτε όμως στοιχεία που συλλέγηκαν πριν την έναρξη ισχύος του Νόμου το 2004, δεν είναι υποχρεωτικό να παρέχονται σε ηλεκτρονική μορφή.
Οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται και να διαδίδονται περιλαμβάνουν:
Σα κείμενα διεθνών συνθηκών, συμβάσεων ή συμφωνιών καθώς και τα κείμενα της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας που αφορούν στο περιβάλλον.
Σις πολιτικές, τα σχέδια και τα προγράμματα που σχετίζονται με το

περιβάλλον.
Σις εκθέσεις προόδου που εκπονούν ή τηρούν σε ηλεκτρονική μορφή δημόσιες αρχές σχετικά με την εφαρμογή των πιο πάνω.
Σις εκθέσεις για την κατάσταση του περιβάλλοντος.
Σα δεδομένα ή τις περιλήψεις των δεδομένων που προκύπτουν από τον έλεγχο δραστηριοτήτων που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν το περιβάλλον.
Σις άδειες που έχουν σημαντικές
επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις περιβαλλοντικές συμφωνίες.
Σις μελέτες των επιπτώσεων στο περιβάλλον και τις αξιολογήσεις των κινδύνων που αφορούν τα στοιχεία του περιβάλλοντος.
Επίσης, στην περίπτωση άμεσης απειλής ανθρώπινης ζωής ή του περιβάλλοντος λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων ή φυσικών αιτιών, κάθε δημόσια αρχή πρέπει να ενημερώνει χωρίς καθυστέρηση το κοινό για όλες τις πληροφορίες που κατέχει ή κατέχονται για λογαριασμό της και οι οποίες θα ήταν δυνατόν να επιτρέψουν στο κοινό που ενδέχεται να επηρεαστεί, να λάβει μέτρα για την πρόληψη ή τον περιορισμό των ζημιών από την εν λόγω απειλή.
Πρακτικές ρυθμίσεις
Για διευκόλυνση της πρόσβασης του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες οι δημόσιες αρχές:
Έχουν καθορίσει υπεύθυνους ενημέρωσης που θα υποστηρίζουν το κοινό στην αναζήτηση πρόσβασης σε πληροφορίες.
Έχουν καθορίσει χώρους για την εξέταση των απαιτούμενων πληροφοριών
Έχουν καταρτίσει μητρώα ή καταλόγους των περιβαλλοντικών πληροφοριών που κατέχουν, με αναφορές για το που μπορούν να βρεθούν οι πληροφορίες αυτές.
Οι δημόσιες αρχές μπορούν να επιβάλλουν τέλη για την παροχή πληροφοριών, τα οποία θα δημοσιοποιούνται. Σα τέλη δεν θα υπερβαίνουν το λογικό κόστος παροχής των πληροφοριών
Υπεύθυνοι ενημέρωσης ΤΠΕΤΘΤΝΟΙ ΕΝΗΜΕΡΩ΢Η΢ ΤΠΟΤΡΓΕΙΟΤ ΓΕΩΡΓΙΑ΢, ΥΤ΢ΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ΢
ΣΜΗΜΑ / ΤΠΗΡΕ΢ΙΑ
ΦΩΡΟ΢ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΞΕΣΑ΢Η ΣΩΝ ΑΠΑΙΣΟΤΜΕΝΩΝ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΩΝ
ΤΠΕΤΘΤΝΟΙ ΕΝΗΜΕΡΩ΢Η΢
Σμήμα Γεωργίας
Σμήμα Γεωργίας, Αρχ. Μακαρίου Γ’ 39, 2407 Έγκωμη, Λευκωσία – Κλάδος Φρήσης Γης και Ύδατος
κα Φρυστάλλα Κώστα
ckosta@da.moa.gov.cy
Σμήμα Αναπτύξεως Τδάτων
Σμήμα Αναπτύξεως Τδάτων, Λεωφ. Δημοσθένη ΢εβέρη, 1413 Λευκωσία - Βιβλιοθήκη
κ. Νικόλας Δ. Φριστοφίδης
nchristofides@wdd.moa.gov.cy
Σμήμα Δασών
Σμήμα Δασών, 1414 Λευκωσία - Σομέας Πάρκων και Περιβάλλοντος
κ. Μηνάς Παπαδόπουλος
nature@fd.moa.gov.cy
Κτηνιατρικές Τπηρεσίες
Κτηνιατρικές Τπηρεσίες, 1417 Λευκωσία - Αρχείο
κ. Ανδρέας Παπαευσταθίου
apapaevstathiou@vs.moa.gov.cy
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, Σ.Θ. 22016, 1516 Λευκωσία - Βιβλιοθήκη
Δρ. Παναγιώτης Ντάλιας
P.Dalias@arinet.ari.gov.cy
Σμήμα Αναδασμού
Σμήμα Αναδασμού, 1419 Λευκωσία - Βιβλιοθήκη
κα Παγώνα Λούκα
κα Μαρία Ξερού
lcdhq@lcd.moa.gov.cy
Μετεωρολογική Τπηρεσία
Μετεωρολογική Τπηρεσία, 1418 Λευκωσία - Δωμάτιο αρ. 101
κ. ΢τέλιος Πασιαρδής
spashiardis@ms.moa.gov.cy
Σμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης
Σμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, 1415 Λευκωσία - Βιβλιοθήκη
Δρ Ελένη Γ. Μορισσώ
emorisseau@gsd.moa.gov.cy
Σμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών
Σμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, 1416 Λευκωσία - Σομέας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος
κα Θεοδώρα Νικολαϊδου – ΢ιαμμά
tsiamma@dfmr.moa.gov.cy
Τπηρεσία Μεταλλείων
Τπηρεσία Μεταλλείων, Λεύκωνος 1, 1422 ΢τρόβολος, Λευκωσία
κ. ΢τέλιος Μιχαήλ
minesinfo@mines.moa.gov.cy
Τπηρεσία Περιβάλλοντος
Τπηρεσία Περιβάλλοντος, 28ης Οκτωβρίου 20-22, 2414 Έγκωμη, Λευκωσία
κα Νάσια Δικηγοροπούλου
ndikigoropoulou@environment.moa.gov.cy

Ενας διψασμένος πλανήτης

Η προσφορά νερού σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την παγκόσμια κοινότητα.

Ηδη ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων του πλανήτη εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό είτε λόγω της ραγδαίας ερημοποίησης άλλοτε γόνιμων εκτάσεων, ως συνέπεια της παγκόσμιας κλιματολογικής αλλαγής, είτε λόγω υπερεκμετάλλευσης των διαθέσιμων υδάτινων πόρων από τη γεωργία, είτε λόγω της μόλυνσής τους από τη βιομηχανία.

Παγκοσμίως, το 10% της κατανάλωσης νερού οφείλεται στα νοικοκυριά, το 20% στη βιομηχανία και το 70% στην αγροτική παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι καταναλώνουμε πολύ περισσότερο νερό εμμέσως, μέσα από τρόφιμα και βιομηχανικά προϊόντα, παρά άμεσα σβήνοντας τη δίψα μας, χαλαρώνοντας κάτω από το ντους ή πλένοντας το αυτοκίνητο.

Ενας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός χωρών αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία στο να αρδεύσουν τις καλλιέργειές τους και επομένως να θρέψουν τον πληθυσμό τους, ο οποίος αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. H Κίνα αν και διαθέτει τα τρίτα μεγαλύτερα αποθέματα πόσιμου νερού στον πλανήτη (6,4% επί του συνόλου), φιγουράρει στις τελευταίες θέσεις παγκοσμίως ως προς την ποσότητα νερού που αναλογεί σε κάθε κάτοικό της, ως συνέπεια του τεράστιου πληθυσμού της.

Η ποσότητα αυτή, μάλιστα, αναμένεται να υποχωρήσει σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα ώς το 2030. Κατά συνέπεια, η Κίνα χάνει ετησίως καλλιεργήσιμη γη με έκταση μεγαλύτερη της Σερβίας! Ανάλογα απαισιόδοξες είναι οι προβλέψεις και για την Ινδία, όπου ο υδροφόρος ορίζοντας υποχωρεί με ανησυχητικό ρυθμό λόγω της ανεξέλεγκτης άρδευσης. H ζήτηση αναμένεται να υπερβεί τα εγχώρια φυσικά αποθέματα ώς το 2050.

Ετσι, εκτιμάται ότι οι δυο αναδυόμενες υπερδυνάμεις θα ξεκινήσουν τις μαζικές εισαγωγές νερού. Το ερώτημα είναι, από πού; Μια ματιά στον χάρτη δίνει μια πρώτη απάντηση. Τα τεράστια ποτάμια της Σιβηρίας, όπως ο Ομπ, ο Λένας, ο Ιρτύς και ο Ιενεσέης, μοιάζουν με φυσικούς αγωγούς που μεταφέρουν το πολυτιμότερο αγαθό για την ανθρώπινη επιβίωση.

Πολυάριθμους και τεράστιους ποταμούς έχει και η Βραζιλία, με πρώτον τον Αμαζόνιο, όμως οι φαινομενικά ανεξάντλητοι υδάτινοι πόροι της δοκιμάζονται από μια νεότευκτη βιομηχανική δραστηριότητα που αναπτύσσεται ραγδαία: τη βιομηχανία βιοκαυσίμων. Τα τελευταία 30 χρόνια η Βραζιλία είναι η κορυφαία στον κόσμο παραγωγός αιθανόλης, ενός αλκοόλ που προέρχεται από δημητριακά, όπως το καλαμπόκι και τα ζαχαροκάλαμα, και χρησιμοποιείται ως καύσιμο για αυτοκίνητα.

Σήμερα, η αιθανόλη αντιστοιχεί σε πάνω από το 40% των καυσίμων που χρησιμοποιούν στα αυτοκίνητά τους οι Βραζιλιάνοι. Το παράδειγμα της Βραζιλίας έχουν αντιγράψει και οι ΗΠΑ. Τα οφέλη είναι προφανή: τα βιοκαύσιμα ήταν αρκετά φθηνότερα από το πετρέλαιο.Λιγότερο προφανές είναι το τίμημα: Οι καλλιέργειες δημητριακών απαιτούν μεγάλη κατανάλωση νερού, ενώ η συνεχής επέκτασή τους έχει ως συνέπεια την αποψίλωση τεράστιων εκτάσεων τροπικού δάσους.

Αν συνυπολογιστούν οι εκτιμήσεις για την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού από τα 6 στα 8 δισεκατομμύρια ώς το 2050, τότε το? υδάτινο μέλλον του πλανήτη προδιαγράφεται δυσοίωνο.

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

1. Aπαιτούνται περίπου 1.000 λίτρα νερού για να παραχθεί 1 κιλό ψωμί. Επομένως, απαιτούνται 260 κυβικά νερού για να τραφεί ένα άτομο επί ένα έτος με χορτοφαγική διατροφή.

2. Αν στην παραπάνω διατροφή προστεθεί το κρέας σε ποσοστό 20% της διατροφής ενός ατόμου, απαιτείται διπλάσια ποσότητα νερού σε σχέση με έναν χορτοφάγο.

3. Η αρόσιμη γη αυξήθηκε οριακά -παγκοσμίως- την περίοδο 1960-2000. Κατά συνέπεια, η παγκόσμια κατά κεφαλήν καλλιεργήσιμη έκταση συρρικνώθηκε από τα 0,45 εκτάρια στα 0,25.

4. Η έκρηξη της αστικοποίησης ανταγωνίζεται τη γεωργία στην διασφάλιση υδάτινων πόρων. Το 1950, υπήρχαν 86 πόλεις με πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου. Το 2000, υπήρχαν 387. Το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σήμερα στις πόλεις, όταν το 1950 ζούσε το 29%. Το εν λόγω ποσοστό θα έχει αυξηθεί στο 60% ώς το 2030.

5. Οι συνέπειες της άνισης αύξησης της ζήτησης σε νερό είναι ήδη ορατές: Εντεκα χώρες, οι οποίες φιλοξενούν σχεδόν το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού έχουν αρνητικό ισοζύγιο υπόγειων υδάτων.

 

πηγη: ethnos.gr

Προστασια ελεγχος και προληψη των νερων

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, EΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ
Η ρύπανση των νερών και του εδάφους ως αποτέλεσμα ανθρώπινων δραστηριοτήτων, προκαλείται από την άμεση ή έμμεση εισαγωγή στα νερά ή το έδαφος, αντικειμένων, ουσιών, θερμότητας, κραδασμών ή θορύβου που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στην ανθρώπινη υγεία ή τους ζώντες οργανισμούς που διαβιούν στα νερά ή το έδαφος, ή να βλάψουν το υδατικό ή εδαφικό οικολογικό σύστημα.
Στο παρελθόν, μεγάλος αριθμός βιομηχανιών απέρριπταν τα ανεπεξέργαστα απόβλητά τους σε υδάτινους αποδέκτες ή το έδαφος με κίνδυνο ρύπανσης των υπόγειων και επιφανειακών νερών και του εδάφους. Με την πάροδο του χρόνου, αρκετές μονάδες άρχισαν να επεξεργάζονται τα απόβλητά τους, ανάλογα με την ποιότητα του αποδέκτη στον οποίο τελικά θα απορριφθούν. Ταυτόχρονα, το κράτος προώθησε έργα περιβαλλοντικής υποδομής, όπως ο κεντρικός σταθμός επεξεργασίας αποβλήτων Βαθειάς Γωνιάς, στον Άγιο Σωζόμενο ενώ προωθεί χώρους ορθολογικής διαχείρισης στερεών αποβλήτων, ώστε η προστασία του περιβάλλοντος από τη ρύπανση να είναι ολοκληρωμένη.
Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος, έχει την ευθύνη για την προστασία, έλεγχο και πρόληψη της ρύπανσης των νερών και του εδάφους από τη λειτουργία βιομηχανικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων (χοιροστάσια, αγελαδοτροφεία, πτηνοτροφεία) και, γενικά, από οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα που μπορεί ή τείνει να ρυπάνει τα νερά και το έδαφος. H προστασία, έλεγχος και πρόληψη της ρύπανσης επιτυγχάνεται με την εφαρμογή των περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών Νόμους 2002 μέχρι 2007 του περί της Ολοκληρωμένης Πρόληψης και Ελέγχου της Ρύπανσης Νόμου (Αρ.56(Ι)/2003). Οι διεργασίες που εμπίπτουν στο Νόμο 56(Ι)/2003 (σχετικά πολύ μεγάλης δυναμικότητας εγκαταστάσεις) θα πρέπει, μέχρι τον Οκτώβριο 2007, να εφαρμόσουν τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές για τον ολοκληρωμένο έλεγχο και την πρόληψη της ρύπανσης.
Με βάση τον περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και του Εδάφους Νόμο, χορηγούνται άδειες απόρριψης αποβλήτων, με τις οποίες ρυθμίζεται η ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων βιομηχανικών και κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. Για τον έλεγχο της τήρησης των όρων της άδειας ή για επιβεβαίωση των όσων δηλώνονται στην αίτηση για χορήγηση άδειας απόρριψης αποβλήτων, κατά την εξέτασή της γίνονται επιθεωρήσεις διεργασιών από Επιθεωρητές που διορίστηκαν με βάση τον περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών και του Εδάφους Νόμο. Στοιχεία και κείμενα αδειών για τις εταιρείες που είναι αδειοδοτημένες υπάρχουν στο αρχείο αδειών απόρριψης αποβλήτων.
Η Υπηρεσία έχει, επίσης, συμμετοχή στην ευθύνη για την προστασία των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης και για την εφαρμογή του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την ορθολογική διαχείριση των κτηνοτροφικών αποβλήτων για προστασία την προστασία των νερών από την νιτρορύπανση
Περισσότερες πληροφορίες για τους σχετικούς Νόμους και Κανονισμούς και για την ορθολογική διαχείριση αποβλήτων (π.χ. χοιροστασίων) περιέχονται σε ενημερωτικά φυλλάδια, άρθρα που ετοιμάστηκαν και παρουσιάσεις. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν επίσης να επικοινωνήσουν στα τηλέφωνα 22303851, 22303854, 22303841 και 22303923.
ΝΙΤΡΟΡΥΠΑΝΣΗ
Νιτρορύπανση είναι το φαινόμενο κατά το οποίο τα υπόγεια νερά υφίστανται ρύπανση ή ενδέχεται να υποστούν ρύπανση κυρίως από γεωργική ή και κτηνοτροφική δραστηριότητα, με βασικό κριτήριο την περιεκτικότητα του νερού σε νιτρικά (όταν περιέχουν ή δυνατό να περιέχουν περισσότερο από 50 mg/l νιτρικών ιόντων).
Μέσα στα πλαίσια αυτά έχουν καθοριστεί έξι Ευπρόσβλητες Ζώνες στα Νιτρικά (NVZs): Κοκκινοχώρια, Κίτι-Περβόλια, Ακρωτήρι, Πάφος, Πόλις Χρυσοχούς, Ποταμός Καρκώτης.
Πρόγραμμα Δράσης
Στόχος είναι η προστασία των νερών στις ευπρόσβλητες ζώνες με:
Τον έλεγχο της χρήσης λιπασμάτων (ποσότητα, τύπο και χρόνο εφαρμογής και πότε αυτή απαγορεύεται).
Τον καθορισμό των απαιτήσεων για την αποθήκευση και τη μεταφορά των λιπασμάτων.
Τον έλεγχο της χρήσης των κτηνοτροφικών αποβλήτων (κοπριά και λύματα) και την εφαρμογή τους στο έδαφος. Το όριο είναι 170 kg N/ha. Ρυθμίζονται η τοποθεσία, η δοσολογία, ο χρόνος και η μέθοδος εφαρμογής.
Την υποχρεωτική κράτηση αρχείου για την εφαρμογή λιπασμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων.
Τη Χημική Ανάλυση του εδάφους και φύλλων.
Τον καθορισμό ορθής δόσης για κάθε τύπο των κυρίων φυτειών/ καλλιεργειών στις τοπικές συνθήκες (κλίμα και έδαφος).
Την εκπαίδευση και ενημέρωση των γεωργών.
Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής (Κ.Δ.Π 263/2007)
Στόχος του είναι η μείωση της νιτρορύπανσης από τη χρήση λιπασμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων και η εισαγωγή αποδεκτών πρακτικών για τη χρήση επεξεργασμένου νερού και λάσπης στη γεωργία, για προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.
Αποτελείται από τέσσερα μέρη: Κώδικας για τη χρήση λιπασμάτων, Κώδικας για τη χρήση κτηνοτροφικών αποβλήτων, Χρήση του επεξεργασμένου νερού, Χρήση της λάσπης στη γεωργία.
Πολλαπλή συμμόρφωση
Πολλαπλή συμμόρφωση είναι οι ελάχιστες απαιτήσεις που υποχρεούνται να εφαρμόζουν οι γεωργοί που λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις. Οι υποχρεώσεις αυτές είναι συγκεκριμένες και καθορίζονται στον Κανονισμό ΕΚ 1782/2003, ο οποίος αναφέρει ότι ο γεωργός που λαμβάνει ενισχύσεις, οφείλει να εφαρμόζει:
(α) Τις Κανονιστικές Απαιτήσεις Διαχείρισης (SMRs), που αναφέρονται στο περιβάλλον, στην αναγνώριση και καταγραφή των ζώων, στη δημόσια υγεία και την υγεία των ζώων και των φυτών, στην κοινοποίηση των ασθενειών και στις συνθήκες διαβίωσης των ζώων.
(β) Τις Καλές Γεωργικές και Περιβαλλοντικές Συνθήκες (GAECs), οι οποίες αποτελούν ένα σύνολο πρακτικών που πρέπει να χρησιμοποιούν οι γεωργοί κατά την αξιοποίηση του εδάφους, με στόχο να αποφευχθεί η εγκατάλειψη ή η υποβάθμιση της γεωργικής γης.