Από που έρχεται το νερό?
Μέχρι πριν από 100 χρόνια, ή και πριν από λίγα χρόνια σε ορισμένες περιοχές, το πόσιμο νερό προερχόταν από πηγάδια και πηγές. Σε ορισμένες χώρες ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει πρόσβαση του πληθυσμού σε σταθερή βάση σε πόσιμο νερό. ήμερα, βέβαια, όταν μιλάμε για πόσιμο νερό το μυαλό μας πηγαίνει είτε στη βρύση που τρέχει νερό, είτε σε ένα μπουκάλι εμφιαλωμένο νερό. Από πού όμως παίρνουμε το νερό που φτάνει στη βρύση μας;
Παλιότερα, αρκούσε μια γεώτρηση ή το άνοιγμα ενός πηγαδιού για να προμηθευτούν οι άνθρωποι το νερό που έπιναν. Φυσικές πηγές ή υπόγεια νερά σε καλή κατάσταση προμήθευαν πόλεις και χωριά με πόσιμο νερό. Ένα συνηθισμένο επάγγελμα ήταν αυτό του νερουλά, που γυρνούσε με ένα κάρο φορτωμένο με δοχεία (σταμνιά) με νερό στις γειτονιές.
Σήμερα, το επάγγελμα αυτό επιβιώνει σε περιοχές που διαθέτουν ακατάλληλη ποιότητα ή μη επαρκή ποσότητα νερού: σε άλλες περιοχές (π.χ. Κόρινθος) γυρνάνε στις γειτονιές βυτία που πουλάνε πόσιμο νερό, ενώ σε πολλά νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων ειδικά σκάφη-μαούνες μεταφέρουν πόσιμο νερό για τους κατοίκους και τους τουρίστες.
Το νερό που χρησιμοποιούμε καθημερινά διαφέρει από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή: Σήμερα πίνουμε ή χρησιμοποιούμε καθημερινά για μαγείρεμα δύο έως τρία λίτρα νερού κατ' άτομο. Περίπου 145 λίτρα καταναλώνονται καθημερινά στην τουαλέτα, το μπάνιο, την περιποίηση του σώματος, το πλύσιμο ρούχων ή πιάτων, την καθαριότητα του σπιτιού και το πότισμα των λουλουδιών.
Σύγχρονες τεχνικές
Τα τελευταία χρόνια ποτάμια, λίμνες και υπόγεια νερά δεσμεύονται, συνήθως, σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων των πόλεων ή των γεωργικών δραστηριοτήτων. Κατασκευάζονται φράγματα ή λιμνοδεξαμενές για τη συγκέντρωση του νερού της βροχής και τη διανομή του στη συνέχεια στους χρήστες (γεωργία, κατοικίες, τουρισμός κ.ά.), αν και εγκαταλείπονται –αντί να γενικεύονται - πιο σοφές, παραδοσιακές τεχνικές, όπως η εξοικονόμηση νερού και οι δεξαμενές ή στέρνες σε κατοικίες και αγροκτήματα για συγκέντρωση και απευθείας χρήση νερού της βροχής.
Μια τεχνική που βασίζεται στην αξιοποίηση από τον άνθρωπο των γνώσεων από τις λειτουργίες της φύσης είναι αυτή της κατασκευής μέσα στην κοίτη χειμάρρων μικρών φραγμάτων ανάσχεσης της ροής των νερών της βροχής, ώστε να εμπλουτίζεται ο υδροφόρος ορίζοντας και να ανανεώνονται τα υπόγεια αποθέματα νερού.Ορισμένες παράκτιες περιοχές επενδύουν στην αφαλάτωση είτε θαλασσινού νερού είτε υφάλμυρων υπόγειων νερών, αν και χωρίς εφαρμογή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά ενεργοβόρο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις το νερό που χρησιμοποιούμε μπορεί να προέρχεται από επιφανειακά νερά, ποτάμια ή λίμνες. Σε αυτές τις περιπτώσεις η επεξεργασία του είναι πιο εύκολη, εφόσον, όμως, εκπληρώνονται μερικές προϋποθέσεις: δεν καταλήγουν στα νερά αυτά απόβλητα ή λύματα, δεν κυκλοφορούν σε αυτά μηχανοκίνητα σκάφη, δεν χρησιμοποιούνται για κολύμβηση κ.ά.Οικιακή χρήσηΗ οικιακή χρήση νερού σχετίζεται με την ποσότητα νερού που δεσμεύεται για να χρησιμοποιηθεί από τους πληθυσμούς στις πόλεις, τις κωμοπόλεις, και τις επιχειρήσεις παροχής δημόσιων υπηρεσιών.
Αν και το νερό είναι ένας περιορισμένος φυσικός πόρος ζωτικής σημασίας για την επιβίωση όλων μας, δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση και ίσα δικαιώματα σε αυτό. Όπως συμβαίνει και με τόσους άλλους πολύτιμους φυσικούς πόρους, ο αναπτυγμένος κόσμος τούς εκμεταλλεύεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα, για να μπορεί να συνεχίσει να καταναλώνει, ενώ ο αναπτυσσόμενος κόσμος παλεύει για την επιβίωση του.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της UNESCO:
• Οι άνθρωποι στις αναπτυγμένες χώρες καταναλώνουν καθημερινά κατά μέσον όρο περίπου 10 φορές περισσότερο νερό από εκείνους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Υπολογίζεται ότι ο μέσος καταναλωτής των αναπτυγμένων χωρών χρησιμοποιεί άμεσα ή έμμεσα 500-800 λίτρα ανά ημέρα (300μ3 ετησίως), έναντι των 60-150 λίτρων ανά ημέρα (20μ3 ετησίως) των αναπτυσσόμενων χωρών.
• Στις μεγάλες πόλεις με κεντρικό σύστημα παροχής νερού και αποδοτικό σύστημα διοχέτευσης, η οικιακή κατανάλωση δεν ξεπερνά συνήθως το 5-10% της συνολικής κατανάλωσης νερού.
• Η κατανάλωση νερού στις μεγάλες πόλεις υπολογίζεται σε 300-600 λίτρα ανά άτομο ανά ημέρα, ενώ στις μικρές πόλεις σε 100-150 λίτρα.
• Στις αναπτυσσόμενες χώρες στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, η δημόσια κατανάλωση νερού αντιπροσωπεύει 50-100 λίτρα ανά άτομο ανά ημέρα. Σε περιοχές με ανεπαρκείς υδάτινους πόρους, αυτός ο αριθμός μπορεί να μην ξεπερνάει τα 10-40 λίτρα ανά ημέρα.
Όσο ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο αλλάζουν και οι χρήσεις και οι απαιτήσεις του κόσμου για νερό. Αυτό αποδεικνύεται κυρίως με την συνεχώς αυξανόμενη οικιακή χρήση νερού, ιδιαίτερα για την προσωπική υγιεινή. Το αποτέλεσμα είναι ότι μεγάλο μέρος της αστικής κατανάλωσης νερού είναι για την οικιακή χρήση. Η τάση αυτή αλλάζει μόνο όπου οι συνειδητοποιημένοι πολίτες –όπως και στο θέμα των σκουπιδιών – περιορίζουν τη σπατάλη και επιτυγχάνουν μείωση της κατανάλωσης νερού.
Στην Ελλάδα, στον οικιακό τομέα αντιστοιχεί το 10% της κατανάλωσης νερού. Το 90% των ελληνικών νοικοκυριών έχουν σήμερα πρόσβαση σε δίκτυο ύδρευσης, έναντι 30% τη δεκαετία του '50. Η χρήση νερού για ύδρευση έχει αυξηθεί κατά 45% σε σχέση με το 1980 και η αυξητική τάση διατηρείται. Η μεγαλύτερη αστική ζήτηση παρατηρείται στην Αττική, όπου οι απώλειες από διαρροές (δίκτυο, κατοικίες κα) αντιστοιχούν στο 10-40% του μεταφερόμενου νερού.
Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 1990 - 2004 ΣΕ ΚΥΒΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
1990 320.000.000
1991 340.000.000
1992 265.000.000
1993 250.000.000
1994 280.000.000
1995 310.000.000
1996 307.431.950
1997 319.427.130
1998 339.675.490
1999 357.003.054
2000 385.855.874
2001 400.558.220
2002 416.080.430
2003 399.220.304
2004 405.434.701
Στον πίνακα φαίνονται οι συνολικές καταναλώσεις νερού για τα έτη 1990-2004, με την επισήμανση ότι οι καταναλώσεις αναφέρονται σε μέτρηση στις εξόδους των διυλιστηρίων και όχι στην τιμολογημένη κατανάλωση, που σημαίνει ότι συμπεριλαμβάνονται και οι απώλειες / διαρροές του δικτύου διανομής του νερού.
Η συνολική κατανάλωση νερού στην Αττική αυξάνεται σταθερά σε σχέση με το έτος αναφοράς (1990): η συνολική κατανάλωση το 2004 ήταν αυξημένη κατά 27% περίπου σε σχέση με το 1990, αλλά κατά 62% σε σχέση με το 1993, έτος όπου επιτεύχθηκε σημαντική μείωση της κατανάλωσης. Η εξοικονόμηση έφθασε, το 1993, το 26,5% της κατανάλωσης του 1991, ως αποτέλεσμα της καμπάνιας ευαισθητοποίησης και της πληροφόρησης που αναπτύχθηκε το 1992-1993, χρονιές που τα αποθέματα νερού μειώθηκαν ιδιαίτερα και η Αττική αντιμετώπισε το φάσμα της λειψυδρίας.
Η κατανάλωση του νερού έφτασε ξανά στο επίπεδο του 1991 το 1997, τέσσερα χρόνια μετά τη διακοπή της εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού για την αναγκαιότητα εξοικονόμησης νερού. Μετά το 1997 έχουμε μια συνεχή αύξηση της κατανάλωσης νερού της τάξης του 5-8% ετησίως. Μια σειρά έργων (φράγμα Μαραθώνα, δέσμευση νερών λίμνης Υλίκης καθώς και ποταμών Μόρνου και Εύηνου) μπορούν να φέρνουν σήμερα στην Αττική 600.000.000 κυβικά μέτρα νερού το χρόνο. Όμως, τα έργα αυτά επαρκούν για να καλύπτουν τις ανάγκες της Αττικής μόνο μέχρι το 2030, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις κατανάλωσης νερού.
[ Πίσω ]
Δραστηριότητες
Στο πρόγραμμα...
Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2009
Ρύπανση
Τι είναι ρύπανση?
Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα ζωής και την υγεία των ανθρώπων και των άλλων ειδών του πλανήτη. Η ρύπανση μπορεί να επηρεάζει, επίσης, την υλική και πολιτιστική βάση της ζωής, τους φυσικούς πόρους, τις ανθρώπινες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης και της αναψυχής. Η ρύπανση μπορεί να είναι χημική, με την εισαγωγή επικίνδυνων, βλαβερών ή και τοξικών ουσιών, ενεργειακή (θερμική, ραδιενεργή κα), βιολογική, αισθητική, ηχητική, γενετική (με την εισαγωγή π.χ. γενετικά μεταλλαγμένων ειδών).
Τι είναι μόλυνση?
Μόλυνση είναι μια ειδική κατηγορία ρύπανσης, που οφείλεται σε μικροοργανισμούς. Όταν καταλήγουν σε ποτάμια, λίμνες ή στη θάλασσα βρώμικα νερά από κατοικίες, νοσοκομεία, χώρους απόρριψης σκουπιδιών κλπ μπορεί να προκαλέσουν διάφορες μορφές ρύπανσης: για παράδειγμα, ρύπανση εξαιτίας της παρουσίας χημικών, βλαβερών ουσιών, αλλά και μόλυνση εξαιτίας της παρουσίας μικροβίων και γενικότερα παθογόνων οργανισμών στα βρώμικα νερά.
Τι είναι άμεση ρύπανση?
Άμεση ρύπανση είναι αυτή που μπορεί να αντιληφθούμε άμεσα. Ένα παράδειγμα άμεσης ρύπανσης είναι η περίπτωση ενός ποταμού ή μιας λίμνης, όπου καταλήγουν τοξικά απόβλητα και προκαλείται άμεσος κι αιφνίδιος θάνατος ψαριών.
Τι είναι έμμεση ρύπανση?
Έμμεση ρύπανση είναι η μορφή ρύπανσης, που δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα, επειδή δεν είναι ορατή. Για παράδειγμα, όταν καταλήγουν σε ένα ποτάμι ή σε μια λίμνη ή στη θάλασσα λύματα ή απόβλητα, σε ποσότητες που δεν μπορούν τα υδατικά οικοσυστήματα να καθαρίσουν, είναι πολύ πιθανό να προκληθούν σταδιακά αλλαγές στα είδη που υπάρχουν σε αυτό. Ορισμένα είδη αναπτύσσονται υπερβολικά, ενώ άλλα περιορίζονται ή εξαφανίζονται (ευτροφισμός). Σε πιο προχωρημένο επίπεδο ρύπανσης, μπορεί το διαλυμένο στο νερό οξυγόνο να μειωθεί και να αρχίσει η παραγωγή άλλων αερίων, επικίνδυνων για τις μορφές ζωής (υδρόθειο, αμμωνία κα).
Πηγές ρύπανσης νερού:
Οι σπουδαιότερες πηγές ρύπανσης, οι οποίες επιβαρύνουν κατ΄ αρχήν τα επιφανειακά νερά και στη συνέχεια τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, μπορεί να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες:
• Αστικά λύματα: Ακάθαρτα νερά πόλεων και οικισμών που προέρχονται από τις κατοικίες και διάφορες άλλες δραστηριότητες (σχολεία και πανεπιστήμια, δημόσιες επιχειρήσεις, χώροι εργασίας, τουριστικές μονάδες, νοσοκομεία, εργαστήρια και ιατρικά κέντρα, βιοτεχνίες κα).
• Βιομηχανικά υγρά απόβλητα, που μπορεί να είναι παρόμοια με τα αστικά λύματα ή να περιέχουν και επικίνδυνα ή και τοξικά στοιχεία.
• Γεωργικά υγρά απόβλητα, τα νερά απορροής εντατικά καλλιεργούμενων εκτάσεων που μπορεί να περιέχουν λιπάσματα ή/και φυτοφάρμακα.
• Κτηνοτροφικά υγρά απόβλητα, τα υγρά απόβλητα που προέρχονται από μεγάλες ή μικρότερες μονάδες εκτροφής ζώων.
• Διείσδυση θαλασσινού νερού λόγω υπεράντλησης των υπόγειων νερών ή λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος ("φαινόμενο θερμοκηπίου").
• Όξινη βροχή εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ή κατακρήμνισης των αέριων ρύπων με τη βροχή, το χιόνι, τον άνεμο ή λόγω βαρύτητας.
Οι δρόμοι της ρύπανσης
Πώς οι δρόμοι του νερού γίνονται και δρόμοι της ρύπανσης
Συχνά, ανεπεξέργαστα αστικά λύματα των πόλεων (βρώμικα νερά από κατοικίες και διάφορες οικονομικές δραστηριότητες) μεταφέρονται μέσω των υπονόμων και του δικτύου αποχέτευσης σε υδάτινους αποδέκτες, που είναι επιφανειακοί (ρέματα, ποτάμια, λίμνες και θάλασσα) ή υπόγειοι. Οι δρόμοι του νερού γίνονται και δρόμοι της ρύπανσης. Τα επιφανειακά νερά, δηλαδή οι ποταμοί, οι λίμνες, οι λιμνοθάλασσες, οι κλειστοί θαλάσσιοι κόλποι και οι ανοιχτές θάλασσες είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητα στη ρύπανση, ανάλογα με τη δυνατότητα ανανέωσής τους και το είδος των ρύπων που καταλήγει σε αυτά. Καθοριστικός είναι και ο ρόλος της ποσότητας του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό.
Άλλοι δρόμοι της ρύπανσης
Συχνά αέριοι ρύποι προσκολλώνται στη σκόνη και σε αιωρούμενα σωματίδια και μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις και καταλήγουν στην ατμόσφαιρα, το έδαφος ή στα νερά μακρινών περιοχών. Εξάλλου, τα πλαστικά και άλλα απορρίμματα στη θάλασσα φαίνεται να απορροφούν διάφορες τοξικές ουσίες από άλλες πηγές ρύπανσης και γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνα για το περιβάλλον και την υγεία των διαφόρων ειδών της θάλασσας, αλλά και για τον άνθρωπο.
Επιπτώσεις της ρύπανσης
Οι επιπτώσεις της ρύπανσης μπορεί να έχουν πολλές μορφές και να λαμβάνουν διαφορετική έκταση:
Μείωση του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό
Σε αντίθεση με την ατμόσφαιρα, όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι σχεδόν πάντα σταθερή και ανεξάρτητη από τη ρύπανση, τα νερά απειλούνται συχνά με πλήρη ή μερική αποξυγόνωση (αναερόβιες συνθήκες). Όσο αυξάνεται η ρύπανση των νερών, κυρίως, με οργανικές ύλες, και ανεβαίνει η θερμοκρασία τους, τόσο μειώνεται το διαλυμένο οξυγόνο, γιατί καταναλώνεται λόγω της αερόβιας αναπνοής των μικροοργανισμών που κάνουν αποσύνθεση. Όταν, λοιπόν, ρυπαίνονται τα επιφανειακά νερά με απόβλητα που περιέχουν ουσίες, που αποσυντίθενται από μικροοργανισμούς (οργανικές ύλες), εκτός των άλλων "αφαιρείται" από τα νερά και το οξυγόνο, που είναι απαραίτητο για την επιβίωση των φυτικών και ζωικών υδρόβιων οργανισμών. Οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές για τους περισσότερους υδρόβιους οργανισμούς, αφού κινδυνεύουν από ασφυξία. Έτσι, η ρύπανση με αστικά λύματα ή άλλα απόβλητα, που περιέχουν οργανικό φορτίο, μπορεί να απειλήσει με καταστροφή ένα ολόκληρο υδατικό οικοσύστημα.
Ευτροφισμός των νερών
Ανάλογα αποτελέσματα για τα επιφανειακά νερά έχει και η ρύπανση με ανόργανα άλατα που περιέχουν άζωτο και φωσφόρο, που περιέχονται συνήθως σε λιπάσματα, απόβλητα κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων, απορρυπαντικά και σε ορισμένα βιομηχανικά απόβλητα. Το σημαντικότερο πρόβλημα, που δημιουργεί το άζωτο και ο φώσφορος είναι ο ευτροφισμός, δηλαδή η υπερβολική ανάπτυξη αλγών (φυτοπλαγκτόν) στα επιφανειακά νερά από την υπερβολική τροφοδοσία των νερών με θρεπτικά συστατικά. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί σοβαρή διαταραχή του υδατικού οικοσυστήματος με διάφορες δυσμενείς συνέπειες, μεταξύ των οποίων είναι η υπερβολική ανάπτυξη ορισμένων ειδών σε βάρος όλων των άλλων, η μείωση ή και εξαφάνιση της ποικιλίας ειδών με θανάτωση ή μετανάστευσή τους, καθώς και η πλήρης ή μερική αποξυγόνωση των νερών. Όταν μειώνεται δραματικά το διαλυμένο οξυγόνο στα νερά, συνήθως, μυρίζουμε μια οσμή κλούβιων αυγών (αναερόβιες συνθήκες).
Ρύπανση υπόγειων νερών
Τα υπόγεια νερά είναι, επίσης, πολύ ευαίσθητα στη ρύπανση και έχουν περιορισμένη ικανότητα αυτοκαθαρισμού. Η κατάληξη αστικών λυμάτων, ξεπλυμάτων εδάφους από εντατική χρήση χημικών λιπασμάτων, αλλά και κτηνοτροφικών αποβλήτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα έχει ως κύριο αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών αλάτων. Εξαιτίας αυτής της ρύπανσης, τα υπόγεια νερά γίνονται επικίνδυνα για τον άνθρωπο και τους ζωικούς οργανισμούς.
Η ρύπανση του εδάφους με τοξικές ουσίες ή βιομηχανικά απόβλητα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων ή άλλων τοξικών ουσιών στα υπόγεια νερά, όπως για παράδειγμα διαπιστώνεται σε περιοχές της Σταυρούπολης (Θεσσαλονίκη), εξαιτίας τοξικών υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων από τη βιομηχανία Διάνα. Είναι εξαιρετικά δύσκολο και δαπανηρό να καθαρίσουμε τα υπόγεια νερά από επικίνδυνες και τοξικές ουσίες.
Μόλυνση νερών
Μια άλλη μορφή επιβάρυνσης των επιφανειακών και των υπόγειων νερών είναι η μόλυνσή τους, δηλαδή η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στα νερά. Αυτή οφείλεται κατά κανόνα σε αστικά ή κτηνοτροφικά λύματα. Η ανίχνευση των παθογόνων μικροοργανισμών στο νερό μπορεί να γίνει και έμμεσα, μέσω της μέτρησης, για παράδειγμα, των κολοβακτηριδίων, τα οποία όταν βρίσκονται σε μεγαλύτερες ποσότητες αποτελούν ένδειξη της πιθανής μόλυνσης των νερών.
Υφαλμύρυνση υπόγειων νερών
Η εντατική άντληση των υπόγειων νερών με ρυθμό, που δεν επιτρέπει την ανανέωση τους, προκαλεί την εισβολή αλμυρού νερού από τη θάλασσα στους υδροφορείς. ΄Οταν η στάθμη του υπόγειου νερού υποχωρήσει κάτω από την στάθμη του θαλάσσιου νερού με το οποίο συνδέεται, τότε αντί να έχουμε ροή από τον υπόγειο υδροφορέα στη θάλασσα, έχουμε αντιστροφή του φαινομένου και νερό από την θάλασσα εισέρχεται στο υπόγειο νερό. Αλμυρό νερό αναμένεται να εισβάλλει σε μεγαλύτερη έκταση σε παράκτιες περιοχής, εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας (έως και εβδομήντα εκατοστά μέσα στις επόμενες δεκαετίες) λόγω της κλιματικής αλλαγής ή της μείωσης των βροχοπτώσεων.
Ρύπανση πόσιμου νερού
Το πόσιμο νερό είναι και θα έπρεπε να είναι το καλύτερα ελεγχόμενο μέσο διατροφής. Η νομοθεσία προσδιορίζει τις συγκεντρώσεις διαφόρων ουσιών, που επιτρέπεται να υπάρχουν μέσα στο πόσιμο νερό, ώστε να ανταποκρίνεται στις υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές, που απαιτούνται σε σχέση με το σημαντικό για τη ζωή μας αγαθό. Η τεχνολογία που διατίθεται σε αρκετές χώρες είναι σε θέση να ανιχνεύει στο νερό ιχνοστοιχεία, που βρίσκονται σε συγκεντρώσεις του δισεκατομμυριοστού του γραμμαρίου ανά λίτρο.
Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες, περίπου 1200 χημικά είδη, που περιέχουν 230 δραστικές ουσίες κυκλοφορούν στο εμπόριο και χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες ως φυτοφάρμακα, λιπάσματα ή ζιζανιοκτόνα. Πολλά από τα φυτοφάρμακα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στο χρόνο και γι’ αυτό εξαιρετικά επικίνδυνα, όταν καταλήγουν στο νερό. Το όριο που έχει υιοθετηθεί για την περιεκτικότητα σε φυτοφάρμακα είναι 0,5 μικρογραμμάρια (εκατομμυριοστό του γραμμαρίου) ανά λίτρο συνολικά, και ειδικά για ορισμένα οργανο-χημικά (τα ίδια ή τα προϊόντα αποικοδόμησής τους είναι ιδιαίτερα τοξικά) το όριο είναι το 0,1 μικρογραμμάριο ανά λίτρο.
Η νομοθεσία ορίζει, επίσης ότι το πόσιμο νερό δεν πρέπει να περιέχει περισσότερα από 50 milligram (χιλιοστά του γραμμαρίου) ανά λίτρο νιτρικών. Οι νιτρικές ενώσεις στα νερά προέρχονται, συνήθως, από τη χρήση λιπασμάτων και την απόρριψη λυμάτων και ιλύος. Οι νιτρικές ενώσεις είναι ουσίες, που υπάρχουν στη φύση, αλλά αυτό, που προκαλεί ανησυχία είναι οι ουσίες, στις οποίες μετασχηματίζονται: τα νιτρώδη και οι νιτροζαμίνες. Η μακροχρόνια κατανάλωση αυτών των ουσιών μέσω της τροφικής αλυσίδας μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία.
Μερικά παραδείγματα ρύπανσης των νερών:
- Η καταστροφή μιας λίμνης
Η ρύπανση των νερών έχει κάποιες φορές ορατές επιπτώσεις. Σε άλλες, όμως, περιπτώσεις η ρύπανση δεν είναι ορατή, αλλά μπορεί να προκαλέσει μεγάλη βλάβη στην υγεία και στο περιβάλλον. Στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου 2004 βρήκαν φρικτό θάνατο πάνω από 30.000 υδρόβια και παρυδάτια πουλιά στη λίμνη Κορώνεια της επαρχίας Λαγκαδά, στο νομό Θεσσαλονίκης. Τα πουλιά βρίσκονταν στην μεταναστευτική τους περίοδο. Από τα μέσα Σεπτεμβρίου ακολούθησαν μαζικοί θάνατοι τριών τουλάχιστον ειδών ψαριών που ζουν στη λίμνη. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2004, η Νομαρχία Θεσσαλονίκης απαγόρευσε την αλιεία στη λίμνη, τη βόσκηση στη γύρω περιοχή και την προσέγγιση των πολιτών. Η κύρια αιτία της οικολογικής καταστροφής ήταν η μακροχρόνια ρύπανση της λίμνης.
- Η καταστροφή μιας από τις μεγαλύτερες λίμνες του κόσμου
Η λίμνη Αράλη στο Καζακστάν ήταν μέχρι τη δεκαετία του 1960, η τέταρτη σε μέγεθος μεγαλύτερη λίμνη παγκοσμίως. Μεταξύ του 1966 και του 1994 η στάθμη της κατέβηκε κατά 16 μέτρα, ενώ ο όγκος των νερών της μειώθηκε κατά 75%. Η έκτασή της μειώθηκε στο μισό και οι ανατολικές και δυτικές ακτές της υποχώρησαν κατά 80 χιλιόμετρα. Η πόλη Αράλσκ, παραλιακή μέχρι πριν 35 χρόνια, σημαντικό λιμάνι και φημισμένη λουτρόπολη της λίμνης Αράλης, σήμερα απέχει 40 περίπου χιλιόμετρα από τις όχθες της. Ενώ στη λίμνη ψάρευαν χιλιάδες ψαράδες, δίνοντας εργασία σε 60.000 ανθρώπους και απέδιδε κάπου 40.000 τόνους ψαριών τη δεκαετία του 1950 (πάνω από 160 τόνους ψαριών καθημερινά), σήμερα επιβιώνουν μόνο δύο από τα 24 είδη ψαριών της λίμνης, ενώ πολυάριθμα ψαροχώρια έχουν εγκαταλειφθεί. Τα περισσότερα είδη εξαφανίστηκαν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, εξαιτίας της ρύπανσης από τα φυτοφάρμακα και λιπάσματα (κυρίως για την εντατική καλλιέργεια βαμβακιού), αλλά και της αύξησης της περιεκτικότητας των νερών της λίμνης σε αλάτι.
Τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, το αλάτι και η σκόνη από τις αποξηραμένες, άγονες περιοχές μεταφέρονται από τον άνεμο δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Οι γύρω περιοχές πλήττονται κάθε χρόνο από δεκάδες ανεμοστρόβιλους που μεταφέρουν βλαβερά για την υγεία υλικά. Ακόμα και σήμερα, οι καλλιέργειες, που γίνονται σε αποξηραμένες πια εκτάσεις περιέχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν πριν από δεκαετίες. Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε άλλες περιοχές. Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από ασθένειες, αναπνευστικές λοιμώξεις, καρκίνους (κυρίως του λάρυγγα και του οισοφάγου), τύφο, ηπατίτιδα, διάρροια. Το ρυπασμένο και μολυσμένο νερό συνέβαλε στην επέκταση των ασθενειών. Πολλά παιδιά γεννιούνται με σοβαρές ασθένειες ή βλάβες. Η αλλαγή της λίμνης συνοδεύτηκε από αλλαγή του κλίματος της περιοχής: ο αέρας είναι πιο ξηρός, ο χειμώνας πιο βαρύς και το καλοκαίρι πολύ πιο ζεστό. Οι μέρες χωρίς βροχή έχουν φτάσει τις 120-150, όταν κάποτε ήταν μόνο 30-35.
- Η ασθένεια της Μinamata
Σε ένα μικρό χωριό της Ιαπωνίας, στον κόλπο της Minamata, παρατηρήθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1950 δηλητηριάσεις γατιών στην αρχή και ανθρώπων στη συνέχεια, που είχαν σαν αποτέλεσμα δεκάδες θανάτους ανθρώπων, παραμορφώσεις και διαταραχές του νευροφυτικού συστήματος, κυρίως των ψαράδων της περιοχής. Αιτία ήταν οι ποσότητες μιας τοξικής ουσίας, του υδραργύρου, που κατέληγε από ένα εργοστάσιο παραγωγής πλαστικού PVC στο ποτάμι, μαζί με άλλα υγρά και στερεά απόβλητα. Από το ποτάμι, οι τοξικές ουσίες κατέληγαν στον κόλπο της Minamata κι εκεί περνούσαν στα ψάρια και τα οστρακοειδή. Οι δηλητηριώδεις ενώσεις έφθαναν στους ψαράδες και τους ντόπιους, που κατανάλωναν θαλασσινά, αλλά και στις γάτες, με αποτέλεσμα να προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους. Αν και οι ποσότητες των διαφόρων ενώσεων του υδραργύρου που έπεφταν στο ποτάμι ήταν σχετικά μικρές, μέσω της τροφικής αλυσίδας – από το θαλασσινό νερό, στο πλαγκτόν και από εκεί στα ψάρια, για να καταλήξει τελικά στους ανθρώπους – οι ποσότητες που έφταναν στους ανθρώπους ήταν αυξημένες (το φαινόμενο λέγεται βιο-συσσώρευση). Σε μια τέτοια διαδικασία, οι συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών σε οργανισμούς μπορεί να είναι 100-30.000 φορές μεγαλύτερες σε σχέση με τις συγκεντρώσεις στο νερό, όπως έχει αποδειχτεί από πολλές επιστημονικές έρευνες (π.χ. έρευνες για τη συγκέντρωση υδραργύρου στο νερό, το πλαγκτόν και τα ψάρια της λίμνης Powell, στην Αριζόνα, στις ΗΠΑ)
[ Πίσω ]
Τι είναι ρύπανση?
Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα ζωής και την υγεία των ανθρώπων και των άλλων ειδών του πλανήτη. Η ρύπανση μπορεί να επηρεάζει, επίσης, την υλική και πολιτιστική βάση της ζωής, τους φυσικούς πόρους, τις ανθρώπινες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης και της αναψυχής. Η ρύπανση μπορεί να είναι χημική, με την εισαγωγή επικίνδυνων, βλαβερών ή και τοξικών ουσιών, ενεργειακή (θερμική, ραδιενεργή κα), βιολογική, αισθητική, ηχητική, γενετική (με την εισαγωγή π.χ. γενετικά μεταλλαγμένων ειδών).
Τι είναι μόλυνση?
Μόλυνση είναι μια ειδική κατηγορία ρύπανσης, που οφείλεται σε μικροοργανισμούς. Όταν καταλήγουν σε ποτάμια, λίμνες ή στη θάλασσα βρώμικα νερά από κατοικίες, νοσοκομεία, χώρους απόρριψης σκουπιδιών κλπ μπορεί να προκαλέσουν διάφορες μορφές ρύπανσης: για παράδειγμα, ρύπανση εξαιτίας της παρουσίας χημικών, βλαβερών ουσιών, αλλά και μόλυνση εξαιτίας της παρουσίας μικροβίων και γενικότερα παθογόνων οργανισμών στα βρώμικα νερά.
Τι είναι άμεση ρύπανση?
Άμεση ρύπανση είναι αυτή που μπορεί να αντιληφθούμε άμεσα. Ένα παράδειγμα άμεσης ρύπανσης είναι η περίπτωση ενός ποταμού ή μιας λίμνης, όπου καταλήγουν τοξικά απόβλητα και προκαλείται άμεσος κι αιφνίδιος θάνατος ψαριών.
Τι είναι έμμεση ρύπανση?
Έμμεση ρύπανση είναι η μορφή ρύπανσης, που δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα, επειδή δεν είναι ορατή. Για παράδειγμα, όταν καταλήγουν σε ένα ποτάμι ή σε μια λίμνη ή στη θάλασσα λύματα ή απόβλητα, σε ποσότητες που δεν μπορούν τα υδατικά οικοσυστήματα να καθαρίσουν, είναι πολύ πιθανό να προκληθούν σταδιακά αλλαγές στα είδη που υπάρχουν σε αυτό. Ορισμένα είδη αναπτύσσονται υπερβολικά, ενώ άλλα περιορίζονται ή εξαφανίζονται (ευτροφισμός). Σε πιο προχωρημένο επίπεδο ρύπανσης, μπορεί το διαλυμένο στο νερό οξυγόνο να μειωθεί και να αρχίσει η παραγωγή άλλων αερίων, επικίνδυνων για τις μορφές ζωής (υδρόθειο, αμμωνία κα).
Πηγές ρύπανσης νερού:
Οι σπουδαιότερες πηγές ρύπανσης, οι οποίες επιβαρύνουν κατ΄ αρχήν τα επιφανειακά νερά και στη συνέχεια τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, μπορεί να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες:
• Αστικά λύματα: Ακάθαρτα νερά πόλεων και οικισμών που προέρχονται από τις κατοικίες και διάφορες άλλες δραστηριότητες (σχολεία και πανεπιστήμια, δημόσιες επιχειρήσεις, χώροι εργασίας, τουριστικές μονάδες, νοσοκομεία, εργαστήρια και ιατρικά κέντρα, βιοτεχνίες κα).
• Βιομηχανικά υγρά απόβλητα, που μπορεί να είναι παρόμοια με τα αστικά λύματα ή να περιέχουν και επικίνδυνα ή και τοξικά στοιχεία.
• Γεωργικά υγρά απόβλητα, τα νερά απορροής εντατικά καλλιεργούμενων εκτάσεων που μπορεί να περιέχουν λιπάσματα ή/και φυτοφάρμακα.
• Κτηνοτροφικά υγρά απόβλητα, τα υγρά απόβλητα που προέρχονται από μεγάλες ή μικρότερες μονάδες εκτροφής ζώων.
• Διείσδυση θαλασσινού νερού λόγω υπεράντλησης των υπόγειων νερών ή λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος ("φαινόμενο θερμοκηπίου").
• Όξινη βροχή εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ή κατακρήμνισης των αέριων ρύπων με τη βροχή, το χιόνι, τον άνεμο ή λόγω βαρύτητας.
Οι δρόμοι της ρύπανσης
Πώς οι δρόμοι του νερού γίνονται και δρόμοι της ρύπανσης
Συχνά, ανεπεξέργαστα αστικά λύματα των πόλεων (βρώμικα νερά από κατοικίες και διάφορες οικονομικές δραστηριότητες) μεταφέρονται μέσω των υπονόμων και του δικτύου αποχέτευσης σε υδάτινους αποδέκτες, που είναι επιφανειακοί (ρέματα, ποτάμια, λίμνες και θάλασσα) ή υπόγειοι. Οι δρόμοι του νερού γίνονται και δρόμοι της ρύπανσης. Τα επιφανειακά νερά, δηλαδή οι ποταμοί, οι λίμνες, οι λιμνοθάλασσες, οι κλειστοί θαλάσσιοι κόλποι και οι ανοιχτές θάλασσες είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητα στη ρύπανση, ανάλογα με τη δυνατότητα ανανέωσής τους και το είδος των ρύπων που καταλήγει σε αυτά. Καθοριστικός είναι και ο ρόλος της ποσότητας του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό.
Άλλοι δρόμοι της ρύπανσης
Συχνά αέριοι ρύποι προσκολλώνται στη σκόνη και σε αιωρούμενα σωματίδια και μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις και καταλήγουν στην ατμόσφαιρα, το έδαφος ή στα νερά μακρινών περιοχών. Εξάλλου, τα πλαστικά και άλλα απορρίμματα στη θάλασσα φαίνεται να απορροφούν διάφορες τοξικές ουσίες από άλλες πηγές ρύπανσης και γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνα για το περιβάλλον και την υγεία των διαφόρων ειδών της θάλασσας, αλλά και για τον άνθρωπο.
Επιπτώσεις της ρύπανσης
Οι επιπτώσεις της ρύπανσης μπορεί να έχουν πολλές μορφές και να λαμβάνουν διαφορετική έκταση:
Μείωση του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό
Σε αντίθεση με την ατμόσφαιρα, όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι σχεδόν πάντα σταθερή και ανεξάρτητη από τη ρύπανση, τα νερά απειλούνται συχνά με πλήρη ή μερική αποξυγόνωση (αναερόβιες συνθήκες). Όσο αυξάνεται η ρύπανση των νερών, κυρίως, με οργανικές ύλες, και ανεβαίνει η θερμοκρασία τους, τόσο μειώνεται το διαλυμένο οξυγόνο, γιατί καταναλώνεται λόγω της αερόβιας αναπνοής των μικροοργανισμών που κάνουν αποσύνθεση. Όταν, λοιπόν, ρυπαίνονται τα επιφανειακά νερά με απόβλητα που περιέχουν ουσίες, που αποσυντίθενται από μικροοργανισμούς (οργανικές ύλες), εκτός των άλλων "αφαιρείται" από τα νερά και το οξυγόνο, που είναι απαραίτητο για την επιβίωση των φυτικών και ζωικών υδρόβιων οργανισμών. Οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές για τους περισσότερους υδρόβιους οργανισμούς, αφού κινδυνεύουν από ασφυξία. Έτσι, η ρύπανση με αστικά λύματα ή άλλα απόβλητα, που περιέχουν οργανικό φορτίο, μπορεί να απειλήσει με καταστροφή ένα ολόκληρο υδατικό οικοσύστημα.
Ευτροφισμός των νερών
Ανάλογα αποτελέσματα για τα επιφανειακά νερά έχει και η ρύπανση με ανόργανα άλατα που περιέχουν άζωτο και φωσφόρο, που περιέχονται συνήθως σε λιπάσματα, απόβλητα κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων, απορρυπαντικά και σε ορισμένα βιομηχανικά απόβλητα. Το σημαντικότερο πρόβλημα, που δημιουργεί το άζωτο και ο φώσφορος είναι ο ευτροφισμός, δηλαδή η υπερβολική ανάπτυξη αλγών (φυτοπλαγκτόν) στα επιφανειακά νερά από την υπερβολική τροφοδοσία των νερών με θρεπτικά συστατικά. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί σοβαρή διαταραχή του υδατικού οικοσυστήματος με διάφορες δυσμενείς συνέπειες, μεταξύ των οποίων είναι η υπερβολική ανάπτυξη ορισμένων ειδών σε βάρος όλων των άλλων, η μείωση ή και εξαφάνιση της ποικιλίας ειδών με θανάτωση ή μετανάστευσή τους, καθώς και η πλήρης ή μερική αποξυγόνωση των νερών. Όταν μειώνεται δραματικά το διαλυμένο οξυγόνο στα νερά, συνήθως, μυρίζουμε μια οσμή κλούβιων αυγών (αναερόβιες συνθήκες).
Ρύπανση υπόγειων νερών
Τα υπόγεια νερά είναι, επίσης, πολύ ευαίσθητα στη ρύπανση και έχουν περιορισμένη ικανότητα αυτοκαθαρισμού. Η κατάληξη αστικών λυμάτων, ξεπλυμάτων εδάφους από εντατική χρήση χημικών λιπασμάτων, αλλά και κτηνοτροφικών αποβλήτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα έχει ως κύριο αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών αλάτων. Εξαιτίας αυτής της ρύπανσης, τα υπόγεια νερά γίνονται επικίνδυνα για τον άνθρωπο και τους ζωικούς οργανισμούς.
Η ρύπανση του εδάφους με τοξικές ουσίες ή βιομηχανικά απόβλητα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων ή άλλων τοξικών ουσιών στα υπόγεια νερά, όπως για παράδειγμα διαπιστώνεται σε περιοχές της Σταυρούπολης (Θεσσαλονίκη), εξαιτίας τοξικών υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων από τη βιομηχανία Διάνα. Είναι εξαιρετικά δύσκολο και δαπανηρό να καθαρίσουμε τα υπόγεια νερά από επικίνδυνες και τοξικές ουσίες.
Μόλυνση νερών
Μια άλλη μορφή επιβάρυνσης των επιφανειακών και των υπόγειων νερών είναι η μόλυνσή τους, δηλαδή η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στα νερά. Αυτή οφείλεται κατά κανόνα σε αστικά ή κτηνοτροφικά λύματα. Η ανίχνευση των παθογόνων μικροοργανισμών στο νερό μπορεί να γίνει και έμμεσα, μέσω της μέτρησης, για παράδειγμα, των κολοβακτηριδίων, τα οποία όταν βρίσκονται σε μεγαλύτερες ποσότητες αποτελούν ένδειξη της πιθανής μόλυνσης των νερών.
Υφαλμύρυνση υπόγειων νερών
Η εντατική άντληση των υπόγειων νερών με ρυθμό, που δεν επιτρέπει την ανανέωση τους, προκαλεί την εισβολή αλμυρού νερού από τη θάλασσα στους υδροφορείς. ΄Οταν η στάθμη του υπόγειου νερού υποχωρήσει κάτω από την στάθμη του θαλάσσιου νερού με το οποίο συνδέεται, τότε αντί να έχουμε ροή από τον υπόγειο υδροφορέα στη θάλασσα, έχουμε αντιστροφή του φαινομένου και νερό από την θάλασσα εισέρχεται στο υπόγειο νερό. Αλμυρό νερό αναμένεται να εισβάλλει σε μεγαλύτερη έκταση σε παράκτιες περιοχής, εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας (έως και εβδομήντα εκατοστά μέσα στις επόμενες δεκαετίες) λόγω της κλιματικής αλλαγής ή της μείωσης των βροχοπτώσεων.
Ρύπανση πόσιμου νερού
Το πόσιμο νερό είναι και θα έπρεπε να είναι το καλύτερα ελεγχόμενο μέσο διατροφής. Η νομοθεσία προσδιορίζει τις συγκεντρώσεις διαφόρων ουσιών, που επιτρέπεται να υπάρχουν μέσα στο πόσιμο νερό, ώστε να ανταποκρίνεται στις υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές, που απαιτούνται σε σχέση με το σημαντικό για τη ζωή μας αγαθό. Η τεχνολογία που διατίθεται σε αρκετές χώρες είναι σε θέση να ανιχνεύει στο νερό ιχνοστοιχεία, που βρίσκονται σε συγκεντρώσεις του δισεκατομμυριοστού του γραμμαρίου ανά λίτρο.
Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες, περίπου 1200 χημικά είδη, που περιέχουν 230 δραστικές ουσίες κυκλοφορούν στο εμπόριο και χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες ως φυτοφάρμακα, λιπάσματα ή ζιζανιοκτόνα. Πολλά από τα φυτοφάρμακα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στο χρόνο και γι’ αυτό εξαιρετικά επικίνδυνα, όταν καταλήγουν στο νερό. Το όριο που έχει υιοθετηθεί για την περιεκτικότητα σε φυτοφάρμακα είναι 0,5 μικρογραμμάρια (εκατομμυριοστό του γραμμαρίου) ανά λίτρο συνολικά, και ειδικά για ορισμένα οργανο-χημικά (τα ίδια ή τα προϊόντα αποικοδόμησής τους είναι ιδιαίτερα τοξικά) το όριο είναι το 0,1 μικρογραμμάριο ανά λίτρο.
Η νομοθεσία ορίζει, επίσης ότι το πόσιμο νερό δεν πρέπει να περιέχει περισσότερα από 50 milligram (χιλιοστά του γραμμαρίου) ανά λίτρο νιτρικών. Οι νιτρικές ενώσεις στα νερά προέρχονται, συνήθως, από τη χρήση λιπασμάτων και την απόρριψη λυμάτων και ιλύος. Οι νιτρικές ενώσεις είναι ουσίες, που υπάρχουν στη φύση, αλλά αυτό, που προκαλεί ανησυχία είναι οι ουσίες, στις οποίες μετασχηματίζονται: τα νιτρώδη και οι νιτροζαμίνες. Η μακροχρόνια κατανάλωση αυτών των ουσιών μέσω της τροφικής αλυσίδας μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία.
Μερικά παραδείγματα ρύπανσης των νερών:
- Η καταστροφή μιας λίμνης
Η ρύπανση των νερών έχει κάποιες φορές ορατές επιπτώσεις. Σε άλλες, όμως, περιπτώσεις η ρύπανση δεν είναι ορατή, αλλά μπορεί να προκαλέσει μεγάλη βλάβη στην υγεία και στο περιβάλλον. Στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου 2004 βρήκαν φρικτό θάνατο πάνω από 30.000 υδρόβια και παρυδάτια πουλιά στη λίμνη Κορώνεια της επαρχίας Λαγκαδά, στο νομό Θεσσαλονίκης. Τα πουλιά βρίσκονταν στην μεταναστευτική τους περίοδο. Από τα μέσα Σεπτεμβρίου ακολούθησαν μαζικοί θάνατοι τριών τουλάχιστον ειδών ψαριών που ζουν στη λίμνη. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2004, η Νομαρχία Θεσσαλονίκης απαγόρευσε την αλιεία στη λίμνη, τη βόσκηση στη γύρω περιοχή και την προσέγγιση των πολιτών. Η κύρια αιτία της οικολογικής καταστροφής ήταν η μακροχρόνια ρύπανση της λίμνης.
- Η καταστροφή μιας από τις μεγαλύτερες λίμνες του κόσμου
Η λίμνη Αράλη στο Καζακστάν ήταν μέχρι τη δεκαετία του 1960, η τέταρτη σε μέγεθος μεγαλύτερη λίμνη παγκοσμίως. Μεταξύ του 1966 και του 1994 η στάθμη της κατέβηκε κατά 16 μέτρα, ενώ ο όγκος των νερών της μειώθηκε κατά 75%. Η έκτασή της μειώθηκε στο μισό και οι ανατολικές και δυτικές ακτές της υποχώρησαν κατά 80 χιλιόμετρα. Η πόλη Αράλσκ, παραλιακή μέχρι πριν 35 χρόνια, σημαντικό λιμάνι και φημισμένη λουτρόπολη της λίμνης Αράλης, σήμερα απέχει 40 περίπου χιλιόμετρα από τις όχθες της. Ενώ στη λίμνη ψάρευαν χιλιάδες ψαράδες, δίνοντας εργασία σε 60.000 ανθρώπους και απέδιδε κάπου 40.000 τόνους ψαριών τη δεκαετία του 1950 (πάνω από 160 τόνους ψαριών καθημερινά), σήμερα επιβιώνουν μόνο δύο από τα 24 είδη ψαριών της λίμνης, ενώ πολυάριθμα ψαροχώρια έχουν εγκαταλειφθεί. Τα περισσότερα είδη εξαφανίστηκαν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, εξαιτίας της ρύπανσης από τα φυτοφάρμακα και λιπάσματα (κυρίως για την εντατική καλλιέργεια βαμβακιού), αλλά και της αύξησης της περιεκτικότητας των νερών της λίμνης σε αλάτι.
Τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, το αλάτι και η σκόνη από τις αποξηραμένες, άγονες περιοχές μεταφέρονται από τον άνεμο δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Οι γύρω περιοχές πλήττονται κάθε χρόνο από δεκάδες ανεμοστρόβιλους που μεταφέρουν βλαβερά για την υγεία υλικά. Ακόμα και σήμερα, οι καλλιέργειες, που γίνονται σε αποξηραμένες πια εκτάσεις περιέχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν πριν από δεκαετίες. Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε άλλες περιοχές. Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από ασθένειες, αναπνευστικές λοιμώξεις, καρκίνους (κυρίως του λάρυγγα και του οισοφάγου), τύφο, ηπατίτιδα, διάρροια. Το ρυπασμένο και μολυσμένο νερό συνέβαλε στην επέκταση των ασθενειών. Πολλά παιδιά γεννιούνται με σοβαρές ασθένειες ή βλάβες. Η αλλαγή της λίμνης συνοδεύτηκε από αλλαγή του κλίματος της περιοχής: ο αέρας είναι πιο ξηρός, ο χειμώνας πιο βαρύς και το καλοκαίρι πολύ πιο ζεστό. Οι μέρες χωρίς βροχή έχουν φτάσει τις 120-150, όταν κάποτε ήταν μόνο 30-35.
- Η ασθένεια της Μinamata
Σε ένα μικρό χωριό της Ιαπωνίας, στον κόλπο της Minamata, παρατηρήθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1950 δηλητηριάσεις γατιών στην αρχή και ανθρώπων στη συνέχεια, που είχαν σαν αποτέλεσμα δεκάδες θανάτους ανθρώπων, παραμορφώσεις και διαταραχές του νευροφυτικού συστήματος, κυρίως των ψαράδων της περιοχής. Αιτία ήταν οι ποσότητες μιας τοξικής ουσίας, του υδραργύρου, που κατέληγε από ένα εργοστάσιο παραγωγής πλαστικού PVC στο ποτάμι, μαζί με άλλα υγρά και στερεά απόβλητα. Από το ποτάμι, οι τοξικές ουσίες κατέληγαν στον κόλπο της Minamata κι εκεί περνούσαν στα ψάρια και τα οστρακοειδή. Οι δηλητηριώδεις ενώσεις έφθαναν στους ψαράδες και τους ντόπιους, που κατανάλωναν θαλασσινά, αλλά και στις γάτες, με αποτέλεσμα να προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους. Αν και οι ποσότητες των διαφόρων ενώσεων του υδραργύρου που έπεφταν στο ποτάμι ήταν σχετικά μικρές, μέσω της τροφικής αλυσίδας – από το θαλασσινό νερό, στο πλαγκτόν και από εκεί στα ψάρια, για να καταλήξει τελικά στους ανθρώπους – οι ποσότητες που έφταναν στους ανθρώπους ήταν αυξημένες (το φαινόμενο λέγεται βιο-συσσώρευση). Σε μια τέτοια διαδικασία, οι συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών σε οργανισμούς μπορεί να είναι 100-30.000 φορές μεγαλύτερες σε σχέση με τις συγκεντρώσεις στο νερό, όπως έχει αποδειχτεί από πολλές επιστημονικές έρευνες (π.χ. έρευνες για τη συγκέντρωση υδραργύρου στο νερό, το πλαγκτόν και τα ψάρια της λίμνης Powell, στην Αριζόνα, στις ΗΠΑ)
[ Πίσω ]
Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009
Νερό και κοινωνικές συγκρούσεις
Το νερό, ως αγαθό άνισα κατανεμημένο και σε ανεπάρκεια, αποτελεί συχνά «μήλον της έριδος» μεταξύ των διαφόρων χρηστών - καταναλωτών του. Μία από τις εστίες τριβής μεταξύ κρατών είναι συχνά η διαχείριση των «κοινών» υδάτων τους (αν μπορούμε να μιλήσουμε για καθεστώς ιδιοκτησίας ενός τόσο απαραίτητου φυσικού πόρου). Η Έκθεση των Ηνωμένων Εθνών “Νερό για τη Ζωή, Νερό για τους Ανθρώπους” (2003), εντοπίζει 263 διεθνείς διασυνοριακές λεκάνες απορροής, οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν αιτία συγκρούσεων για το νερό. Οι περιοχές αυτές καλύπτουν το 45 % της επιφάνειας της ξηράς στον πλανήτη και επηρεάζουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και 145 κράτη.
Κάποιοι θεωρούν πως το νερό, καθώς αποτελεί αγαθό προς κατανάλωση, μπορεί να υπαχθεί στους «νόμους της («ελεύθερης») αγοράς», αφήνοντας την παροχή και τη ζήτηση να ρυθμίζουν τη τιμή του. Το νερό, όμως, δεν είναι απλώς ένα ακόμα προϊόν προς κατανάλωση: είναι απαραίτητο σε κάθε ζώντα οργανισμό του πλανήτη. Το Νοέμβριο 2003 η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα αναγνώρισε ως θεμελιώδες δικαίωμα όλων των ανθρώπων την πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες πόσιμου νερού για προσωπική και οικιακή χρήση. Πώς είναι δυνατόν η διαχείριση του να εξαρτάται από μονοδιάστατες συμφωνίες ή από την τιμή που θα πιάσει στο χρηματιστήριο η μετοχή μιας εταιρείας που διαχειρίζεται την παροχή του; Και πώς θα εξασφαλιστεί η δίκαιη παροχή καθαρού νερού σε όλους και όλες, άσχετα με την κοινωνική ή την οικονομική τους θέση;
Διαμάχες μεταξύ κρατών
Το νερό δεν είναι ίσα κατανεμημένο στο χώρο και το χρόνο σε ολόκληρο τον πλανήτη, ούτε φυσικά από χώρα σε χώρα, ή από περιοχή σε περιοχή. Κάποια γεωγραφικά τμήματα του πλανήτη είναι πιο πλούσια σε γαλάζιο χρυσό, σε σχέση με άλλα. Η ύπαρξη κρατών, διαφορετικών και συχνά συγκρουόμενων συμφερόντων, το καθιστά αντικείμενο πολιτικής πίεσης. Πολλά από τα ποτάμια της Μεσογείου είναι διασυνοριακά. Η συνεργασία μεταξύ των κρατών στη διαχείριση του νερού είναι μεν απαραίτητη, αλλά όχι πάντα αρμονική. Τα υψώματα του Γκολάν, που κατέχει το Ισραήλ μετά τον πόλεμο του 1967 από τη Συρία, αποτελούν μέρος της λεκάνης απορροής της λίμνης Γαλιλαίας (Κινερέτ), της μεγαλύτερης επιφανειακής πηγής νερού του Ισραήλ που τροφοδοτεί με υδάτινους πόρους τον Εθνικό Δίκτυο Διανομής Νερού. Το 20-40% των αποθεμάτων νερού του Ισραήλ προέρχονται από την περιοχή των λόφων της Δυτικής Όχθης. Ο Νείλος, ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός στον πλανήτη, διασχίζει 10 χώρες, ενώ 5 χώρες, η Ιορδανία, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη, η Συρία και ο Λίβανος μοιράζονται τον σχετικά μικρό Ιορδάνη ποταμό. Η Ισπανία, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα μοιράζονται και αυτές τους μεγάλους ποταμούς τους με άλλες χώρες. Στη Μέση Ανατολή, η διαχείριση των υδατικών πόρων είναι μια από τις πιο σοβαρές πηγές έντασης μεταξύ Ισραήλ αφ’ ενός, Παλαιστινίων και Συρίας αφετέρου. Στη δεκαετία του ’80, η διαχείριση των υδάτων του Ευφράτη αποτελούσε μόνιμη πηγή έντασης μεταξύ Τουρκίας, Συρίας και Ιράκ. Σε ομιλία του ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου (μετέπειτα επικεφαλής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών) Μπούτρος Γκάλι είχε δηλώσει: "Η εθνική ασφάλεια της Αιγύπτου βρίσκεται στα χέρια των άλλων οκτώ αφρικανικών χωρών στη λεκάνη του Νείλου", ενώ ο βασιλιάς Χουσεϊν της Ιορδανίας είχε τονίσει το 1990 ότι "το νερό είναι το μόνο ζήτημα που θα μπορούσε να τον οδηγήσει σε πόλεμο με το Ισραήλ".
Η κρίση των νερών μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Λιβάνου και Συρίας για τις συμφωνίες Orontus και Nahr el Kabir, και η συμφωνία μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ σχετικά με το σχέδιο νερού Hasbani και την πηγή Wazzani (στην οποία ενεπλάκησαν τα ΗΕ, οι ΗΠΑ και οι ΕΕ) αποδεικνύουν τη σημασία που έχει η διαχείριση των νερών ως καταλύτης για συνεργασία αντί για αιτία συγκρούσεων.
Ανισότητες στο εσωτερικό
Το ζήτημα δεν τίθεται μόνο μεταξύ χωρών, αλλά και μεταξύ περιοχών της ίδιας χώρας. Η γεωγραφική ανισοκατανομή δημιουργεί διχόνοιες μεταξύ αγροτικών περιοχών αλλά και πόλεων-υπαίθρου. Η συγκέντρωση του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις, δημιούργησε την ανάγκη για περισσότερο νερό, εξαντλώντας ταυτόχρονα τα αποθέματα των κοντινών περιοχών και μολύνοντας συχνά τα εναπομείναντα ύδατα. Η Αττική δεσμεύει, για παράδειγμα, υδατικούς πόρους μιας πολύ μεγάλης περιοχής (Μαραθώνας, Υλίκη, Μόρνος, Εύηνος). Η προσπάθεια εκτροπής του Αχελώου, ενάντια στη λογική και παρά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας, είναι χαρακτηριστική: θα μεταφέρουμε νερό από τη Δυτική Ελλάδα που το 'χει …μπόλικο, στην αγροτική Θεσσαλία που το 'χει «ανάγκη»! Αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που θα ‘χει στην οικονομική ανάπτυξη, στους ανθρώπους, στα πολιτιστικά μνημεία, στη φύση.
Αντίστοιχη απόπειρα στην Ισπανία είχε, όμως, «αίσια έκβαση». Στο πλαίσιο του Εθνικού Υδρολογικού Σχεδίου προβλεπόταν η μεταφορά νερού από τον ποταμό Ebro (περιοχή Σαραγόσα, κεντροδυτική Ισπανία) προς τις αγροτικές και τουριστικές περιοχές της νοτιοδυτικής Ισπανίας. Σύμφωνα με πάνω από 100 πανεπιστημιακούς, οι οποίοι αντιτίθεντο στο έργο, η εξοικονόμηση νερού μέσω της εφαρμογής νέων αρδευτικών τεχνικών, η αλλαγή του τύπου καλλιεργειών και η εξοικονόμηση στην τουριστική βιομηχανία και στις πόλεις μπορούσε να εξασφαλίσει την ίδια ποσότητα νερού, στο ένα τρίτο του κόστους. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Σαραγόσα, της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης και διαμαρτυρήθηκαν εναντίον του σχεδίου. Τον Αύγουστο του 2001 ξεκίνησε από τη Σαραγόσα πορεία 5.000 πολιτών που έφτασαν με τα πόδια μέχρι τις Βρυξέλλες για να διαμαρτυρηθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πρόθεσή της να χρηματοδοτήσει το έργο. Το έργο εγκαταλείφθηκε και τώρα δίνεται έμφαση στην εξοικονόμηση νερού και σε μια νέα κουλτούρα για το νερό.
Έχει γραφτεί πολλάκις ότι το νερό είναι «το πετρέλαιο του 21ου αιώνα», και ότι (θα δούμε να) διεξάγονται πόλεμοι για τη διαχείριση τους. Εάν δεν γίνει κατανοητή και κυρίως αποδεκτή η λογική ότι πρόκειται για ένα ζωτικό στοιχείο της ζωής για όλους, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει λελογισμένη και νηφάλια διαχείριση του, πέρα από πολιτικά ή εθνικά συμφέροντα.
Το νερό, ως αγαθό άνισα κατανεμημένο και σε ανεπάρκεια, αποτελεί συχνά «μήλον της έριδος» μεταξύ των διαφόρων χρηστών - καταναλωτών του. Μία από τις εστίες τριβής μεταξύ κρατών είναι συχνά η διαχείριση των «κοινών» υδάτων τους (αν μπορούμε να μιλήσουμε για καθεστώς ιδιοκτησίας ενός τόσο απαραίτητου φυσικού πόρου). Η Έκθεση των Ηνωμένων Εθνών “Νερό για τη Ζωή, Νερό για τους Ανθρώπους” (2003), εντοπίζει 263 διεθνείς διασυνοριακές λεκάνες απορροής, οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν αιτία συγκρούσεων για το νερό. Οι περιοχές αυτές καλύπτουν το 45 % της επιφάνειας της ξηράς στον πλανήτη και επηρεάζουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και 145 κράτη.
Κάποιοι θεωρούν πως το νερό, καθώς αποτελεί αγαθό προς κατανάλωση, μπορεί να υπαχθεί στους «νόμους της («ελεύθερης») αγοράς», αφήνοντας την παροχή και τη ζήτηση να ρυθμίζουν τη τιμή του. Το νερό, όμως, δεν είναι απλώς ένα ακόμα προϊόν προς κατανάλωση: είναι απαραίτητο σε κάθε ζώντα οργανισμό του πλανήτη. Το Νοέμβριο 2003 η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα αναγνώρισε ως θεμελιώδες δικαίωμα όλων των ανθρώπων την πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες πόσιμου νερού για προσωπική και οικιακή χρήση. Πώς είναι δυνατόν η διαχείριση του να εξαρτάται από μονοδιάστατες συμφωνίες ή από την τιμή που θα πιάσει στο χρηματιστήριο η μετοχή μιας εταιρείας που διαχειρίζεται την παροχή του; Και πώς θα εξασφαλιστεί η δίκαιη παροχή καθαρού νερού σε όλους και όλες, άσχετα με την κοινωνική ή την οικονομική τους θέση;
Διαμάχες μεταξύ κρατών
Το νερό δεν είναι ίσα κατανεμημένο στο χώρο και το χρόνο σε ολόκληρο τον πλανήτη, ούτε φυσικά από χώρα σε χώρα, ή από περιοχή σε περιοχή. Κάποια γεωγραφικά τμήματα του πλανήτη είναι πιο πλούσια σε γαλάζιο χρυσό, σε σχέση με άλλα. Η ύπαρξη κρατών, διαφορετικών και συχνά συγκρουόμενων συμφερόντων, το καθιστά αντικείμενο πολιτικής πίεσης. Πολλά από τα ποτάμια της Μεσογείου είναι διασυνοριακά. Η συνεργασία μεταξύ των κρατών στη διαχείριση του νερού είναι μεν απαραίτητη, αλλά όχι πάντα αρμονική. Τα υψώματα του Γκολάν, που κατέχει το Ισραήλ μετά τον πόλεμο του 1967 από τη Συρία, αποτελούν μέρος της λεκάνης απορροής της λίμνης Γαλιλαίας (Κινερέτ), της μεγαλύτερης επιφανειακής πηγής νερού του Ισραήλ που τροφοδοτεί με υδάτινους πόρους τον Εθνικό Δίκτυο Διανομής Νερού. Το 20-40% των αποθεμάτων νερού του Ισραήλ προέρχονται από την περιοχή των λόφων της Δυτικής Όχθης. Ο Νείλος, ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός στον πλανήτη, διασχίζει 10 χώρες, ενώ 5 χώρες, η Ιορδανία, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη, η Συρία και ο Λίβανος μοιράζονται τον σχετικά μικρό Ιορδάνη ποταμό. Η Ισπανία, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα μοιράζονται και αυτές τους μεγάλους ποταμούς τους με άλλες χώρες. Στη Μέση Ανατολή, η διαχείριση των υδατικών πόρων είναι μια από τις πιο σοβαρές πηγές έντασης μεταξύ Ισραήλ αφ’ ενός, Παλαιστινίων και Συρίας αφετέρου. Στη δεκαετία του ’80, η διαχείριση των υδάτων του Ευφράτη αποτελούσε μόνιμη πηγή έντασης μεταξύ Τουρκίας, Συρίας και Ιράκ. Σε ομιλία του ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου (μετέπειτα επικεφαλής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών) Μπούτρος Γκάλι είχε δηλώσει: "Η εθνική ασφάλεια της Αιγύπτου βρίσκεται στα χέρια των άλλων οκτώ αφρικανικών χωρών στη λεκάνη του Νείλου", ενώ ο βασιλιάς Χουσεϊν της Ιορδανίας είχε τονίσει το 1990 ότι "το νερό είναι το μόνο ζήτημα που θα μπορούσε να τον οδηγήσει σε πόλεμο με το Ισραήλ".
Η κρίση των νερών μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Λιβάνου και Συρίας για τις συμφωνίες Orontus και Nahr el Kabir, και η συμφωνία μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ σχετικά με το σχέδιο νερού Hasbani και την πηγή Wazzani (στην οποία ενεπλάκησαν τα ΗΕ, οι ΗΠΑ και οι ΕΕ) αποδεικνύουν τη σημασία που έχει η διαχείριση των νερών ως καταλύτης για συνεργασία αντί για αιτία συγκρούσεων.
Ανισότητες στο εσωτερικό
Το ζήτημα δεν τίθεται μόνο μεταξύ χωρών, αλλά και μεταξύ περιοχών της ίδιας χώρας. Η γεωγραφική ανισοκατανομή δημιουργεί διχόνοιες μεταξύ αγροτικών περιοχών αλλά και πόλεων-υπαίθρου. Η συγκέντρωση του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις, δημιούργησε την ανάγκη για περισσότερο νερό, εξαντλώντας ταυτόχρονα τα αποθέματα των κοντινών περιοχών και μολύνοντας συχνά τα εναπομείναντα ύδατα. Η Αττική δεσμεύει, για παράδειγμα, υδατικούς πόρους μιας πολύ μεγάλης περιοχής (Μαραθώνας, Υλίκη, Μόρνος, Εύηνος). Η προσπάθεια εκτροπής του Αχελώου, ενάντια στη λογική και παρά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας, είναι χαρακτηριστική: θα μεταφέρουμε νερό από τη Δυτική Ελλάδα που το 'χει …μπόλικο, στην αγροτική Θεσσαλία που το 'χει «ανάγκη»! Αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που θα ‘χει στην οικονομική ανάπτυξη, στους ανθρώπους, στα πολιτιστικά μνημεία, στη φύση.
Αντίστοιχη απόπειρα στην Ισπανία είχε, όμως, «αίσια έκβαση». Στο πλαίσιο του Εθνικού Υδρολογικού Σχεδίου προβλεπόταν η μεταφορά νερού από τον ποταμό Ebro (περιοχή Σαραγόσα, κεντροδυτική Ισπανία) προς τις αγροτικές και τουριστικές περιοχές της νοτιοδυτικής Ισπανίας. Σύμφωνα με πάνω από 100 πανεπιστημιακούς, οι οποίοι αντιτίθεντο στο έργο, η εξοικονόμηση νερού μέσω της εφαρμογής νέων αρδευτικών τεχνικών, η αλλαγή του τύπου καλλιεργειών και η εξοικονόμηση στην τουριστική βιομηχανία και στις πόλεις μπορούσε να εξασφαλίσει την ίδια ποσότητα νερού, στο ένα τρίτο του κόστους. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Σαραγόσα, της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης και διαμαρτυρήθηκαν εναντίον του σχεδίου. Τον Αύγουστο του 2001 ξεκίνησε από τη Σαραγόσα πορεία 5.000 πολιτών που έφτασαν με τα πόδια μέχρι τις Βρυξέλλες για να διαμαρτυρηθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πρόθεσή της να χρηματοδοτήσει το έργο. Το έργο εγκαταλείφθηκε και τώρα δίνεται έμφαση στην εξοικονόμηση νερού και σε μια νέα κουλτούρα για το νερό.
Έχει γραφτεί πολλάκις ότι το νερό είναι «το πετρέλαιο του 21ου αιώνα», και ότι (θα δούμε να) διεξάγονται πόλεμοι για τη διαχείριση τους. Εάν δεν γίνει κατανοητή και κυρίως αποδεκτή η λογική ότι πρόκειται για ένα ζωτικό στοιχείο της ζωής για όλους, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει λελογισμένη και νηφάλια διαχείριση του, πέρα από πολιτικά ή εθνικά συμφέροντα.
Παγκόσμια προβλήματα νερού
Το νερό αποτελεί «πηγή ζωής για τον πλανήτη και τους κατοίκους του», το νερό είναι «το υλικό της ζωής». Χωρίς αυτό δεν υπάρχει πλανήτης, δεν υπάρχει ζωή, δεν υπάρχει άνθρωπος. Εντούτοις, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση στη «ζωή» και παλεύουν για να επιβιώσουν (χωρίς να τα καταφέρνουν πάντα).Το νερό είναι ταυτόχρονα «αγαθό σε ανεπάρκεια», έχει «πρόβλημα».
Το πρόβλημα βέβαια το έχουμε εμείς, που το δημιουργούμε με τις επιλογές μας, τις παρεμβάσεις μας, τον τρόπο που έχουμε μάθει να «δρούμε» μέσα στη φύση. Τα προβλήματα πολλά, διαφορετικά αλλά και πάρα πολύ όμοια. Η αποψίλωση, για παράδειγμα, των τροπικών δασών στην Αφρική για να μετατραπούν σε εκτάσεις εντατικής γεωργίας, και η καταστροφή των (ελάχιστων πλέον) δασικών εκτάσεων της Αττικής για να μετονομαστούν σε οικοδομήσιμα οικόπεδα, έχουν ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα: την ερημοποίηση, τον ελλιπή εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων, την αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής με την εμφάνιση λιγότερων, αλλά καταρρακτωδών βροχών, τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που ευνοούν τις πλημμύρες.
Το νερό είναι πεπερασμένος φυσικός πόρος και άνισα κατανεμημένος στη φύση. Τον περασμένο αιώνα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, κυρίως στο δυτικό κόσμο, βασίστηκε στη βιομηχανική ανάπτυξη, που οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης καθαρού, πόσιμου νερού, ενώ ταυτόχρονα «δημιούργησε» περισσότερες εστίες ρύπανσης των πηγών. Παράλληλα, η συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε συγκεκριμένες περιοχές, άσχετα με τη φυσική ικανότητα τους να σηκώσουν το «βάρος», οδήγησε στην εξάντληση των δικών τους φυσικών πόρων και στην ανάγκη μεταφοράς καθαρού νερού από άλλες, μακρινές περιοχές, με έναν τρόπο στην επέκταση του προβλήματος. Όλη αυτή η δραστηριότητα, οι αλλαγές στις χρήσεις γης, τα νέα πρότυπα και οι νέες συνήθειες, είχαν μια σειρά από επιπτώσεις σε αυτόν τον πεπερασμένο πόρο, καθιστώντας τον ακόμα πιο σπάνιο, ένα ακόμα «είδος υπό εξαφάνιση».
Ανταγωνιστικές χρήσεις και σπατάλη
Αυξήθηκε ο πληθυσμός, αυξήθηκαν οι ανάγκες, αυξήθηκαν οι χρήσεις, και φυσικά η ζήτηση. Στους τρεις παραδοσιακούς τομείς κατανάλωσης νερού, τη γεωργία, τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία/βιοτεχνία, προστέθηκαν οι τουριστικές δραστηριότητες (δραστηριότητες αναψυχής, αθλητικές, κ.ά.). Οι διαφορετικοί χρήστες ανταγωνίζονται ποιος θα λάβει τις μεγαλύτερες ποσότητες νερού για να καλύψει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του, αδιαφορώντας για το κατά πόσο εφικτό είναι αυτό. Ιδιαίτερα η γεωργία, που σήμερα αντιπροσωπεύει το 75% της κατανάλωσης παγκοσμίως από τη μια, και οι ανάγκες ύδρευσης των πόλεων και των τουριστικών/αθλητικών εγκαταστάσεων από την άλλη, βρίσκονται σε έντονη διαμάχη. Το νερό έφτασε να θεωρείται ένα ακόμα καταναλωτικό αγαθό, και οι χρήστες του θεωρούνται καταναλωτές: αγοράζουν κάτι, κι ας τους ανήκει.
Παράλληλα, παρατηρείται μια κατασπατάληση του λίγου αυτού νερού. Ενδεικτικά είναι τα νούμερα: οι απώλειες λόγω διαρροών, παράνομων συνδέσεων και σπατάλης αντιπροσωπεύει το 50% της κατανάλωσης καθαρού νερού, ενώ το 60% του [Ε1] νερού που καταναλώνει η γεωργία χάνεται λόγω της εξάτμισης πριν φτάσει στο έδαφος.
Ταυτόχρονα, σε τοπικό επίπεδο, η εποχικότητα της ζήτησης, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, οπότε και πολλαπλασιάζεται ο «πληθυσμός» και αυξάνεται η κατανάλωση νερού, απαιτεί τη δημιουργία υποδομών που θα καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες για δυο ή τρεις μήνες του έτους, δημιουργώντας έντονες πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον και τους υδατικούς πόρους της περιοχής συνολικά.
Νερό κι αλάτι
Η ικανοποίηση της αλόγιστα αυξανόμενης ζήτησης ενός πεπερασμένου αγαθού, προϋποθέτει υπερεκμετάλλευση των αποθεμάτων, επιφανειακών και υπόγειων. Στις παράκτιες περιοχές αυτό συνεπάγεται την εισβολή του αλμυρού νερού στον υδροφόρο ορίζονται και την υποβάθμιση του. Το διαθέσιμο από τη φύση νερό δεν είναι πλέον καταναλώσιμο, και καταφεύγουμε ακόμα και στην αφαλάτωση νερού που προέρχεται από υπόγειους υδροφορείς.
Μεγάλα κατασκευαστικά έργα
Για τον ίδιο λόγο, κατασκευάστηκαν και πάνω από 50.000 μεγάλης κλίμακας φράγματα παγκοσμίως, διακόπτοντας την ομαλή ροή ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών ποταμών και μεταβάλλοντας τη φυσική ροή τους, επιφέροντας μη αντιστρέψιμες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και τις γεωδυναμικές ποτάμιες διαδικασίες. Σήμερα πλέον, τα φράγματα θεωρούνται από σημαντικό τμήμα της επιστημονικής κοινότητας ως καταστροφικά.
Ρύπανση
Το νερό καταναλώνεται με διάφορους τρόπους, κι ύστερα μεγάλο ποσοστό του χρησιμοποιημένου νερού επιστρέφει στη φύση, σημαντικά επιβαρημένο με βιομηχανικά ή γεωργικά απόβλητα (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.λπ.), αστικά λύματα, απορρίμματα κάθε υλικού, στραγγίσματα από τις παράνομες (ή και νόμιμες) χωματερές. Το 90% των αποχετευτικών και το 70% των [Ε2] βιομηχανικών λυμάτων καταλήγουν στο περιβάλλον χωρίς επεξεργασία.
Παγκόσμια Κλιματική Αλλαγή
Μια από τις κύριες συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στον πλανήτη είναι η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, γεγονότα που θα προκαλέσουν τη μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Η αύξηση εξάτμισης και συμπύκνωσης του νερού θα φτάσει το 7-15%, ενώ αναμένεται μείωση των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Μεσογείου έως και 15%.
Από τον πλανήτη στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε όλο τον πλανήτη. Οι συνέπειες και στη γειτονιά μας θα είναι μεγάλες: η μεσογειακή λεκάνη εμφανίζεται ως η πλέον ευάλωτη στην υπερθέρμανση του πλανήτη και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 38% του πληθυσμού της θα ζει σε ζώνες όπου θα παρατηρούνται ελλείψεις σε νερό. Η Ισπανία αντιμετωπίζει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με το φάσμα της δίψας, εξαιτίας ανάλογης ξηρασίας και κακής διαχείρισης των υδατικών πόρων. Στη Μεσόγειο έχει χαθεί το 50% (σε ορισμένες περιοχές και το 90%) των υγροτόπων της. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 2004, πέθαναν 30.000 πουλιά και πολλές χιλιάδες ψάρια στη λίμνη Κορώνεια, εξαιτίας της ρύπανσης και της ασυνήθιστα χαμηλής στάθμης του νερού. Χρόνιο είναι το πρόβλημα της λειψυδρίας στις Κυκλάδες και σε ορισμένα νησιά της Δωδεκανήσου κατά τους θερινούς μήνες και συνεχώς επιδεινώνεται: 20 τουλάχιστον νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα.
Η κρίση στα μοντέλα διαχείρισης των υδατικών πόρων
Πλέον σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι το μοντέλο διαχείρισης των υδατικών πόρων που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα δεν είναι αποτελεσματικό, αλλά μάλλον προβλήματα δημιουργεί. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι να καλυφθεί η ζήτηση και να αυξηθεί η παροχή, αλλά να γίνει διαχείριση και μείωση της ζήτησης. Οι νέες προσεγγίσεις κάνουν λόγο για ορθολογική διαχείριση ενός πεπερασμένου κοινωνικού αγαθού, συμμετοχική διαβούλευση, μείωση της κατανάλωσης, προστασία από τη ρύπανση και επαναχρησιμοποίηση. Δυστυχώς, η πράξη απέχει από τη θεωρία. Φτάνει να δούμε σε ποιο βαθμό και πώς θα εφαρμοστεί.
* Bouguerra M.L., L’eau sous la menace des pollutions et des marches, In: Une economie au service de l’homme, pp 249-279
[ Πίσω
Το νερό αποτελεί «πηγή ζωής για τον πλανήτη και τους κατοίκους του», το νερό είναι «το υλικό της ζωής». Χωρίς αυτό δεν υπάρχει πλανήτης, δεν υπάρχει ζωή, δεν υπάρχει άνθρωπος. Εντούτοις, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση στη «ζωή» και παλεύουν για να επιβιώσουν (χωρίς να τα καταφέρνουν πάντα).Το νερό είναι ταυτόχρονα «αγαθό σε ανεπάρκεια», έχει «πρόβλημα».
Το πρόβλημα βέβαια το έχουμε εμείς, που το δημιουργούμε με τις επιλογές μας, τις παρεμβάσεις μας, τον τρόπο που έχουμε μάθει να «δρούμε» μέσα στη φύση. Τα προβλήματα πολλά, διαφορετικά αλλά και πάρα πολύ όμοια. Η αποψίλωση, για παράδειγμα, των τροπικών δασών στην Αφρική για να μετατραπούν σε εκτάσεις εντατικής γεωργίας, και η καταστροφή των (ελάχιστων πλέον) δασικών εκτάσεων της Αττικής για να μετονομαστούν σε οικοδομήσιμα οικόπεδα, έχουν ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα: την ερημοποίηση, τον ελλιπή εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων, την αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής με την εμφάνιση λιγότερων, αλλά καταρρακτωδών βροχών, τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που ευνοούν τις πλημμύρες.
Το νερό είναι πεπερασμένος φυσικός πόρος και άνισα κατανεμημένος στη φύση. Τον περασμένο αιώνα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, κυρίως στο δυτικό κόσμο, βασίστηκε στη βιομηχανική ανάπτυξη, που οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης καθαρού, πόσιμου νερού, ενώ ταυτόχρονα «δημιούργησε» περισσότερες εστίες ρύπανσης των πηγών. Παράλληλα, η συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε συγκεκριμένες περιοχές, άσχετα με τη φυσική ικανότητα τους να σηκώσουν το «βάρος», οδήγησε στην εξάντληση των δικών τους φυσικών πόρων και στην ανάγκη μεταφοράς καθαρού νερού από άλλες, μακρινές περιοχές, με έναν τρόπο στην επέκταση του προβλήματος. Όλη αυτή η δραστηριότητα, οι αλλαγές στις χρήσεις γης, τα νέα πρότυπα και οι νέες συνήθειες, είχαν μια σειρά από επιπτώσεις σε αυτόν τον πεπερασμένο πόρο, καθιστώντας τον ακόμα πιο σπάνιο, ένα ακόμα «είδος υπό εξαφάνιση».
Ανταγωνιστικές χρήσεις και σπατάλη
Αυξήθηκε ο πληθυσμός, αυξήθηκαν οι ανάγκες, αυξήθηκαν οι χρήσεις, και φυσικά η ζήτηση. Στους τρεις παραδοσιακούς τομείς κατανάλωσης νερού, τη γεωργία, τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία/βιοτεχνία, προστέθηκαν οι τουριστικές δραστηριότητες (δραστηριότητες αναψυχής, αθλητικές, κ.ά.). Οι διαφορετικοί χρήστες ανταγωνίζονται ποιος θα λάβει τις μεγαλύτερες ποσότητες νερού για να καλύψει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του, αδιαφορώντας για το κατά πόσο εφικτό είναι αυτό. Ιδιαίτερα η γεωργία, που σήμερα αντιπροσωπεύει το 75% της κατανάλωσης παγκοσμίως από τη μια, και οι ανάγκες ύδρευσης των πόλεων και των τουριστικών/αθλητικών εγκαταστάσεων από την άλλη, βρίσκονται σε έντονη διαμάχη. Το νερό έφτασε να θεωρείται ένα ακόμα καταναλωτικό αγαθό, και οι χρήστες του θεωρούνται καταναλωτές: αγοράζουν κάτι, κι ας τους ανήκει.
Παράλληλα, παρατηρείται μια κατασπατάληση του λίγου αυτού νερού. Ενδεικτικά είναι τα νούμερα: οι απώλειες λόγω διαρροών, παράνομων συνδέσεων και σπατάλης αντιπροσωπεύει το 50% της κατανάλωσης καθαρού νερού, ενώ το 60% του [Ε1] νερού που καταναλώνει η γεωργία χάνεται λόγω της εξάτμισης πριν φτάσει στο έδαφος.
Ταυτόχρονα, σε τοπικό επίπεδο, η εποχικότητα της ζήτησης, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, οπότε και πολλαπλασιάζεται ο «πληθυσμός» και αυξάνεται η κατανάλωση νερού, απαιτεί τη δημιουργία υποδομών που θα καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες για δυο ή τρεις μήνες του έτους, δημιουργώντας έντονες πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον και τους υδατικούς πόρους της περιοχής συνολικά.
Νερό κι αλάτι
Η ικανοποίηση της αλόγιστα αυξανόμενης ζήτησης ενός πεπερασμένου αγαθού, προϋποθέτει υπερεκμετάλλευση των αποθεμάτων, επιφανειακών και υπόγειων. Στις παράκτιες περιοχές αυτό συνεπάγεται την εισβολή του αλμυρού νερού στον υδροφόρο ορίζονται και την υποβάθμιση του. Το διαθέσιμο από τη φύση νερό δεν είναι πλέον καταναλώσιμο, και καταφεύγουμε ακόμα και στην αφαλάτωση νερού που προέρχεται από υπόγειους υδροφορείς.
Μεγάλα κατασκευαστικά έργα
Για τον ίδιο λόγο, κατασκευάστηκαν και πάνω από 50.000 μεγάλης κλίμακας φράγματα παγκοσμίως, διακόπτοντας την ομαλή ροή ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών ποταμών και μεταβάλλοντας τη φυσική ροή τους, επιφέροντας μη αντιστρέψιμες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και τις γεωδυναμικές ποτάμιες διαδικασίες. Σήμερα πλέον, τα φράγματα θεωρούνται από σημαντικό τμήμα της επιστημονικής κοινότητας ως καταστροφικά.
Ρύπανση
Το νερό καταναλώνεται με διάφορους τρόπους, κι ύστερα μεγάλο ποσοστό του χρησιμοποιημένου νερού επιστρέφει στη φύση, σημαντικά επιβαρημένο με βιομηχανικά ή γεωργικά απόβλητα (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.λπ.), αστικά λύματα, απορρίμματα κάθε υλικού, στραγγίσματα από τις παράνομες (ή και νόμιμες) χωματερές. Το 90% των αποχετευτικών και το 70% των [Ε2] βιομηχανικών λυμάτων καταλήγουν στο περιβάλλον χωρίς επεξεργασία.
Παγκόσμια Κλιματική Αλλαγή
Μια από τις κύριες συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στον πλανήτη είναι η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, γεγονότα που θα προκαλέσουν τη μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Η αύξηση εξάτμισης και συμπύκνωσης του νερού θα φτάσει το 7-15%, ενώ αναμένεται μείωση των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Μεσογείου έως και 15%.
Από τον πλανήτη στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε όλο τον πλανήτη. Οι συνέπειες και στη γειτονιά μας θα είναι μεγάλες: η μεσογειακή λεκάνη εμφανίζεται ως η πλέον ευάλωτη στην υπερθέρμανση του πλανήτη και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 38% του πληθυσμού της θα ζει σε ζώνες όπου θα παρατηρούνται ελλείψεις σε νερό. Η Ισπανία αντιμετωπίζει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με το φάσμα της δίψας, εξαιτίας ανάλογης ξηρασίας και κακής διαχείρισης των υδατικών πόρων. Στη Μεσόγειο έχει χαθεί το 50% (σε ορισμένες περιοχές και το 90%) των υγροτόπων της. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 2004, πέθαναν 30.000 πουλιά και πολλές χιλιάδες ψάρια στη λίμνη Κορώνεια, εξαιτίας της ρύπανσης και της ασυνήθιστα χαμηλής στάθμης του νερού. Χρόνιο είναι το πρόβλημα της λειψυδρίας στις Κυκλάδες και σε ορισμένα νησιά της Δωδεκανήσου κατά τους θερινούς μήνες και συνεχώς επιδεινώνεται: 20 τουλάχιστον νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα.
Η κρίση στα μοντέλα διαχείρισης των υδατικών πόρων
Πλέον σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι το μοντέλο διαχείρισης των υδατικών πόρων που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα δεν είναι αποτελεσματικό, αλλά μάλλον προβλήματα δημιουργεί. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι να καλυφθεί η ζήτηση και να αυξηθεί η παροχή, αλλά να γίνει διαχείριση και μείωση της ζήτησης. Οι νέες προσεγγίσεις κάνουν λόγο για ορθολογική διαχείριση ενός πεπερασμένου κοινωνικού αγαθού, συμμετοχική διαβούλευση, μείωση της κατανάλωσης, προστασία από τη ρύπανση και επαναχρησιμοποίηση. Δυστυχώς, η πράξη απέχει από τη θεωρία. Φτάνει να δούμε σε ποιο βαθμό και πώς θα εφαρμοστεί.
* Bouguerra M.L., L’eau sous la menace des pollutions et des marches, In: Une economie au service de l’homme, pp 249-279
[ Πίσω
Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2009
Λειψυδρία: 'Αμεσα και μακροχρόνια Μέτρα αντιμετώπισής της.
Η Ελλάδα είναι μια μάλλον πλούσια σε νερό μεσογειακή χώρα, αφού η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι μεγαλύτερη από αυτή της Ισπανίας ή της Κύπρου. Παρόλα αυτά, η άνιση κατανομή των υδατικών πόρων, η άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση του πληθυσμού στα ξηρότερα μέρη της χώρας, προκαλούν τελικά προβλήματα διαθεσιμότητας και δυσκολία στη διαχείρισή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις το πρόβλημα προκύπτει από τη κακοδιαχείριση των υδατικών πόρων και την κακή αξιολόγηση των αναγκών και τούτο αφορά σε όλους τους τομείς: άρδευση, ύδρευση, κτηνοτροφία, βιομηχανία και λοιπές χρήσεις.
Η διαχείριση των υδατικών πόρων μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο μέσα από ένα συνολικό πλαίσιο και επιλογές. Χωρίς αυτό το συνολικό πλαίσιο, με σχεδιασμό και πρόβλεψη, οδηγούμαστε σε μεγαλύτερα προβλήματα που εντείνονται από την κλιματική αλλαγή και από τη μείωση των βροχοπτώσεων στις μεσογειακές χώρες, όπως προκύπτει από τις επιστημονικές προβλέψεις.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι ήδη έντονο στις παράκτιες περιοχές και τα νησιά του Αιγαίου. Τα αποθέματα νερού σήμερα ανέρχονται σε 542 εκατ. κυβικά μέτρα, τα οποία επαρκούν για 8 με 10 μήνες το πολύ για την ύδρευση της Αθήνας. Είναι η χειρότερη υδρολογική περίοδος της εξαετίας και η Αθήνα αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τα στρατηγικά της αποθέματα για να μη διψάσει.
Όσον αφορά στις χρήσεις του νερού στη χώρα μας η γεωργία καταναλίσκει το 87%, τα νοικοκυριά (αστική χρήση) και ο τουρισμός 10% και η βιομηχανία το 3%. Οι προσπάθειες όμως που μελετώνται για εξοικονόμηση νερού -και έχουμε δει μερικώς και στην πράξη - αφορά μόνο στο 10%. Είναι αναγκαίο να υπάρξουν πολιτικές που να εγγυώνται τη μεγαλύτερη σε αποτελεσματικότητα χρήση του νερού, ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα που η κατανάλωσή του είναι υπερβολικά μεγάλη για την Ελλάδα.
Σε πολλές χώρες της Μεσογείου, τα αρδευτικά σχέδια απαιτούν επενδύσεις στα δίκτυα αλλά και στις εκμεταλλεύσεις προκειμένου να εξοικονομηθεί νερό. Καινοτόμες τεχνολογίες μπορούν να προμηθεύσουν τους αγρότες αλλά και τους διαχειριστές νερού με επιπλέον κλιματικά, εδαφικά και άλλα στοιχεία για την κάθε καλλιέργεια προκειμένου να μειώσουν τις απώλειες νερού. Με τις δεδομένες συνθήκες λειψυδρίας είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρξει μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Η εφαρμογή αυτών των μέτρων απαιτεί την εκπαίδευση των αγροτών, ώστε να σταματήσει η αλόγιστη χρήση από γεωργούς (δηλ. η χρησιμοποίηση επιφανειακής άρδευσης και τεχνητής βροχής αντί της «στάγδην άρδευσης» που αποτελεί επιταγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης), η υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων.
Η Αργολίδα, η Δυτική Μεσσηνία, η Ηλεία, η λεκάνη του Μαραθώνα, ο Θεσσαλικός κάμπος, η λεκάνη της 'Αρτας αποτελούν μια ελάχιστη ενδεικτική αναφορά. Επιπλέον, τα έργα μεταφοράς μεγάλων όγκων νερού, όπως η εκτροπή ποταμών, δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση καθώς δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση του προβλήματος.
Σύμφωνα με περιορισμένες σε τοπικό επίπεδο έρευνες του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε γεωργικές περιοχές ανά την Ελλάδα, οι συνολικές απώλειες νερού κατά την άρδευση κυμαίνονται ανάμεσα σε 13% με 18%. Οι μεγαλύτερες απώλειες νερού καταγράφονται κατά την υπεράρδευση και ανέρχονται σε ποσοστό 8%- 10% επί του συνόλου των ποσοτήτων που χρησιμοποιούνται για πότισμα. Επιπλέον, παρατηρούνται απώλειες της τάξεως του 3%- 5% κατά τη μεταφορά του νερού άρδευσης και 2%- 3% από το πότισμα τις μεσημεριανές ώρες.
Μία άλλη πρακτική που εντείνει το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι οι ανεξέλεγκτη ανόρυξη γεωτρήσεων. Ο συνολικός αριθμός των γεωτρήσεων σήμερα στη χώρα μας κυμαίνεται από 190.000 έως 270.000 νόμιμες ή παράνομες και είναι άγνωστες οι πραγματικές αντλούμενες ποσότητες νερού από αυτές. Σύστημα αδειοδότησης γεωτρήσεων ουσιαστικά δεν υπάρχει αφού δεν υπάρχουν διαχειριστικές μελέτες για τις περισσότερες λεκάνες απορροής. Οι γεωτρήσεις γίνονται στις περιοχές με τα εντονότερα προβλήματα: στη Θεσσαλία, στα νησιά του Αιγαίου αλλά και στην Αττική, οι οποίες στραγγίζουν τα υδατικά αποθέματα. Ως αποτέλεσμα έχουμε την υποβάθμιση της στάθμης των υπόγειων υδροφορέων από 10 έως και 30 μέτρα. Κυρίως όμως η διείσδυση βαρέων μετάλλων, νιτρικών και θαλασσινού νερού στους υπόγειους υδροφορείς καθιστούν τα υδατικά αποθέματα ακατάλληλα για ύδρευση και πολλές φορές και για άρδευση. Σε πολλές περιοχές (Αχαϊα - Αργολίδα) αντλείται σχεδόν τοξικό νερό από βάθη 250- 350μ.ετρων. Το φαινόμενο της υφαλμύρωσης στο Αργολικό πεδίο είναι έντονο, γνωστό σε όλους και μάλλον μη αναστρέψιμο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, λύσεις για την εξυγίανση των υπόγειων υδάτων υπάρχουν αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί. Κυρίως συνίστανται στον τεχνητό εμπλουτισμό από μικρά φράγματα για κατακράτηση των όμβριων υδάτων που δίνουν τον απαραίτητο χρόνο να εισχωρήσουν στο έδαφος ή από πλημμυρικά νερά όταν υπάρχουν. Με τη μέθοδο του εμπλουτισμού οι υπόγειοι υδροφορείς αφενός μεν δημιουργούν στρατηγικά αποθέματα, αφετέρου εξυγιαίνονται δηλαδή σταδιακά απορρυπαίνονται είτε από νιτρικά, είτε από βαρέα μέταλλα, είτε από άλλες επικίνδυνες ουσίες.
Περίπου 45 εκατομμύρια ευρώ που δαπανήθηκαν από το 2004 ως σήμερα για μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά, θα έπρεπε να είχαν διατεθεί για τη δημιουργία νέων μονάδων αφαλάτωσης δεδομένου ότι με τις νέες τεχνολογίες το λειτουργικό κόστος αυτών των μονάδων έχει μειωθεί σημαντικά. Το πρώτο πλωτό «πράσινο» εργοστάσιο αφαλάτωσης στον κόσμο κατασκευάστηκε στη χώρα μας και λειτουργεί με ανεμογεννήτρια (επίσης την πρώτη πλωτή στον κόσμο) χωρίς την ανάγκη καυσίμων και κάλλιστα μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει τη λύση για τα άνυδρα νησιά της Ελλάδας.
Ενώ έχει αποδειχθεί παγκοσμίως η αποτελεσματικότητα της ανακύκλωσης του νερού, στη χώρα μας δεν δημιουργούνται τα απαιτούμενα έργα υποδομής για την εκμετάλλευση των εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού που προκύπτουν από τους βιολογικούς καθαρισμούς. Περισσότερα από ένα εκατομμύριο κυβικά μέτρα νερού - που προέρχεται από τις μονάδες βιολογικών καθαρισμών, που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα - καταλήγουν καθημερινά στη θάλασσα, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθούν για το πότισμα χιλιάδων στρεμμάτων καλλιεργειών και αστικού και περιαστικού πρασίνου (π.χ. άρδευση του Ποικίλου όρους από την Ψυτάλλεια).
Δεν δίνονται κίνητρα για την κατασκευή δεξαμενών συλλογής όμβριων υδάτων για οικιακή κατανάλωση, που θα εξοικονομούσε το νερό που διαφεύγει στη θάλασσα. Για τα νοικοκυριά είναι πολύ εύκολο να κάνουν οικονομία, δεδομένου ότι υπάρχουν λύσεις (βρύσες και καζανάκια πεπιεσμένου αέρα) που με τη χρήση τους εξοικονομείται περίπου το 50% του νερού. Η κατασκευή πισίνας στην Αττική, στις τουριστικές περιοχές αλλά και στην Περιφέρεια γενικότερα είναι μια νέα τάση των τελευταίων ετών, για την οποία απαιτείται η λήψη μέτρων τόσο τιμολογιακού όσο και διοικητικού και συμβουλευτικού χαρακτήρα που θα στόχευε στην εξοικονόμηση, τουλάχιστον, του πόσιμου νερού. (Πολιτική αυξητικής τιμολόγησης, για παράδειγμα η χρέωση της υπέρβασης μετά τη μέγιστη κατανάλωση, 30 τόνων το μήνα για τέσσερα άτομα, να είναι πολλαπλάσια).
Για τον αγροτικό τομέα πρέπει να δημιουργηθούν μικρά φράγματα ώστε να συγκρατούν το νερό του χειμώνα για την άρδευση το καλοκαίρι.
Στις πόλεις οι δήμοι οφείλουν να φροντίσουν τις απώλειες του δικτύου με επαρκή κρατική χρηματοδότηση, και βέβαια η άρδευση των πάρκων και η λειτουργία των συντριβανιών δεν πρέπει να γίνονται με πόσιμο νερό.
Η Ελλάδα είναι μια μάλλον πλούσια σε νερό μεσογειακή χώρα, αφού η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι μεγαλύτερη από αυτή της Ισπανίας ή της Κύπρου. Παρόλα αυτά, η άνιση κατανομή των υδατικών πόρων, η άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση του πληθυσμού στα ξηρότερα μέρη της χώρας, προκαλούν τελικά προβλήματα διαθεσιμότητας και δυσκολία στη διαχείρισή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις το πρόβλημα προκύπτει από τη κακοδιαχείριση των υδατικών πόρων και την κακή αξιολόγηση των αναγκών και τούτο αφορά σε όλους τους τομείς: άρδευση, ύδρευση, κτηνοτροφία, βιομηχανία και λοιπές χρήσεις.
Η διαχείριση των υδατικών πόρων μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο μέσα από ένα συνολικό πλαίσιο και επιλογές. Χωρίς αυτό το συνολικό πλαίσιο, με σχεδιασμό και πρόβλεψη, οδηγούμαστε σε μεγαλύτερα προβλήματα που εντείνονται από την κλιματική αλλαγή και από τη μείωση των βροχοπτώσεων στις μεσογειακές χώρες, όπως προκύπτει από τις επιστημονικές προβλέψεις.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι ήδη έντονο στις παράκτιες περιοχές και τα νησιά του Αιγαίου. Τα αποθέματα νερού σήμερα ανέρχονται σε 542 εκατ. κυβικά μέτρα, τα οποία επαρκούν για 8 με 10 μήνες το πολύ για την ύδρευση της Αθήνας. Είναι η χειρότερη υδρολογική περίοδος της εξαετίας και η Αθήνα αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τα στρατηγικά της αποθέματα για να μη διψάσει.
Όσον αφορά στις χρήσεις του νερού στη χώρα μας η γεωργία καταναλίσκει το 87%, τα νοικοκυριά (αστική χρήση) και ο τουρισμός 10% και η βιομηχανία το 3%. Οι προσπάθειες όμως που μελετώνται για εξοικονόμηση νερού -και έχουμε δει μερικώς και στην πράξη - αφορά μόνο στο 10%. Είναι αναγκαίο να υπάρξουν πολιτικές που να εγγυώνται τη μεγαλύτερη σε αποτελεσματικότητα χρήση του νερού, ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα που η κατανάλωσή του είναι υπερβολικά μεγάλη για την Ελλάδα.
Σε πολλές χώρες της Μεσογείου, τα αρδευτικά σχέδια απαιτούν επενδύσεις στα δίκτυα αλλά και στις εκμεταλλεύσεις προκειμένου να εξοικονομηθεί νερό. Καινοτόμες τεχνολογίες μπορούν να προμηθεύσουν τους αγρότες αλλά και τους διαχειριστές νερού με επιπλέον κλιματικά, εδαφικά και άλλα στοιχεία για την κάθε καλλιέργεια προκειμένου να μειώσουν τις απώλειες νερού. Με τις δεδομένες συνθήκες λειψυδρίας είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρξει μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Η εφαρμογή αυτών των μέτρων απαιτεί την εκπαίδευση των αγροτών, ώστε να σταματήσει η αλόγιστη χρήση από γεωργούς (δηλ. η χρησιμοποίηση επιφανειακής άρδευσης και τεχνητής βροχής αντί της «στάγδην άρδευσης» που αποτελεί επιταγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης), η υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων.
Η Αργολίδα, η Δυτική Μεσσηνία, η Ηλεία, η λεκάνη του Μαραθώνα, ο Θεσσαλικός κάμπος, η λεκάνη της 'Αρτας αποτελούν μια ελάχιστη ενδεικτική αναφορά. Επιπλέον, τα έργα μεταφοράς μεγάλων όγκων νερού, όπως η εκτροπή ποταμών, δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση καθώς δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση του προβλήματος.
Σύμφωνα με περιορισμένες σε τοπικό επίπεδο έρευνες του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε γεωργικές περιοχές ανά την Ελλάδα, οι συνολικές απώλειες νερού κατά την άρδευση κυμαίνονται ανάμεσα σε 13% με 18%. Οι μεγαλύτερες απώλειες νερού καταγράφονται κατά την υπεράρδευση και ανέρχονται σε ποσοστό 8%- 10% επί του συνόλου των ποσοτήτων που χρησιμοποιούνται για πότισμα. Επιπλέον, παρατηρούνται απώλειες της τάξεως του 3%- 5% κατά τη μεταφορά του νερού άρδευσης και 2%- 3% από το πότισμα τις μεσημεριανές ώρες.
Μία άλλη πρακτική που εντείνει το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι οι ανεξέλεγκτη ανόρυξη γεωτρήσεων. Ο συνολικός αριθμός των γεωτρήσεων σήμερα στη χώρα μας κυμαίνεται από 190.000 έως 270.000 νόμιμες ή παράνομες και είναι άγνωστες οι πραγματικές αντλούμενες ποσότητες νερού από αυτές. Σύστημα αδειοδότησης γεωτρήσεων ουσιαστικά δεν υπάρχει αφού δεν υπάρχουν διαχειριστικές μελέτες για τις περισσότερες λεκάνες απορροής. Οι γεωτρήσεις γίνονται στις περιοχές με τα εντονότερα προβλήματα: στη Θεσσαλία, στα νησιά του Αιγαίου αλλά και στην Αττική, οι οποίες στραγγίζουν τα υδατικά αποθέματα. Ως αποτέλεσμα έχουμε την υποβάθμιση της στάθμης των υπόγειων υδροφορέων από 10 έως και 30 μέτρα. Κυρίως όμως η διείσδυση βαρέων μετάλλων, νιτρικών και θαλασσινού νερού στους υπόγειους υδροφορείς καθιστούν τα υδατικά αποθέματα ακατάλληλα για ύδρευση και πολλές φορές και για άρδευση. Σε πολλές περιοχές (Αχαϊα - Αργολίδα) αντλείται σχεδόν τοξικό νερό από βάθη 250- 350μ.ετρων. Το φαινόμενο της υφαλμύρωσης στο Αργολικό πεδίο είναι έντονο, γνωστό σε όλους και μάλλον μη αναστρέψιμο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, λύσεις για την εξυγίανση των υπόγειων υδάτων υπάρχουν αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί. Κυρίως συνίστανται στον τεχνητό εμπλουτισμό από μικρά φράγματα για κατακράτηση των όμβριων υδάτων που δίνουν τον απαραίτητο χρόνο να εισχωρήσουν στο έδαφος ή από πλημμυρικά νερά όταν υπάρχουν. Με τη μέθοδο του εμπλουτισμού οι υπόγειοι υδροφορείς αφενός μεν δημιουργούν στρατηγικά αποθέματα, αφετέρου εξυγιαίνονται δηλαδή σταδιακά απορρυπαίνονται είτε από νιτρικά, είτε από βαρέα μέταλλα, είτε από άλλες επικίνδυνες ουσίες.
Περίπου 45 εκατομμύρια ευρώ που δαπανήθηκαν από το 2004 ως σήμερα για μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά, θα έπρεπε να είχαν διατεθεί για τη δημιουργία νέων μονάδων αφαλάτωσης δεδομένου ότι με τις νέες τεχνολογίες το λειτουργικό κόστος αυτών των μονάδων έχει μειωθεί σημαντικά. Το πρώτο πλωτό «πράσινο» εργοστάσιο αφαλάτωσης στον κόσμο κατασκευάστηκε στη χώρα μας και λειτουργεί με ανεμογεννήτρια (επίσης την πρώτη πλωτή στον κόσμο) χωρίς την ανάγκη καυσίμων και κάλλιστα μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει τη λύση για τα άνυδρα νησιά της Ελλάδας.
Ενώ έχει αποδειχθεί παγκοσμίως η αποτελεσματικότητα της ανακύκλωσης του νερού, στη χώρα μας δεν δημιουργούνται τα απαιτούμενα έργα υποδομής για την εκμετάλλευση των εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού που προκύπτουν από τους βιολογικούς καθαρισμούς. Περισσότερα από ένα εκατομμύριο κυβικά μέτρα νερού - που προέρχεται από τις μονάδες βιολογικών καθαρισμών, που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα - καταλήγουν καθημερινά στη θάλασσα, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθούν για το πότισμα χιλιάδων στρεμμάτων καλλιεργειών και αστικού και περιαστικού πρασίνου (π.χ. άρδευση του Ποικίλου όρους από την Ψυτάλλεια).
Δεν δίνονται κίνητρα για την κατασκευή δεξαμενών συλλογής όμβριων υδάτων για οικιακή κατανάλωση, που θα εξοικονομούσε το νερό που διαφεύγει στη θάλασσα. Για τα νοικοκυριά είναι πολύ εύκολο να κάνουν οικονομία, δεδομένου ότι υπάρχουν λύσεις (βρύσες και καζανάκια πεπιεσμένου αέρα) που με τη χρήση τους εξοικονομείται περίπου το 50% του νερού. Η κατασκευή πισίνας στην Αττική, στις τουριστικές περιοχές αλλά και στην Περιφέρεια γενικότερα είναι μια νέα τάση των τελευταίων ετών, για την οποία απαιτείται η λήψη μέτρων τόσο τιμολογιακού όσο και διοικητικού και συμβουλευτικού χαρακτήρα που θα στόχευε στην εξοικονόμηση, τουλάχιστον, του πόσιμου νερού. (Πολιτική αυξητικής τιμολόγησης, για παράδειγμα η χρέωση της υπέρβασης μετά τη μέγιστη κατανάλωση, 30 τόνων το μήνα για τέσσερα άτομα, να είναι πολλαπλάσια).
Για τον αγροτικό τομέα πρέπει να δημιουργηθούν μικρά φράγματα ώστε να συγκρατούν το νερό του χειμώνα για την άρδευση το καλοκαίρι.
Στις πόλεις οι δήμοι οφείλουν να φροντίσουν τις απώλειες του δικτύου με επαρκή κρατική χρηματοδότηση, και βέβαια η άρδευση των πάρκων και η λειτουργία των συντριβανιών δεν πρέπει να γίνονται με πόσιμο νερό.
Αργοπεθαίνουν οι υγρότοποι της χώρας
Αργοσβήνουν οι υγρότοποι της χώρας μας που προστατεύονται από τη διεθνή σύμβαση Ραμσάρ (1971), καταγγέλλουν το WWF, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος - Πολιτισμού και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων (2 Φεβρουαρίου), οι τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις υπογραμμίζουν πως «οι υγρότοποι διεθνούς σημασίας υποβαθμίζονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να χάνεται η μοναδική οικολογική τους αξία», ενώ κάνουν λόγο για αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς, αλλοίωση και υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων, απόρριψη στερεών και εκροή αστικών αποβλήτων, παράνομη και αυθαίρετη δόμηση, εντατικοποίηση της γεωργίας και λαθροθηρία.
Χαρακτηριστικό είναι πως οι 7 από τους 10 εντάσσονται στον Κατάλογο Μοντρέ (η «μαύρη λίστα» της Σύμβασης Ραμσάρ, όπου καταχωρίζονται υγρότοποι με ιδιαίτερα ανησυχητικές αλλαγές στην οικολογική τους κατάσταση), οι περισσότεροι ανά χώρα μαζί με το Ιράν...
Η έκθεση «Ελληνικοί Υγρότοποι Ραμσάρ: Αξιολόγηση Προστασίας και Διαχείρισης» αναδεικνύει επίσης ένα ελλιπές καθεστώς επιστημονικής παρακολούθησης, διαχείρισης και φύλαξής τους.
Χαρακτηριστικό είναι πως για τους 9 από τους 10 υγρότοπους δεν υπάρχουν διαχειριστικά σχέδια, αν και η σύνταξή τους αποτελεί μέρος των υποχρεώσεων της Ελλάδας σύμφωνα με τη σύμβαση Ραμσάρ.
Οπως επισημαίνουν οι οργανώσεις, πολλοί από τους Φορείς Διαχείρισης δεν έχουν επαρκώς καταρτισμένο μόνιμο προσωπικό, ενώ η φύλαξη είναι ανεπαρκής.
«Η ολοκλήρωση φέτος του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης θέτει σε κίνδυνο τη συνέχεια λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης, ενώ η εθνική χρηματοδότηση είναι πρακτικά ανύπαρκτη», τονίζεται στην έκθεση. Και αν οι επτά από τους 10 υγρότοπους χαρακτηρίστηκαν Εθνικά Πάρκα τα τρία τελευταία χρόνια, αυτό δεν εξασφαλίζει αυτομάτως την προστασία τους.
Ως χαρακτηριστική περίπτωση αναφέρεται το Δέλτα του Εβρου, όπου αυξάνονται τα παράνομα χτίσματα των λαθροκυνηγών και υποβαθμίζεται σημαντικά ο βιότοπος...
Ανακτήθηκε από: http://www.ethnos.grΧωματερή ο Σπερχειός
Σε σκουπιδότοπο έχει μετατραπεί η ευρύτερη περιοχή του ποταμού Σπερχειού εξαιτίας των παράνομων χωματερών που λειτουργούν στην κοίτη και τις όχθες του. Η τοπική κοινωνία μιλά για... «άρωμα πολιτισμού», κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη συντελούμενη μόλυνση του εδάφους, του νερού και του αέρα, ενώ κάνει λόγο για επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία χαρακτηρίζοντας την εικόνα τραγική...
Οπως επισημαίνει ο κ. Στέφανος Σταμέλλος, μέλος των Οικολόγων Πράσινων της Φθιώτιδας, «οι χωματερές αυτές απαγορεύεται να λειτουργούν, ενώ είναι γνωστό πως από την 1η Ιανουαρίου του 2009, αν δεν κλείσουν και δεν αποκατασταθούν, θα επιβληθεί πρόστιμο από την ΕΕ της τάξεως των 34.000 ευρώ ανά ημέρα για κάθε παράνομη χωματερή που λειτουργεί στη χώρα μας».
Βουνά από σκουπίδια μολύνουν τις όχθες του Σπερχειού, ενώ ως... μέτρο προστασίας για ξέσπασμα πυρκαγιάς έχει τοποθετηθεί πινακίδα για απαγόρευση του καπνίσματος
Ρύπανση
Πλαστικά, χαρτιά, γυαλιά, σίδερα, αλουμίνια, υπολείμματα από σφαγεία, κοπριές, ακόμη και νεκρά ζώα πέφτουν στο ποτάμι και καταλήγουν τελικά στα νερά του Μαλιακού, ενώ τους θερινούς μήνες τα σκουπίδια καίγονται για να μειωθεί ο όγκος τους. «Οι καπνοί με τις διοξίνες και άλλους βλαπτικούς για την υγεία και το περιβάλλον ρύπους σκεπάζουν τη Μακρακώμη, τη Μάκρη και τις γύρω καλλιέργειες, Τον χειμώνα που έχει νερό δεν χρειάζεται καύση. Τον όγκο τον μειώνουν οι... πλημμύρες», τονίζουν οι Οικολόγοι Πράσινοι της περιοχής οι οποίοι ζητούν την παρέμβαση του εισαγγελέα και την ενεργοποίηση των Αρχών προκειμένου να τηρηθεί η νομοθεσία και να προστατευτεί ο Σπερχειός. Ακρως ειρωνικό είναι το γεγονός ότι τα μέτρα προστασίας που έχουν λάβει οι αρμόδιοι περιορίζονται στην τοποθέτηση μιας πινακίδας όπου αναγράφεται «Απαγορεύεται το κάπνισμα», ώστε να μην ξεσπάσει πυρκαγιά...
«Η ρύπανση που συντελείται γίνεται με την ανοχή των Αρχών», υποστηρίζει ο κ. Σταμέλλος, ο οποίος αναφέρει πως «ούτε στην Κατμαντού, όπου είχα βρεθεί κατά το παρελθόν δεν συνάντησα τέτοια εικόνα».
Αξίζει να σημειωθεί πως πριν από περίπου 20 χρόνια στην περιοχή κατασκευάστηκε σύστημα βιολογικού καθαρισμού, το οποίο, μολονότι θα μπορούσε να δώσει λύση στο πρόβλημα, δεν λειτούργησε ποτέ. Αιτία είναι η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου στη Σπερχειάδα και τη Μακρακώμη, με αποτέλεσμα το σύστημα βιολογικού καθαρισμού να έχει απαξιωθεί, στις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις του να έχουν φυτρώσει πλατάνια και πικροδάφνες και να απαιτούνται πλέον για τη λειτουργία του περισσότερα χρήματα από όσα κόστισε η κατασκευή του...
Ανακτήθηκε από: http://www.ethnos.gr
Αντάρτικο από οικολόγους
«Κουκουλοφόροι» κηπουροί... βομβαρδίζουν με λουλούδια αστικά πάρκα, παρτέρια και δημόσιους χώρους, χαρίζοντας πράσινο στο γκρι των ελληνικών μεγαλουπόλεων.
Οι Guerrilla Gardeners (αντάρτες κηπουροί) ήρθαν και στην Ελλάδα, και οι πρώτοι πυρήνες έχουν σχηματιστεί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, δίνοντας νυχτερινά ραντεβού κάθε Σαββατοκύριακο για seed bombing (βομβαρδισμό σπόρων).
Πρόκειται για διεθνές κίνημα ακτιβιστών του πράσινου, μια μορφή... αντάρτικου πόλης, αλλά με αιτία και σκοπό τη βελτίωση της εικόνας στον αστικό δημόσιο χώρο. Ξεκίνησε πριν από 35 χρόνια στη Νέα Υόρκη και σήμερα έχει εξαπλωθεί σε τουλάχιστον 30 χώρες, ενώ στην αρχή του περασμένου χειμώνα πέρασε και στη χώρα μας.
Στη Θεσσαλονίκη άρχισε από μια παρέα πέντε ανήσυχων νεαρών ατόμων, που έφτιαξαν τον πρώτο πυρήνα ταυτόχρονα με αυτόν της Αθήνας, και ήδη σήμερα -τρεις μήνες μετά τον πρώτο «βομβαρδισμό»- αριθμεί 20 άτομα, από φοιτητές 20 ετών ως συνταξιούχους άνω των 60.
«Είναι μια κατεξοχήν πολιτική κίνηση, που έχει να κάνει με την αυτοδιαχείριση του αστικού χώρου και τη μετατροπή του γκρι που μας περιβάλλει σε πράσινο», λέει στο «Εθνος» ο Σπύρος, πρωτεργάτης των Θεσσαλονικέων «ανταρτών κηπουρών».
Η παρέμβαση κινείται στα όρια της νομιμότητας, καθώς θεωρείται ως μια μορφή φθοράς δημόσιας περιουσίας, και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις συλλήψεων κηπουρών - «βομβιστών» στο εξωτερικό. Αυτός είναι και ένας από τους δύο λόγους που οι seed bombers κινούνται νύχτα, φορούν κουκούλες και προπαγανδίζουν ανώνυμα τη δράση τους μέσω του Ιντερνετ.
Ο δεύτερος είναι ότι ο στόχος των «κηπουρών» είναι να δείξουν το πρόσωπο της πόλης και όχι το δικό τους. Το βράδυ της περασμένης Παρασκευής δόθηκε το τελευταίο ραντεβού των Θεσσαλονικέων «βομβιστών» στο άγαλμα του Βενιζέλου.
Εχοντας μαζί τους σπόρους λουλουδιών, χώμα με οργανικά υλικά και φυσικό κόκκινο πηλό, έπλασαν δεκάδες μικρές «βόμβες» και προσδιόρισαν τα σημεία - στόχους. Δύο ώρες αργότερα, είχαν σπείρει τα παρτέρια του πάρκινγκ της πλατείας Ελευθερίας και τις απεριποίητες ζαρντινιέρες των οδών Μητροπόλεως και Βενιζέλου.
Πέντε ποδηλάτες - «βομβιστές» που συμμετείχαν στην πρωτοβουλία, έδρασαν την ίδια ώρα στην οδό Αγγελάκη. Λίγες μέρες μετά, τα σημεία της σποράς θα πρασινίσουν και αργότερα θα ανθίσουν.
Στην ως τώρα δράση τους έχουν χαρίσει στο κέντρο της Θεσσαλονίκης περισσότερα από 160 νέα λουλούδια και είναι ακόμα η αρχή. «Σύντομα θα περάσουμε σε μεγαλύτερα φυτά, θάμνους, ακόμα και δέντρα», λέει ο Σπύρος.
Η πρωτοβουλία είναι αυτόνομη, αυτοχρηματοδοτούμενη και ανοιχτή σε νέες συμμετοχές, προτάσεις, ιδέες και συμβουλές, μέσα από τον δημόσιο ηλεκτρονικό διάλογο. Διεύθυνση blog των Θεσσαλονικέων «ανταρτών κηπουρών»: http://thessguerillagar-deners.blogspot.com.
Ανακτήθηκε από: http://www.ethnos.gr
SOS για υγροβιότοπο στην Κρήτη που «πνίγεται» στα σκουπίδια
Τη σωτηρία του σπάνιου στην Κρήτη υγροβιότοπου του Αλμυρού, που «πνίγεται» στα σκουπίδια και στα μπαζώματα από τους οικοπεδοφάγους ζητούν στελέχη του προγράμματος του WWF «Προστασία των Νησιωτικών Υγροβιότοπων Ελλάδας».
«Οι υγροτοπικοί πόροι συρρικνώνονται με ταχείς ρυθμούς στην Κρήτη και δεν φαίνεται να ανησυχεί κανείς», τόνισε ο υπεύθυνος του προγράμματος WWF Ελλάς κ. Καλούστ Παραγκαμιάν
Σε ημερίδα που πραγματοποίησαν τα στελέχη στο Ηράκλειο, παρουσία εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του εισαγγελέα, κατήγγειλαν ευθέως ότι στην ευρύτερη περιοχή του Αλμυρού ποταμού που γειτνιάζει με τη Μονάδα Αφαλάτωσης συντελούνται εγκλήματα κατά της φύσης.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή του υγροβιότοπου που αποτελεί «πηγή ζωής» για ανθρώπους, ζώα, φυτά, πτηνά και ερπετά. «Είναι επιτακτική η ανάγκη να προστατευτεί επιτέλους ο υγρότοπος του Αλμυρού όπως και πολλές άλλες περιπτώσεις που θα αναδείξουμε», τόνισε ο υπεύθυνος του προγράμματος WWF Ελλάς κ. Καλούστ Παραγκαμιάν προσθέτοντας ότι «οι υγροτοπικοί πόροι συρρικνώνονται με ταχείς ρυθμούς στην Κρήτη και δεν φαίνεται να ανησυχεί κανείς».
Ο ίδιος ανέφερε πως το WWF θα συνεχίσει να διατηρεί το θέμα του Αλμυρού στην επικαιρότητα, ενώ προειδοποίησε ότι ήδη η νομική ομάδα υποστήριξης πολιτών της Οργάνωσης τεκμηριώνει επίσημες καταγγελίες με στόχο να προσφύγει στους αρμόδιους ελληνικούς φορείς και την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Παράλληλα τα στελέχη του WWF προανήγγειλαν ότι στις αρχές Μαρτίου θα συνδιοργανώσουν με επιστημονικούς και περιβαλλοντικούς φορείς του νομού μαζική συγκέντρωση - διαμαρτυρία στον υγροβιότοπο του Αλμυρού. Επίσης θα καλέσουν τον δήμο Γαζίου, στα διοικητικά όρια του οποίου βρίσκεται ο Αλμυρός, να συμπράξει με χωματουργικά μηχανήματα για την απομάκρυνση των μπάζων και των σκουπιδιών από την περιοχή του υγροβιότοπου.
Το επόμενο διάστημα το WWF Ελλάς αναμένεται να προσκαλέσει σε συνάντηση τον περιφερειάρχη Κρήτης, τη νομάρχη Ηρακλείου, και εκπροσώπους πολλών άλλων φορέων με σκοπό τη λήψη αποφάσεων για στοχευμένες δράσεις όπως: η αποκατάσταση της νομιμότητας στην περιοχή, η ένταξή της στο δίκτυο «Νatura» και η πλήρης απομάκρυνση των μπάζων και των σκουπιδιών.
Ανακτήθηκε από: http://www.ethnos.gr
Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2009
ΟΡΙΣΜΟΣ: Αφαλάτωση είναι η διεργασία αφαίρεσης αλάτων από μια αλατούχα ουσία και κυρίως από αλατούχα ύδατα. Έτσι, κατ΄ επέκταση, η αφαλάτωση είναι μια μέθοδος ανάκτησης πόσιμου νερού από θαλασσινό νερό, υφάλμυρα ποτάμια και λίμνες.
Εφαρμόζεται κυρίως σε περιοχές με ξηρό κλίμα, φτωχές σε πόσιμο νερό και με πρόσβαση όμως σε θαλασσινό νερό. Η αφαλάτωση άρχισε να αναπτύσσεται κατά τον 20ο αιώνα με την εμφάνιση λειψυδρίας σε πολλές περιοχές της Γης. Όπως είναι γνωστό το 97,3% περίπου των παγκόσμιων αποθεμάτων νερού βρίσκεται στη θάλασσα αναμεμιγμένο σε μεγάλες αναλογίες με διάφορα διαλυμένα άλατα σε τέτοια μορφή που η χρήση του, είτε ως πόσιμο, είτε ακόμα και για βιομηχανικές διεργασίες καθίσταται αδύνατη.
Πότε εφάρμοσαν την αφαλάτωση για πρώτη φορά?
Η ιδέα της αφαλάτωσης ανάγεται στους αρχαίους Έλληνες ναυτικούς που την εφάρμοζαν κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα με την εξάτμιμση του θαλασσινού νερού που την περιγράφει και ο Αριστοτέλης. Επίσης περιγραφή αφαλάτωσης αναφέρεται ως πραγματεία από Άραβα συγγραφέα του 8ου μ.Χ. αιώνα που βασίζεται στην απόσταξη του νερού.
Μονάδες αφαλάτωσης
στη Κύπρο
Στην Κύπρο λειτουργούν δύο μονάδες αφαλάτωσης. Η πρώτη λειτούργησε στη Δεκέλεια το 1997 και ανακαινίστηκε το 2007.
Επίσης λειτουργεί από τις 12 Μαίου 2001 μονάδα αφαλάτωσης στην Λάρνακα.
Στο πιο κάτω σχεδιάγραμμα παρατηρούμε τον τρόπο αφαλάτωσης στη Λάρνακα
Μια Μονάδα Αφαλάτωσης αποτελείται από:
· Υποθαλάσσιοι αγωγοί μεταφοράς θαλάσσιου νερού και απόρριψης άλμης.
· Αντλιοστάσιο θαλάσσιου νερού.
· Χερσαίοι αγωγοί μεταφοράς νερού και άλμης
· Εργοστάσιο Αφαλάτωσης
· Προεπεξεργασία
· Αντίστροφη Όσμωση
· Τελική επεξεργασία
· Αγωγός μεταφοράς πόσιμου νερού
Πηγή: http://www.wikipedia.org/
Εφαρμόζεται κυρίως σε περιοχές με ξηρό κλίμα, φτωχές σε πόσιμο νερό και με πρόσβαση όμως σε θαλασσινό νερό. Η αφαλάτωση άρχισε να αναπτύσσεται κατά τον 20ο αιώνα με την εμφάνιση λειψυδρίας σε πολλές περιοχές της Γης. Όπως είναι γνωστό το 97,3% περίπου των παγκόσμιων αποθεμάτων νερού βρίσκεται στη θάλασσα αναμεμιγμένο σε μεγάλες αναλογίες με διάφορα διαλυμένα άλατα σε τέτοια μορφή που η χρήση του, είτε ως πόσιμο, είτε ακόμα και για βιομηχανικές διεργασίες καθίσταται αδύνατη.
Πότε εφάρμοσαν την αφαλάτωση για πρώτη φορά?
Η ιδέα της αφαλάτωσης ανάγεται στους αρχαίους Έλληνες ναυτικούς που την εφάρμοζαν κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα με την εξάτμιμση του θαλασσινού νερού που την περιγράφει και ο Αριστοτέλης. Επίσης περιγραφή αφαλάτωσης αναφέρεται ως πραγματεία από Άραβα συγγραφέα του 8ου μ.Χ. αιώνα που βασίζεται στην απόσταξη του νερού.
Μονάδες αφαλάτωσης
στη Κύπρο
Στην Κύπρο λειτουργούν δύο μονάδες αφαλάτωσης. Η πρώτη λειτούργησε στη Δεκέλεια το 1997 και ανακαινίστηκε το 2007.
Επίσης λειτουργεί από τις 12 Μαίου 2001 μονάδα αφαλάτωσης στην Λάρνακα.
Στο πιο κάτω σχεδιάγραμμα παρατηρούμε τον τρόπο αφαλάτωσης στη Λάρνακα
Μια Μονάδα Αφαλάτωσης αποτελείται από:
· Υποθαλάσσιοι αγωγοί μεταφοράς θαλάσσιου νερού και απόρριψης άλμης.
· Αντλιοστάσιο θαλάσσιου νερού.
· Χερσαίοι αγωγοί μεταφοράς νερού και άλμης
· Εργοστάσιο Αφαλάτωσης
· Προεπεξεργασία
· Αντίστροφη Όσμωση
· Τελική επεξεργασία
· Αγωγός μεταφοράς πόσιμου νερού
Πηγή: http://www.wikipedia.org/
Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2009
Η αφαλάτωση είναι η διαδικασία της αλλαγής του αλμυρού νερού σε γλυκό. Υπάρχουν δύο είδη αφαλάτωσης. Ο πρώτος τρόπος είναι το σύστημα της Αντίστροφης Όσμωσης όπου είναι και ο πιο γνωστός. Ο δεύτερος τρόπος πραγματοποιείται μέσω τη θέρμη. Αυτός ο τρόπος χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή του industrial water. Mε τη μέθοδο της Αντίστροφης Όσμωσης, η αφαλάτωση αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο φίλτρανσης υγρών. Ενώ τα συνηθισμένα συστήματα φίλτρανσης χρησιμοποιούν φίλτρα για την απομάκρυνση στερεών σωματιδίων από το νερό, η Αντίστροφη Όσμωση χρησιμοποιεί ημιπερατές μεμβράνες για την απομάκρυνση των διαλυτών ορυκτών. Συνεπώς, η Αντίστροφη Όσμωση, είναι μέθοδος αφαλάτωσης αλμυρού νερού με την οποία ασκείται υδροστατική πίεση για να οδηγηθεί το ακατέργαστο νερό μέσα σε μία ημιπερατή μεμβράνη η οποία κατακρατεί το μεγαλύτερο μέρος των αλάτων και άλλων στερεών που στη συνέχεια αποβάλλονται. Στην διαδικασία Αντίστροφης Όσμωσης, το αλμυρό νερό πιέζεται σε μια μεβρανοθήκη. Καθαρό αφαλατωμένο νερό διαπερνά την ημιπερατή μεμβράνη ενώ παράλληλα το υπόλοιπο νερό, πιο συμπυκνωμένο σε άλατα, εξέρχεται από τη μεμβρανοθήκη μέσα από τον αγωγό απόρριψης άλμης. Το καθαρό αφαλατωμένο νερό που διαπερνά τη μεμβράνη συλλέγεται για να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες που παράχθηκε, π.χ. άρδευση. Όμως για να παράγουμε πόσιμο νερό μέσω της αφαλάτωσης είναι πιο ακριβό από τα convectional method, όπου καθαρίζουν το νερό της βροχής, το νερό από τα ποτάμια και από τα πηγάδια. Το πόσιμο νερό με τη μέθοδο της αφαλάτωσης κοστίζει περίπου 0,40 τον τόνο ενώ τα convectional methods περίπου 0,10 τον τόνο. Είμαστε αναγκασμένοι να χρησιμοποιούμε αυτό τον τρόπο διότι όταν δεν υπάρχουν άλλες πηγές ή όταν οι πηγές που χρησιμοποιούμε για τα convectional methods, είναι εξαντλημένες δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να καθαρίζουμε το νερό της θάλασσα. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στην βροχόπτωση της Κύπρου για να παράγουμε πόσιμο νερό. Ο λόγος όπου η Αντίστροφη όσμωση είναι ακριβή είναι διότι χρησιμοποιεί αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για την διαδικασία της. Το κόστος της ενέργειας συμπεριλαμβάνει περίπου το 75% περίπου τη ολόκληρης τιμής. Παράλληλα όμως η αφαλάτωση έχει και μερικές επιπτώσεις ως προς το περιβάλλον. Η μεγάλη ποσότητα της ενέργειας που χρησιμοποιείται δεν είναι φιλική σε αυτό, και ακόμη το σύστημα αφαλάτωσης επιστρέφει το συμπυκνωμένο νερό πίσω στη θάλασσα, όπου θεωρείται πως τη μολύνει.
Μονάδα αντίστροφης Όσμωσης για επεξεργασία αποϊονισμένου νερού.
Η Κυπριακή Δημοκρατία αμέσως μετά την ανεξαρτησία, διέγνωσε το πρόβλημα της υδατικής ανεπάρκειας και το αντιμετώπισε έγκαιρα.
Κύριο γνώρισμα της περιόδου από το 1960 μέχρι και την τουρκική εισβολή ήταν η στενή συνεργασία του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων, με διεθνείς οργανισμούς για τη διεξαγωγή μελετών που σχετίζονταν με τον προγραμματισμό της ανάπτυξης και κατασκευής έργων και τη διαμόρφωση σχεδίων δράσης. Κατά την περίοδο αυτή έγιναν οι τεχνοοικονομικές μελέτες για πολλά έργα και κατασκευάστηκαν πολλά φράγματα, όπως εκείνα του Πωμού, της Αγίας Μαρίνας, της Αργάκας, των Λευκάρων, της Γερμασόγειας, των Πολεμιδιών και του Μαυροκόλυμπου.
Μονάδα αφαλάτωσης αλμυρού νερού
Η περίοδος από την τουρκική εισβολή μέχρι σήμερα χαρακτηρίζεται πολύ σημαντική στον τομέα της υδατικής ανάπτυξης σύμφωνα με την κατασκευή μεγάλων έργων, όπως είναι το Αρδευτικό Έργο Πάφου, το Αρδευτικό Έργο Χρυσοχούς κλπ. Παράλληλα, ενισχύθηκε η υδατοπρομήθεια των πόλεων και κοινοτήτων της υπαίθρου.
Σήμερα, η αποθηκευτική ικανότητα των φραγμάτων ανέρχεται στα 307,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού περίπου. Μια επίδοση εντυπωσιακή σε σύγκριση με άλλες χώρες του μεγέθους και του επιπέδου ανάπτυξης της Κύπρου.
Παρά το εντυπωσιακό έργο που επιτελέστηκε, δυστυχώς, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης νερού και της πτωτικής τάσης της βροχόπτωσης, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι διαθέσιμες ποσότητες νερού για άρδευση δεν ήταν αρκετές. Ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να εφαρμοστούν περιορισμοί στην παροχή νερού με τρομακτικές επιπτώσεις στο γεωργικό τομέα, την κοινωνική ζωή και γενικά στην οικονομία του τόπου.
Τα στατιστικά βροχόπτωσης
Η μέση βροχόπτωση της περιόδου κατά το 1971-2000, είναι χαμηλότερη της μέσης βροχόπτωσης της περιόδου 1917-1970. Η μείωση αυτή κυμαίνεται σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, από 10% μέχρι και 25%.
Η μεγαλύτερη μείωση έχει παρατηρηθεί στο Τρόοδος. Η μείωση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του διαθέσιμου νερού στη χώρα. Ακόμη, οι ποσότητες του επιφανειακού νερού που διαθέτει σήμερα το νησί είναι κατά 40% μικρότερες από τις ποσότητες που υπολογίζονταν ότι διέθετε πριν το 1970.
Εκτός από αυτό οι υδάτινοι πόροι της Κύπρου υπεραντλούνται κάθε χρόνο κατά 40% από την επιτρεπόμενη ασφαλή τους απόδοση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών, την εξάντληση των αποθεμάτων τους και τη ραγδαία και συνεχή επέκταση των περιοχών των υδροφόρων που καταστρέφονται από τη διείσδυση της θάλασσας.
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, δημιουργήθηκαν μονάδες αφαλάτωσης με σκοπό την απεξάρτηση από τη βροχόπτωση της παροχής πόσιμου νερού στα μεγάλα αστικά και τουριστικά κέντρα. Την 1η Απριλίου 1997 άρχισε να λειτουργεί η πρώτη μονάδα αφαλάτωσης στη Δεκέλεια, ενώ τον Απρίλιο του 2001 άρχισε να λειτουργεί και η δεύτερη μονάδα αφαλάτωσης δίπλα στο αεροδρόμιο Λάρνακας. H αφαλάτωση της Δεκέλειας παράγει 40,000-τόνους πόσιμο νερό την ημέρα ενώ η αφαλάτωση της Λάρνακας παράγει 52,000-τόνους πόσιμο νερό την ημέρα. Οι δύο αυτοί χώροι αφαλάτωσης παράγουν το νερό για την περιοχή Λάρνακας, Λευκωσίας και Της ελεύθερης Αμμοχώστου. Το νερό αυτό συνάδει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στην Κύπρο δεν υπάρχει πιο ελεγμένο νερό από αυτό της αφαλάτωσης. Ελέγχεται πριν πάει στα σπίτια από ειδικευμένους κάθε δύο ώρες. Είναι πόσιμο νερό με τις ψηλότερες προδιαγραφές.
Χωρίς την αφαλάτωση , η ζωή μας θα ήταν πολύ πιο διαφορετική και δύσκολη. Άρα φτάνουμε στο συμπέρασμα πως όντως «Θαλάσσιο νερό, πηγή ζωής».
Μονάδα Αντίστροφης Όσμωσης συμπύκνωσης γλεύκους.
Με την αφαλάτωση μολύνουμε την θάλασσα
Μονάδα αντίστροφης Όσμωσης για επεξεργασία αποϊονισμένου νερού.
Η Κυπριακή Δημοκρατία αμέσως μετά την ανεξαρτησία, διέγνωσε το πρόβλημα της υδατικής ανεπάρκειας και το αντιμετώπισε έγκαιρα.
Κύριο γνώρισμα της περιόδου από το 1960 μέχρι και την τουρκική εισβολή ήταν η στενή συνεργασία του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων, με διεθνείς οργανισμούς για τη διεξαγωγή μελετών που σχετίζονταν με τον προγραμματισμό της ανάπτυξης και κατασκευής έργων και τη διαμόρφωση σχεδίων δράσης. Κατά την περίοδο αυτή έγιναν οι τεχνοοικονομικές μελέτες για πολλά έργα και κατασκευάστηκαν πολλά φράγματα, όπως εκείνα του Πωμού, της Αγίας Μαρίνας, της Αργάκας, των Λευκάρων, της Γερμασόγειας, των Πολεμιδιών και του Μαυροκόλυμπου.
Μονάδα αφαλάτωσης αλμυρού νερού
Η περίοδος από την τουρκική εισβολή μέχρι σήμερα χαρακτηρίζεται πολύ σημαντική στον τομέα της υδατικής ανάπτυξης σύμφωνα με την κατασκευή μεγάλων έργων, όπως είναι το Αρδευτικό Έργο Πάφου, το Αρδευτικό Έργο Χρυσοχούς κλπ. Παράλληλα, ενισχύθηκε η υδατοπρομήθεια των πόλεων και κοινοτήτων της υπαίθρου.
Σήμερα, η αποθηκευτική ικανότητα των φραγμάτων ανέρχεται στα 307,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού περίπου. Μια επίδοση εντυπωσιακή σε σύγκριση με άλλες χώρες του μεγέθους και του επιπέδου ανάπτυξης της Κύπρου.
Παρά το εντυπωσιακό έργο που επιτελέστηκε, δυστυχώς, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης νερού και της πτωτικής τάσης της βροχόπτωσης, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι διαθέσιμες ποσότητες νερού για άρδευση δεν ήταν αρκετές. Ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να εφαρμοστούν περιορισμοί στην παροχή νερού με τρομακτικές επιπτώσεις στο γεωργικό τομέα, την κοινωνική ζωή και γενικά στην οικονομία του τόπου.
Τα στατιστικά βροχόπτωσης
Η μέση βροχόπτωση της περιόδου κατά το 1971-2000, είναι χαμηλότερη της μέσης βροχόπτωσης της περιόδου 1917-1970. Η μείωση αυτή κυμαίνεται σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, από 10% μέχρι και 25%.
Η μεγαλύτερη μείωση έχει παρατηρηθεί στο Τρόοδος. Η μείωση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του διαθέσιμου νερού στη χώρα. Ακόμη, οι ποσότητες του επιφανειακού νερού που διαθέτει σήμερα το νησί είναι κατά 40% μικρότερες από τις ποσότητες που υπολογίζονταν ότι διέθετε πριν το 1970.
Εκτός από αυτό οι υδάτινοι πόροι της Κύπρου υπεραντλούνται κάθε χρόνο κατά 40% από την επιτρεπόμενη ασφαλή τους απόδοση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών, την εξάντληση των αποθεμάτων τους και τη ραγδαία και συνεχή επέκταση των περιοχών των υδροφόρων που καταστρέφονται από τη διείσδυση της θάλασσας.
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, δημιουργήθηκαν μονάδες αφαλάτωσης με σκοπό την απεξάρτηση από τη βροχόπτωση της παροχής πόσιμου νερού στα μεγάλα αστικά και τουριστικά κέντρα. Την 1η Απριλίου 1997 άρχισε να λειτουργεί η πρώτη μονάδα αφαλάτωσης στη Δεκέλεια, ενώ τον Απρίλιο του 2001 άρχισε να λειτουργεί και η δεύτερη μονάδα αφαλάτωσης δίπλα στο αεροδρόμιο Λάρνακας. H αφαλάτωση της Δεκέλειας παράγει 40,000-τόνους πόσιμο νερό την ημέρα ενώ η αφαλάτωση της Λάρνακας παράγει 52,000-τόνους πόσιμο νερό την ημέρα. Οι δύο αυτοί χώροι αφαλάτωσης παράγουν το νερό για την περιοχή Λάρνακας, Λευκωσίας και Της ελεύθερης Αμμοχώστου. Το νερό αυτό συνάδει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στην Κύπρο δεν υπάρχει πιο ελεγμένο νερό από αυτό της αφαλάτωσης. Ελέγχεται πριν πάει στα σπίτια από ειδικευμένους κάθε δύο ώρες. Είναι πόσιμο νερό με τις ψηλότερες προδιαγραφές.
Χωρίς την αφαλάτωση , η ζωή μας θα ήταν πολύ πιο διαφορετική και δύσκολη. Άρα φτάνουμε στο συμπέρασμα πως όντως «Θαλάσσιο νερό, πηγή ζωής».
Μονάδα Αντίστροφης Όσμωσης συμπύκνωσης γλεύκους.
Με την αφαλάτωση μολύνουμε την θάλασσα
Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2009
ΝΕΡΟ=ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ
Παρόλο που θεωρείται το πιο κοινό υγρό του πλανήτη μας, και συνηθίζουμε να πιστεύουμε ότι ξέρουμε τα πάντα για αυτό το τόσο άφθονο και απαραίτητο για την ζωή στοιχείο, η αλήθεια είναι ότι μέσα του κρύβει πολλά και θαυμαστά μυστήρια.Από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα το νερό υπήρξε για την ανθρωπότητα πηγή ζωής, πλούτου αλλά και λατρείας, κάνοντας τον άνθρωπο γρήγορα να συνειδητοποιήσει την δύναμη του, κατατάσσοντάς το έτσι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της φύσης, αλλά ταυτόχρονα προκαλώντας τον σε ένα συνεχή αγώνα για την κατάκτηση αυτού. Η δύναμη του έγινε αφορμή να πεθάνουν εκατομμύρια άνθρωποι για αυτό, αλλά ταυτόχρονα και μέσο ζωής και αναγέννησης και αν αναλογιστούμε ότι το σώμα μας αποτελείται από νερό είναι φυσικό και απόλυτα σύμφωνο με τους νόμους της αρμονικής συνήχησης να υπάρχει μία αλληλεπίδραση αυτού και της ίδιας της φύσης τόσο στο υλικό όσο και στο εκφραστικό, στο νοητικό και στο ψυχικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαία η θεοποίηση του από όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Από τους Ινδιάνους και Ίνκας της Αμερικής, αρχαίους Έλληνες και Αιγυπτίους, μέχρι τους Σαμάνους και Βαβυλώνιους της Ασίας, υπήρξε κύριο στοιχείο λατρείας μιλώντας για τις Ναϊάδες και Νεράιδες των πηγών, τις Νηριήδες των ωκεανών και για κάποιους άλλους "Ντέβα" του νερού. Για τον Θαλή, η πρώτη απόλυτη αρχή των πάντων ήταν το Ύδωρ, από το οποίο είναι δημιουργημένα τα πάντα, σε διάφορους σχηματισμούς και μεταλλάξεις του, ήταν μία ζωτική αρχή του κόσμου, δηλαδή αυτό που έδινε ζωή διεισδύοντας παντού, ακόμη και στο ποιο μικρότερο μόριο μιας πέτρας. Η γνώση της αλληλεπίδρασης αυτής από εσωτερικούς κύκλους των σημερινών υπάρχουσων θρησκειών είναι συνυφασμένη με αρκετά μυστήρια που εκτελούνται μέσα σε αυτές (όπως βάπτιση, αγιασμός των Υδάτων, Τελετές σε ποτάμια, καθαρμούς σωμάτων καθώς και το πόσιμο ή το ράντισμα των πιστών από αυτό, σε βαθμό που αποδεικνύουν την μαγική του δύναμη να επιδρά πάνω στον άνθρωπο. Αλλά και στις εσωτερικές διδασκαλίες, η ζωή συμβολίζεται με το Ύδωρ, που είναι το κυρίως υπεύθυνο στοιχείο για την ζωή. Στην Ινδική παράδοση, είναι η ενέργεια της ζωής που διαποτίζει τα πάντα, ορατά και αόρατα, σε όλα τα επίπεδα (γιατί και τα πνεύματα και οι θεοί 'ζουν' με αυτή την έννοια) την ονομάζουν πράνα ή Χιβάμ-Πράναμ και στην Κίνα Κι, που σύμβολο της ήταν το νερό. Σε αυτό το σημείο πρέπει να προσθέσουμε ότι φαινόμενα παρόμοια παρουσιάζονται στα φορτισμένα νερά των Ιαματικών πηγών τις οποίες σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται σε όλο τον κόσμο κάνοντας χρήση των θεραπευτικών νερών αλλά και λουτρών τους. Από επιστημονικής απόψεως το νερό που πάντα παρουσιάζεται σαν πρότυπο του τέλειου υγρού, μέχρι του σημείου να χρησιμοποιηθεί για να καθιερωθούν οι περισσότερες φυσικές σταθερές, είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από ένα σταθερό και τέλειο υγρό. Κατόπιν διαφόρων ερευνών που έγιναν βρέθηκε ότι αντιτίθεται σε όλους τους γνωστούς φυσικούς νόμους, παρουσιάζοντας αστάθεια ακόμα και στις παραμικρές εξωτερικές επιδράσεις, μαγνητικές, ενεργειακές ,ακόμα στις ψυχικές και νοητικές. Το νερό χάρη στις πολυδομικές αλλαγές, είναι ικανό να συσσωρεύει μέσα την παραμικρή ενεργειακή αλλαγή που παράγεται από το περιβάλλον του, για να την χρησιμοποίησει με την σειρά του επίσης, για άλλη μία από τις αλλαγές του. Σε αυτό το σημείο θα μπορούσαμε να παραθέσουμε μερικά αινιγματικά παραδείγματα για να δείξουμε την περιπλοκότητα που παρουσιάζει η μελέτη του νερού, παρόλη την απλότητα του που εκ πρώτης όψεως φαίνεται να δείχνει η χημική ανάλυση του. Όπως όλοι γνωρίζουμε η θερμοκρασία βρασμού του νερού δείχνει στα θερμόμετρα μας το βαθμό 100 C.Αλλά αν πάρουμε αποσταγμένο νερό και με διαρκή βρασμό σε χαμηλή πίεση αφαιρέσουμε όλον τον υπάρχοντα αέρα και ύστερα προσπαθήσουμε να το ξαναβράσουμε θα δούμε ότι μπορεί να φτάσουμε στους 180 C χωρίς να τα καταφέρουμε. Επίσης όλα τα χημικά εγχειρίδια μας λένε ότι ο πάγος είναι ελαφρύτερος από το υγρό νερό, όμως στην πραγματικότητα υπάρχουν έξι αλλοτροπικές μορφές του πάγου, από τις οποίες μία μόνο είναι αυτή για την οποία ισχύουν τα όσα αναφέραμε παραπάνω ενώ οι άλλες πέντε είναι βαρύτερες από το υγρό νερό. Ξέρουμε επίσης ότι στους 0 C το νερό γίνεται πάγος, αλλά αυτό που δεν λέγεται συνήθως είναι ότι σύμφωνα με τους νόμους της μοριακής φυσικής, το νερό θα έπρεπε να στερεοποιηθεί σε λιγότερο από τους 80 C κάτω από το μηδέν. Για να παρακαμφθεί αυτή η δυσκολία οι επιστήμονες έπρεπε να φτάσουν στο συμπέρασμα ότι, στο νερό τα μόρια δεν είναι ελεύθερα αλλά συνδεδεμένα μεταξύ τους, σχηματίζοντας αυτό που ονομάστηκε "πολύ ύδωρ", δηλ. πολυμορισμένο νερό, στο οποίο η δύναμη ένωσης μεταξύ των διαφόρων μορίων, παρόλο που είναι 20 φορές μικρότερη από αυτή που ενώνει τα άτομα τους, εντούτοις είναι αρκετή για να γίνουν 'κολλώδη' τα μόρια αυτά. Άλλο παράδοξο είναι ότι, ενώ το νερό είναι κακός ηλεκτρολύτης, όμως διαλύει και ιοντοποιεί πολύ μεγάλο ποσό ουσιών και μεγάλος αριθμός από αυτές που δεν διαλύονται, περνούν σε κολλώδη κατάσταση έτσι ώστε το νερό του οποίου η θρεπτική αξία είναι μηδαμινή, να μετατρέπεται από το γεγονός αυτό σε κύριο συστατικό των εμβρύων όντων και τελικά ίσως στην ποιο απαραίτητη τροφή, εφόσον πεθαίνει κανείς δέκα φορές ποιο γρήγορα από δίψα, παρά από πείνα. Ο καθ. Πικάρντι, ήδη το 1962 έλεγε : "Ίσως να είναι το νερό και το υδάτινο σύστημα αυτά που επιτρέπουν στους ζωντανούς οργανισμούς να αντιδρούν εμπρός στις εξωτερικές δυνάμεις, γιατί η ύπαρξη μιας τόσο λεπτής και ευαίσθητης δομής επιτρέπει να υποθέσουμε ότι, με τα κατάλληλα μέσα θα μπορούσε να αλλαχτεί η ίδια του η δομή με απείρους τρόπους, και έτσι μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το νερό είναι ευαίσθητο σε ακραία λεπτές επιδράσεις και ικανό να προσαρμοστεί στις πιο ποικίλες καταστάσεις, όπως κανένα άλλο υγρό δεν μπορεί να κάνει." Τα πειράματα του Masaru Emoto ο οποίος είχε την ιδέα να φωτογραφίσει το νερό σε διάφορες φάσεις ( βλ. εικόνες ) της ύπαρξής του και μέσα σε διαφορετικές συνθήκες εξωτερικού περιβάλλοντος, προσθηκών και μολύνσεων από ξένες ουσίες, αλλά και από ποικίλες σε συναισθήματα σκέψεις, ακολουθώντας πάντα επιστημονική μεθοδολογία, έρχεται να επιβεβαιώσει με την σειρά του ότι το νερό δεν είναι απλά και μόνο ένα υγρό, αλλά κάτι το ζωντανό που αντιδρά ανάλογα με καθετί το επηρεάζει διαφοροποιώντας την ενεργειακή και κρυσταλλική του δομή, ανταποκρινόμενο στις σκέψεις και τα συναισθήματα μας!. Με λίγα λόγια το Νερό δρα ως ένα στοιχείο μνήμης.. στο οποίο αποτυπώνονται όλες μας οι σκέψεις. Από εδώ μπορούμε να καταλάβουμε και το πώς αποθηκεύονται οι πληροφορίες στον εγκέφαλό μας.. διότι και αυτός αποτελείτε από 35+% στοιχεία νερού!
Είναι ολοφάνερο λοιπόν από τα όσα αναφέραμε παραπάνω ότι όσο αφορά το Ύδωρ δεν πρόκειται για ένα κοινό υγρό για το οποίο απλώς και μόνο προσπαθήσαμε να αποδείξουμε την αξία και δύναμη του εδώ, μια και ο καθένας από εμάς λίγο πολύ πιστεύω έχει διαπιστώσει κάτι από αυτά, αλλά να δείξουμε αυτό που σήμερα θεωρείται ανεξήγητο και παράλογο προς εμάς ως δημιουργήματα του Δυτικού πολιτισμού, ότι έχει την δική του Μαγεία ανοίγοντας παράλληλα και καινούργιους δρόμους για να προσεγγίζουμε τον όλο κόσμο μας.
Παρόλο που θεωρείται το πιο κοινό υγρό του πλανήτη μας, και συνηθίζουμε να πιστεύουμε ότι ξέρουμε τα πάντα για αυτό το τόσο άφθονο και απαραίτητο για την ζωή στοιχείο, η αλήθεια είναι ότι μέσα του κρύβει πολλά και θαυμαστά μυστήρια.Από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα το νερό υπήρξε για την ανθρωπότητα πηγή ζωής, πλούτου αλλά και λατρείας, κάνοντας τον άνθρωπο γρήγορα να συνειδητοποιήσει την δύναμη του, κατατάσσοντάς το έτσι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της φύσης, αλλά ταυτόχρονα προκαλώντας τον σε ένα συνεχή αγώνα για την κατάκτηση αυτού. Η δύναμη του έγινε αφορμή να πεθάνουν εκατομμύρια άνθρωποι για αυτό, αλλά ταυτόχρονα και μέσο ζωής και αναγέννησης και αν αναλογιστούμε ότι το σώμα μας αποτελείται από νερό είναι φυσικό και απόλυτα σύμφωνο με τους νόμους της αρμονικής συνήχησης να υπάρχει μία αλληλεπίδραση αυτού και της ίδιας της φύσης τόσο στο υλικό όσο και στο εκφραστικό, στο νοητικό και στο ψυχικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαία η θεοποίηση του από όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Από τους Ινδιάνους και Ίνκας της Αμερικής, αρχαίους Έλληνες και Αιγυπτίους, μέχρι τους Σαμάνους και Βαβυλώνιους της Ασίας, υπήρξε κύριο στοιχείο λατρείας μιλώντας για τις Ναϊάδες και Νεράιδες των πηγών, τις Νηριήδες των ωκεανών και για κάποιους άλλους "Ντέβα" του νερού. Για τον Θαλή, η πρώτη απόλυτη αρχή των πάντων ήταν το Ύδωρ, από το οποίο είναι δημιουργημένα τα πάντα, σε διάφορους σχηματισμούς και μεταλλάξεις του, ήταν μία ζωτική αρχή του κόσμου, δηλαδή αυτό που έδινε ζωή διεισδύοντας παντού, ακόμη και στο ποιο μικρότερο μόριο μιας πέτρας. Η γνώση της αλληλεπίδρασης αυτής από εσωτερικούς κύκλους των σημερινών υπάρχουσων θρησκειών είναι συνυφασμένη με αρκετά μυστήρια που εκτελούνται μέσα σε αυτές (όπως βάπτιση, αγιασμός των Υδάτων, Τελετές σε ποτάμια, καθαρμούς σωμάτων καθώς και το πόσιμο ή το ράντισμα των πιστών από αυτό, σε βαθμό που αποδεικνύουν την μαγική του δύναμη να επιδρά πάνω στον άνθρωπο. Αλλά και στις εσωτερικές διδασκαλίες, η ζωή συμβολίζεται με το Ύδωρ, που είναι το κυρίως υπεύθυνο στοιχείο για την ζωή. Στην Ινδική παράδοση, είναι η ενέργεια της ζωής που διαποτίζει τα πάντα, ορατά και αόρατα, σε όλα τα επίπεδα (γιατί και τα πνεύματα και οι θεοί 'ζουν' με αυτή την έννοια) την ονομάζουν πράνα ή Χιβάμ-Πράναμ και στην Κίνα Κι, που σύμβολο της ήταν το νερό. Σε αυτό το σημείο πρέπει να προσθέσουμε ότι φαινόμενα παρόμοια παρουσιάζονται στα φορτισμένα νερά των Ιαματικών πηγών τις οποίες σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται σε όλο τον κόσμο κάνοντας χρήση των θεραπευτικών νερών αλλά και λουτρών τους. Από επιστημονικής απόψεως το νερό που πάντα παρουσιάζεται σαν πρότυπο του τέλειου υγρού, μέχρι του σημείου να χρησιμοποιηθεί για να καθιερωθούν οι περισσότερες φυσικές σταθερές, είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από ένα σταθερό και τέλειο υγρό. Κατόπιν διαφόρων ερευνών που έγιναν βρέθηκε ότι αντιτίθεται σε όλους τους γνωστούς φυσικούς νόμους, παρουσιάζοντας αστάθεια ακόμα και στις παραμικρές εξωτερικές επιδράσεις, μαγνητικές, ενεργειακές ,ακόμα στις ψυχικές και νοητικές. Το νερό χάρη στις πολυδομικές αλλαγές, είναι ικανό να συσσωρεύει μέσα την παραμικρή ενεργειακή αλλαγή που παράγεται από το περιβάλλον του, για να την χρησιμοποίησει με την σειρά του επίσης, για άλλη μία από τις αλλαγές του. Σε αυτό το σημείο θα μπορούσαμε να παραθέσουμε μερικά αινιγματικά παραδείγματα για να δείξουμε την περιπλοκότητα που παρουσιάζει η μελέτη του νερού, παρόλη την απλότητα του που εκ πρώτης όψεως φαίνεται να δείχνει η χημική ανάλυση του. Όπως όλοι γνωρίζουμε η θερμοκρασία βρασμού του νερού δείχνει στα θερμόμετρα μας το βαθμό 100 C.Αλλά αν πάρουμε αποσταγμένο νερό και με διαρκή βρασμό σε χαμηλή πίεση αφαιρέσουμε όλον τον υπάρχοντα αέρα και ύστερα προσπαθήσουμε να το ξαναβράσουμε θα δούμε ότι μπορεί να φτάσουμε στους 180 C χωρίς να τα καταφέρουμε. Επίσης όλα τα χημικά εγχειρίδια μας λένε ότι ο πάγος είναι ελαφρύτερος από το υγρό νερό, όμως στην πραγματικότητα υπάρχουν έξι αλλοτροπικές μορφές του πάγου, από τις οποίες μία μόνο είναι αυτή για την οποία ισχύουν τα όσα αναφέραμε παραπάνω ενώ οι άλλες πέντε είναι βαρύτερες από το υγρό νερό. Ξέρουμε επίσης ότι στους 0 C το νερό γίνεται πάγος, αλλά αυτό που δεν λέγεται συνήθως είναι ότι σύμφωνα με τους νόμους της μοριακής φυσικής, το νερό θα έπρεπε να στερεοποιηθεί σε λιγότερο από τους 80 C κάτω από το μηδέν. Για να παρακαμφθεί αυτή η δυσκολία οι επιστήμονες έπρεπε να φτάσουν στο συμπέρασμα ότι, στο νερό τα μόρια δεν είναι ελεύθερα αλλά συνδεδεμένα μεταξύ τους, σχηματίζοντας αυτό που ονομάστηκε "πολύ ύδωρ", δηλ. πολυμορισμένο νερό, στο οποίο η δύναμη ένωσης μεταξύ των διαφόρων μορίων, παρόλο που είναι 20 φορές μικρότερη από αυτή που ενώνει τα άτομα τους, εντούτοις είναι αρκετή για να γίνουν 'κολλώδη' τα μόρια αυτά. Άλλο παράδοξο είναι ότι, ενώ το νερό είναι κακός ηλεκτρολύτης, όμως διαλύει και ιοντοποιεί πολύ μεγάλο ποσό ουσιών και μεγάλος αριθμός από αυτές που δεν διαλύονται, περνούν σε κολλώδη κατάσταση έτσι ώστε το νερό του οποίου η θρεπτική αξία είναι μηδαμινή, να μετατρέπεται από το γεγονός αυτό σε κύριο συστατικό των εμβρύων όντων και τελικά ίσως στην ποιο απαραίτητη τροφή, εφόσον πεθαίνει κανείς δέκα φορές ποιο γρήγορα από δίψα, παρά από πείνα. Ο καθ. Πικάρντι, ήδη το 1962 έλεγε : "Ίσως να είναι το νερό και το υδάτινο σύστημα αυτά που επιτρέπουν στους ζωντανούς οργανισμούς να αντιδρούν εμπρός στις εξωτερικές δυνάμεις, γιατί η ύπαρξη μιας τόσο λεπτής και ευαίσθητης δομής επιτρέπει να υποθέσουμε ότι, με τα κατάλληλα μέσα θα μπορούσε να αλλαχτεί η ίδια του η δομή με απείρους τρόπους, και έτσι μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το νερό είναι ευαίσθητο σε ακραία λεπτές επιδράσεις και ικανό να προσαρμοστεί στις πιο ποικίλες καταστάσεις, όπως κανένα άλλο υγρό δεν μπορεί να κάνει." Τα πειράματα του Masaru Emoto ο οποίος είχε την ιδέα να φωτογραφίσει το νερό σε διάφορες φάσεις ( βλ. εικόνες ) της ύπαρξής του και μέσα σε διαφορετικές συνθήκες εξωτερικού περιβάλλοντος, προσθηκών και μολύνσεων από ξένες ουσίες, αλλά και από ποικίλες σε συναισθήματα σκέψεις, ακολουθώντας πάντα επιστημονική μεθοδολογία, έρχεται να επιβεβαιώσει με την σειρά του ότι το νερό δεν είναι απλά και μόνο ένα υγρό, αλλά κάτι το ζωντανό που αντιδρά ανάλογα με καθετί το επηρεάζει διαφοροποιώντας την ενεργειακή και κρυσταλλική του δομή, ανταποκρινόμενο στις σκέψεις και τα συναισθήματα μας!. Με λίγα λόγια το Νερό δρα ως ένα στοιχείο μνήμης.. στο οποίο αποτυπώνονται όλες μας οι σκέψεις. Από εδώ μπορούμε να καταλάβουμε και το πώς αποθηκεύονται οι πληροφορίες στον εγκέφαλό μας.. διότι και αυτός αποτελείτε από 35+% στοιχεία νερού!
Είναι ολοφάνερο λοιπόν από τα όσα αναφέραμε παραπάνω ότι όσο αφορά το Ύδωρ δεν πρόκειται για ένα κοινό υγρό για το οποίο απλώς και μόνο προσπαθήσαμε να αποδείξουμε την αξία και δύναμη του εδώ, μια και ο καθένας από εμάς λίγο πολύ πιστεύω έχει διαπιστώσει κάτι από αυτά, αλλά να δείξουμε αυτό που σήμερα θεωρείται ανεξήγητο και παράλογο προς εμάς ως δημιουργήματα του Δυτικού πολιτισμού, ότι έχει την δική του Μαγεία ανοίγοντας παράλληλα και καινούργιους δρόμους για να προσεγγίζουμε τον όλο κόσμο μας.
Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2009
Βραβείο για την πρώτη οικολογική πλωτή μονάδα αφαλάτωσης που χρηματοδοτήθηκε από το ΕΠΑΝ.
18/3/2008
Η Ευρωπαϊκή Ένωση απένειμε ειδικό βραβείο στην πρώτη ευρωπαϊκή πλωτή οικολογική μονάδα αφαλάτωσης, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» 2000-2006 του Υπουργείου Ανάπτυξης, με ανάδοχο κύριο φορέα το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Η πλωτή, αυτόνομη, μεταφερόμενη και φιλική προς το περιβάλλον μονάδα αφαλάτωσης, έλαβε ειδική μνεία από τους κριτές και την Επίτροπο κ. Danuta Hubner για τις δυνατότητες που προσφέρει στη κοινωνία και στους πολίτες, στο πλαίσιο της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης των περιφερειών. Το καινοτόμο αυτό έργο συνδυάζει σε ένα πλωτό μέσο, μια μονάδα αφαλάτωσης και μια μονάδα ανεμογεννήτριας που παρέχει άμεσα την ενέργεια που χρειάζεται, για να μετατραπεί το θαλασσινό σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας, που αντιμετωπίζουν - κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες - τα ελληνικά νησιά. Σημαντική είναι και η οικολογική διάσταση του εγχειρήματος, καθώς χρησιμοποιεί αποκλειστικά τον άνεμο για να παράγει την απαιτούμενη ενέργεια. Το νερό που αφαλατώνεται προέρχεται από το πέλαγος χωρίς να επιβαρύνει τους υδροφόρους ορίζοντες και η αφαλάτωση γίνεται χωρίς χημική επεξεργασία. Η μόλυνση του περιβάλλοντος από τη λειτουργία της μονάδας αφαλάτωσης είναι μηδενική.
Η συγκεκριμένη μονάδα αφαλάτωσης δεν είναι μόνο λύση στη λειψυδρία αλλά και στη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων. Οι αφαλατώσεις απαιτούν μεγάλη κατανάλωση ρεύματος το οποίο σημαίνει, συνήθως, αύξηση αερίων ρύπων και επιβάρυνση για το περιβάλλον. Στην προκειμένη όμως περίπτωση η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και κατά συνέπεια η εκπομπή αερίων ρύπων είναι μηδενική. Το Υπουργείο Ανάπτυξης επεξεργάζεται σχέδιο χρηματοδότησης παρόμοιων μονάδων, σε κάθε μικρό νησί της Ελλάδας και για το σκοπό αυτό έχει ήδη γίνει συνεργασία με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες.
Στην εκδήλωση των εν λόγω ετήσιων βραβείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Regio Stars», που παρέστησαν ο Ειδικός Γραμματέας Ανταγωνιστικότητας κ. Ελευθέριος Σταυρόπουλος και οι Γενικοί Γραμματείς Βιομηχανίας κ. Μελέτιος Τζαφέρης και Νοτίου Αιγαίου κ. Χαράλαμπος Κόκκινος, 268 περιφέρειες της Ε.Ε κλήθηκαν να υποβάλουν σχέδια που συγχρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) την περίοδο 2000-2006. Συνολικά, 18 κράτη -μέλη υπέβαλαν 71 επιλέξιμες αιτήσεις, 26 από τις οποίες επελέγησαν από μια ανεξάρτητη επιτροπή ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων. Στα βραβεία, που διοργανώθηκαν στις 26 Φεβρουαρίου 2008, διακρίθηκαν καινοτόμες πρακτικές, που συμβάλλουν στην περιφερειακή ανάπτυξη και μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα παραδείγματα.
Φωτογραφία 1
Φωτογραφία 2
18/3/2008
Η Ευρωπαϊκή Ένωση απένειμε ειδικό βραβείο στην πρώτη ευρωπαϊκή πλωτή οικολογική μονάδα αφαλάτωσης, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» 2000-2006 του Υπουργείου Ανάπτυξης, με ανάδοχο κύριο φορέα το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Η πλωτή, αυτόνομη, μεταφερόμενη και φιλική προς το περιβάλλον μονάδα αφαλάτωσης, έλαβε ειδική μνεία από τους κριτές και την Επίτροπο κ. Danuta Hubner για τις δυνατότητες που προσφέρει στη κοινωνία και στους πολίτες, στο πλαίσιο της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης των περιφερειών. Το καινοτόμο αυτό έργο συνδυάζει σε ένα πλωτό μέσο, μια μονάδα αφαλάτωσης και μια μονάδα ανεμογεννήτριας που παρέχει άμεσα την ενέργεια που χρειάζεται, για να μετατραπεί το θαλασσινό σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας, που αντιμετωπίζουν - κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες - τα ελληνικά νησιά. Σημαντική είναι και η οικολογική διάσταση του εγχειρήματος, καθώς χρησιμοποιεί αποκλειστικά τον άνεμο για να παράγει την απαιτούμενη ενέργεια. Το νερό που αφαλατώνεται προέρχεται από το πέλαγος χωρίς να επιβαρύνει τους υδροφόρους ορίζοντες και η αφαλάτωση γίνεται χωρίς χημική επεξεργασία. Η μόλυνση του περιβάλλοντος από τη λειτουργία της μονάδας αφαλάτωσης είναι μηδενική.
Η συγκεκριμένη μονάδα αφαλάτωσης δεν είναι μόνο λύση στη λειψυδρία αλλά και στη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων. Οι αφαλατώσεις απαιτούν μεγάλη κατανάλωση ρεύματος το οποίο σημαίνει, συνήθως, αύξηση αερίων ρύπων και επιβάρυνση για το περιβάλλον. Στην προκειμένη όμως περίπτωση η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και κατά συνέπεια η εκπομπή αερίων ρύπων είναι μηδενική. Το Υπουργείο Ανάπτυξης επεξεργάζεται σχέδιο χρηματοδότησης παρόμοιων μονάδων, σε κάθε μικρό νησί της Ελλάδας και για το σκοπό αυτό έχει ήδη γίνει συνεργασία με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες.
Στην εκδήλωση των εν λόγω ετήσιων βραβείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Regio Stars», που παρέστησαν ο Ειδικός Γραμματέας Ανταγωνιστικότητας κ. Ελευθέριος Σταυρόπουλος και οι Γενικοί Γραμματείς Βιομηχανίας κ. Μελέτιος Τζαφέρης και Νοτίου Αιγαίου κ. Χαράλαμπος Κόκκινος, 268 περιφέρειες της Ε.Ε κλήθηκαν να υποβάλουν σχέδια που συγχρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) την περίοδο 2000-2006. Συνολικά, 18 κράτη -μέλη υπέβαλαν 71 επιλέξιμες αιτήσεις, 26 από τις οποίες επελέγησαν από μια ανεξάρτητη επιτροπή ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων. Στα βραβεία, που διοργανώθηκαν στις 26 Φεβρουαρίου 2008, διακρίθηκαν καινοτόμες πρακτικές, που συμβάλλουν στην περιφερειακή ανάπτυξη και μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα παραδείγματα.
Φωτογραφία 1
Φωτογραφία 2
Αφαλατωση
Το πάντρεμα της αφαλάτωσης με τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας δείχνει ότι η λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας ενδεχομένως να βρίσκεται στον ωκεανό. Αν υπάρχει κάτι που προκαλεί εντύπωση στα τουριστικά υπερανεπτυγμένα παράλια της Νότιας Ισπανίας δεν είναι η οικοδομική έξαρση ούτε τα στίφη των επισκεπτών, είναι οι κήποι. Περίτεχνοι, πλούσιοι και με κυρίαρχη την παρουσία του γκαζόν κι όχι των κάκτων, οι κήποι αποτελούν όαση δροσιάς μέσα σε ένα άνυδρο τοπίο που μοιάζει με την έρημο της απέναντι αφρικανικής ακτής. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: σε μια περιοχή με τεράστιο πρόβλημα λειψυδρίας πώς μπορεί κανείς να συντηρήσει τόσο απαιτητικούς στο πότισμα κήπους. Αντλώντας νερό από τη θάλασσα, έρχεται η απάντηση των τοπικών αρχών, οι οποίες έχουν επενδύσει μαζικά σε υποδομές αφαλάτωσης για να δημιουργήσουν μια πράσινη λωρίδα κατά μήκος της νότιας ακτής της Ισπανίας. Ξεδιψώντας με θαλασσινό νερό Η συνταγή αυτή, όμως, είχε πολλούς επικριτές μεταξύ του οικολογικού κινήματος που απέρριπταν την αφαλάτωση ως μια τεχνολογία που απαιτεί την κατανάλωση τεράστιων αποθεμάτων καυσίμων και προκαλεί δυσανάλογα μεγάλη ζημιά στο περιβάλλον. Ελάχιστα είναι τα μεγάλα εργοστάσια αφαλάτωσης που έχουν καρποφορήσει και τα περισσότερα εξ αυτών βρίσκονται στη Μέση Ανατολή, η οποία διαθέτει άφθονο χρήμα - για να κάψει. Ωστόσο, το τολμηρό πείραμα μιας αυστραλιανής πόλης, του Περθ, έρχεται να αποκαταστήσει την αφαλάτωση ως μέθοδο αντιμετώπισης του προβλήματος της λειψυδρίας. Το προϋπολογισμού 360 εκατ. δολαρίων εργοστάσιο αφαλάτωσης του Περθ, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 2006, "ρουφάει" 190.000 λίτρα νερού από τον Ινδικό Ωκεανό κάθε λεπτό. Το νερό αυτό περνάει στη συνέχεια μέσα από ειδικά φίλτρα τα οποία διαχωρίζουν το αλάτι αποδίδοντας περίπου 90.000 λίτρα πόσιμου νερού, αρκετά ώστε να ικανοποιήσουν το ένα πέμπτο των αναγκών του Περθ. Το μεγάλο πλεονέκτημα του εργοστασίου, όμως, έχει να κάνει με τον αντίκτυπό του στο περιβάλλον. Οι εγκαταστάσεις αντλούν ενέργεια όχι από πετρέλαιο ή κάρβουνο, το οποίο θα είχε ως συνέπεια υψηλές εκπομπές αερίων ρύπων, αλλά από ένα κοντινό αιολικό πάρκο. Το μοντέλο αυτό αποδείχθηκε τόσο αποτελεσματικό ώστε η τοπική κοινωνία να δώσει την έγκρισή της για τη δημιουργία ενός νέου εργοστασίου αφαλάτωσης, προϋπολογισμού 875 εκατ. δολαρίων. Το πείραμα του Περθ έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο κατά την οποία το νερό αποκτά ως φυσικός πόρος σημασία αντίστοιχη με εκείνη του πετρελαίου. Η κατανάλωση νερού αυξάνεται όσο και η αντίστοιχη ζήτηση για καύσιμα σε οικονομίες με ραγδαία οικονομική αντάπτυξη όπως η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες τυγχάνει να φιλοξενούν τα δύο πέμπτα του παγκοσμίου πληθυσμού. Η επιτυχία του Περθ αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση και για άλλες πόλεις της Αυστραλίας. Ενα τεράστιο εργοστάσιο αφαλάτωσης κατασκευάζεται κοντά στη Μελβούρνη, ενώ οι επενδύσεις σε ανάλογες υποδομές έχουν ήδη δρομολογηθεί στην Ισπανία και στην Ινδία. Ακόμα και το Λονδίνο σχεδιάζει την κατασκευή του δικού του εργοστασίου αφαλάτωσης κατά μήκος του ποταμού Τάμεση. ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ * Το 70% των παγκόσμιων αποθεμάτων γλυκού νερού είναι παγιδευμένο στους πάγους. Λιγότερο από το 1% των παγκοσμίων αποθεμάτων πόσιμου νερού είναι διαθέσιμο για άμεση χρήση * Εξι χώρες (Βραζιλία, Ινδονησία, Καναδάς, Κίνα, Κολομβία και Ρωσία) κατέχουν το 50% των παγκόσμιων αποθεμάτων γλυκού νερού.* Το εν τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές με ελλείψεις νερού.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΣ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΣ
Medgreece -->Το Medgreece ασχολείται με νέα από όλο τον κόσμο που αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τεχνολογικά θέματα αλλά και ενδιαφέρουσες εφευρέσεις και καινοτομίες σε διάφορους τομείς. -->
Αρχική
About
Επικοινωνία
Entries (RSS)
Comments (RSS)
-->
Αρχική
About
Επικοινωνία
-->
Τεχνητά νησιά παραγωγής ενέργειας θα δώσουν λύση στο ενεργειακό πρόβλημα.
Συντάκτης: Praetorian -->
Κατηγορίες: Καινοτομίες-Εφευρέσεις, Περιβάλλον, Τεχνολογία-Ρομποτική FridayFeb 22,2008
Με τον ρυθμό της ολοένα και αυξανόμενης κατανάλωσης ενέργειας στον πλανήτη , οι πόροι έχουν αρχίσει και εξαντλούνται (πετρέλαιο,και γενικώς ορυκτά καύσιμα) ,το οποίο οδηγεί αναπόφευκτα σε αύξηση των τιμών και προβλήματα τα οποία δύσκολα επιλύονται. Ο Δυτικός κόσμος με την ολοένα αυξανόμενη όρεξη για ενέργεια, σιγά σιγά αποστραγγίζει τον πλανήτη και το μέλλον δυστυχώς δεν φαίνεται ρόδινο.
Η μόνη λύση λοιπόν είναι η στροφή του ανθρώπου προς πηγές ενέργειας οι οποίες είναι (όπως τις χαρακτηρίζουμε) ανανεώσιμες. Ηλιακή ενέργεια, αιολική, ενέργεια από τα κύματα της θάλασσας, γεωθερμική κτλ. (more…)
6 Σχόλια
Ευφυής εφεύρεση για ανέξοδη μετατροπή θαλασσινού νερού σε πόσιμο.
Συντάκτης: Praetorian -->
Κατηγορίες: Καινοτομίες-Εφευρέσεις, Κόσμος, Περιβάλλον, Τεχνολογία-Ρομποτική FridayJan 4,2008
Το πόσιμο νερό αν και κάτι αυτονόητο για εμάς, στην Ευρώπη, ή γενικότερα στον ανεπτυγμένο κόσμο, αποτελεί πολυτέλεια για υπανάπτυκτες χώρες.Πολλά άρθρα έχουν γραφτεί και πολλές μελέτες έχουν γίνει για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα, του καθαρού πόσιμου νερού απαλλαγμένου από σωματίδια και αλάτι.
Χιλιάδες άνθρωποι καθημερινά μεγάλοι και παιδιά υποφέρουν από δίψα ή αναγκάζονται να καταναλώνουν νερό το οποίο είναι επικίνδυνο, και συχνά οδηγούνται στον θάνατο. (more…)
3 Σχόλια
Κατηγοριες
Internet
Απόψεις
Ελλάδα
Ιατρική
Κόσμος
Καινοτομίες-Εφευρέσεις
Περιβάλλον
Τεχνολογία-Ρομποτική
Έρευνα Ανανεώσιμες Ενέργεια Εναλλακτικές Εφεύρεση Ηλιακή ενέργεια Ιατρική Καινοτομία Κατασκευές Κινητά τηλέφωνα Νερό Οικολογία Περιβάλλον Ρομποτική Υγεία Υπολογιστές Φωτοβολταϊκά Internet photovoltaic PV
Αρχειο
February 2009
January 2009
December 2008
November 2008
October 2008
September 2008
August 2008
July 2008
June 2008
May 2008
April 2008
March 2008
February 2008
January 2008
December 2007
November 2007
October 2007
September 2007
August 2007
July 2007
June 2007
window.google_render_ad();
SubscribeΕνημερώσου δωρεάν για τα νέα άρθρα στο Medgreece. gsdfgs------>
Ενημέρωση με RSS
Ενημέρωση με email
. 205 αναγνώστες ενημερώνονται ΠΡΩΤΟΙ από όλους με RSS! Εσύ; Τώρα μπορείτε να γίνετε και μέλη του Medgreece στο αγαπημένο σας Facebook,πατώντας εδώ!
window.google_render_ad();
Top σχολιαστές του μήνα!
Αναστασιάδης (1)
kwstas (1)
Πρόσφατα Σχόλια
Η οικονομικότερη λύση για οικιακό φωτισμό έγινε πραγματικότητα. Medgreece: [...] στα σπίτια μας, υπάρχουν
Απαγόρευση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα. « Stefstefane’s Weblog: [...] clipped from medgreece.gr [...]
Αρχική
About
Επικοινωνία
Entries (RSS)
Comments (RSS)
-->
Αρχική
About
Επικοινωνία
-->
Τεχνητά νησιά παραγωγής ενέργειας θα δώσουν λύση στο ενεργειακό πρόβλημα.
Συντάκτης: Praetorian -->
Κατηγορίες: Καινοτομίες-Εφευρέσεις, Περιβάλλον, Τεχνολογία-Ρομποτική FridayFeb 22,2008
Με τον ρυθμό της ολοένα και αυξανόμενης κατανάλωσης ενέργειας στον πλανήτη , οι πόροι έχουν αρχίσει και εξαντλούνται (πετρέλαιο,και γενικώς ορυκτά καύσιμα) ,το οποίο οδηγεί αναπόφευκτα σε αύξηση των τιμών και προβλήματα τα οποία δύσκολα επιλύονται. Ο Δυτικός κόσμος με την ολοένα αυξανόμενη όρεξη για ενέργεια, σιγά σιγά αποστραγγίζει τον πλανήτη και το μέλλον δυστυχώς δεν φαίνεται ρόδινο.
Η μόνη λύση λοιπόν είναι η στροφή του ανθρώπου προς πηγές ενέργειας οι οποίες είναι (όπως τις χαρακτηρίζουμε) ανανεώσιμες. Ηλιακή ενέργεια, αιολική, ενέργεια από τα κύματα της θάλασσας, γεωθερμική κτλ. (more…)
6 Σχόλια
Ευφυής εφεύρεση για ανέξοδη μετατροπή θαλασσινού νερού σε πόσιμο.
Συντάκτης: Praetorian -->
Κατηγορίες: Καινοτομίες-Εφευρέσεις, Κόσμος, Περιβάλλον, Τεχνολογία-Ρομποτική FridayJan 4,2008
Το πόσιμο νερό αν και κάτι αυτονόητο για εμάς, στην Ευρώπη, ή γενικότερα στον ανεπτυγμένο κόσμο, αποτελεί πολυτέλεια για υπανάπτυκτες χώρες.Πολλά άρθρα έχουν γραφτεί και πολλές μελέτες έχουν γίνει για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα, του καθαρού πόσιμου νερού απαλλαγμένου από σωματίδια και αλάτι.
Χιλιάδες άνθρωποι καθημερινά μεγάλοι και παιδιά υποφέρουν από δίψα ή αναγκάζονται να καταναλώνουν νερό το οποίο είναι επικίνδυνο, και συχνά οδηγούνται στον θάνατο. (more…)
3 Σχόλια
Κατηγοριες
Internet
Απόψεις
Ελλάδα
Ιατρική
Κόσμος
Καινοτομίες-Εφευρέσεις
Περιβάλλον
Τεχνολογία-Ρομποτική
Έρευνα Ανανεώσιμες Ενέργεια Εναλλακτικές Εφεύρεση Ηλιακή ενέργεια Ιατρική Καινοτομία Κατασκευές Κινητά τηλέφωνα Νερό Οικολογία Περιβάλλον Ρομποτική Υγεία Υπολογιστές Φωτοβολταϊκά Internet photovoltaic PV
Αρχειο
February 2009
January 2009
December 2008
November 2008
October 2008
September 2008
August 2008
July 2008
June 2008
May 2008
April 2008
March 2008
February 2008
January 2008
December 2007
November 2007
October 2007
September 2007
August 2007
July 2007
June 2007
window.google_render_ad();
SubscribeΕνημερώσου δωρεάν για τα νέα άρθρα στο Medgreece. gsdfgs------>
Ενημέρωση με RSS
Ενημέρωση με email
. 205 αναγνώστες ενημερώνονται ΠΡΩΤΟΙ από όλους με RSS! Εσύ; Τώρα μπορείτε να γίνετε και μέλη του Medgreece στο αγαπημένο σας Facebook,πατώντας εδώ!
window.google_render_ad();
Top σχολιαστές του μήνα!
Αναστασιάδης (1)
kwstas (1)
Πρόσφατα Σχόλια
Η οικονομικότερη λύση για οικιακό φωτισμό έγινε πραγματικότητα. Medgreece: [...] στα σπίτια μας, υπάρχουν
Απαγόρευση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα. « Stefstefane’s Weblog: [...] clipped from medgreece.gr [...]
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Αναρτήσεις
