Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες, οι αλιείς, οι ναυτικοί, οι δύτες και άλλοι λάτρεις της θάλασσας ανησυχούν για την υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Στο επίκεντρο των ανησυχιών τους βρίσκεται η ρύπανση. Οι αιτίες που την προκαλούν είναι πολλές: οι βιομηχανικές εκπομπές, τα μη επεξεργασμένα λύματα, οι απορρίψεις διαφόρων ουσιών από τα πλοία, η ρύπανση που καταλήγει στη θάλασσα μέσω των ποταμών...
Το πρόβλημα είναι σοβαρό: η θάλασσα παρέχει, χάρη στην αλιεία και τη θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια, το 40% των πρωτεϊνών που καταναλώνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διατήρηση της οικολογικής της ισορροπίας είναι συνεπώς ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό της Ένωσης με τρόφιμα. Επιπλέον, η θάλασσα αποτελεί χώρο διαβίωσης και εργασίας 70 εκατομμυρίων ευρωπαίων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων οι οποίοι, άμεσα ή έμμεσα, ζουν από την αλιεία, τον τουρισμό σε παραθαλάσσια θέρετρα και τις λιμενικές δραστηριότητες.










Η μόλυνση των θαλασσών από το πετρέλαιο Ένα πρόβλημα των θαλασσών είναι και το πετρέλαιο όπου τις περισσότερες φορές γίνεται από απροσεξία , από τα πλοία που το μεταφέρουν από τη μια πλευρά στην άλλη . Αυτό έχει ως συνέπεια να πεθαίνουν διάφορα είδη ψαριών και πτηνών που ζουν μέσα στις θάλασσες . Αυτό πρέπει να το συζητήσουν και να βρουν μια λύση γι' αυτό γιατί είναι τόσο κρίμα να χαλάσουμε αντί να φτιάχνουμε τη φύση.

Η μόλυνση των θαλασσών έχει διάφορες μορφές:
Οι χημικές ουσίες και τα βαρέα μέταλλα - Με διάφορους κανονισμούς δόθηκε τέλος στις περισσότερες απορρίψεις επικίνδυνων ουσιών στους ποταμούς και στη θάλασσα. Τα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν οφείλονται, αφενός, στην παραβίαση της νομοθεσίας και, αφετέρου, στην επιβάρυνση που έχει δεχθεί το θαλάσσιο περιβάλλον κατά το παρελθόν, καθώς στα θαλάσσια ιζήματα υπάρχουν ακόμη συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και υπολείμματα απαγορευμένων σήμερα χημικών ουσιών (οργανοχλωριωμένα φυτοφάρμακα). Όμως, τους επιστήμονες ανησυχούν σήμερα άλλες χημικές ουσίες, όπως ο τριβουτυλοκασσίτερος (αντιρρυπαντικές βαφές), τα βρωμιωμένα επιβραδυντικά φλόγας, οι διοξίνες...
Ο ευτροφισμός - Ο υπερβολικός εμπλουτισμός του θαλάσσιου περιβάλλοντος με θρεπτικά συστατικά (νιτρορρύπανση και φωσφορικά άλατα) τα οποία καταλήγουν στη θάλασσα μέσω των ποταμών, των επιφανειακών υδάτων και των υπονόμων προκαλεί πολλαπλασιασμό της υδατικής χλωρίδας η οποία καταναλώνει το οξυγόνο του νερού θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη ζωή των υδρόβιων ζωικών οργανισμών. Αυτό το φαινόμενο ευθύνεται για τις λεγόμενες «κόκκινες παλίρροιες» τοξικών αλγών. Η κύρια αιτία της επιβάρυνσης της θάλασσας με θρεπτικά συστατικά είναι η εντατική γεωργία και η συστηματική χρήση λιπασμάτων, φυσικών ή χημικών. Άλλη σημαντική αιτία είναι οι οικισμοί που δεν διαθέτουν σύστημα επεξεργασίας των λυμάτων τους.
Οι διαρροές πετρελαίου λόγω ατυχημάτων - Οι πετρελαιοκηλίδες προκαλούν μακροχρόνιες βλάβες. Δυστυχώς, ο διαρκώς εξελισσόμενος κανονισμός για την ασφάλεια στη θάλασσα δεν θα κατορθώσει ποτέ να εκμηδενίσει τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχημάτων. Σήμερα όμως υπάρχει ένας επιπλέον κίνδυνος: οι εξέδρες άντλησης πετρελαίου πολλαπλασιάζονται στη Βόρεια Θάλασσα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ατυχήματος και επακόλουθης διαρροής πετρελαίου στη θάλασσα.


Οι απορρίψεις στη θάλασσα - Η χρόνια ρύπανση από υδρογονάνθρακες, αν και περισσότερο διάχυτη και λιγότερο θεαματική από τις πετρελαιοκηλίδες, είναι εξίσου ανησυχητική. Στο στόχαστρο βρίσκονται οι απορρίψεις ουσιών στη θάλασσα τις οποίες διατάζουν κάποιοι ασυνείδητοι πλοίαρχοι. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η ποσότητα πετρελαίου που απορρίπτεται στη θάλασσα με τον τρόπο αυτό είναι πολύ μεγαλύτερη από την ποσότητα πετρελαίου που περιέχει μια μεγάλη πετρελαιοκηλίδα. Το πρόβλημα έγκειται, αφενός, στη δυσκολία εντοπισμού των παραβατών και, αφετέρου, στη δυσκολία ολοκλήρωσης των διώξεων.
Τα βυθισμένα στη θάλασσα πυρηνικά απόβλητα - Λίγα γνωρίζουμε για το θέμα αυτό. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της αύξησης της ραδιενέργειας στο περιβάλλον, όπως συμβαίνει με την αύξηση της ραδιενέργειας που έχει διαπιστωθεί στα ανοιχτά της θάλασσας κοντά στα εργοστάσια La Hague (Νορμανδία) και Sellafield (Cumbria), καθώς και στη Βαλτική και στη Μαύρη Θάλασσα; Ποιες είναι οι επιπτώσεις τυχόν ελαττώματος στο στρώμα μπετόν που καλύπτει τα πυρηνικά απόβλητα τα οποία βυθίστηκαν παλαιότερα στη θάλασσα;
Η βιολογική ρύπανση - Η ρύπανση αυτή οφείλεται στην κακή διαχείριση των φυσικών αποβλήτων, ανθρώπινων και ζωικών, που είναι φορείς βακτηρίων. Το πρόβλημα εντοπίζεται συνήθως στην παράκτια ενδοχώρα. Αιτία είναι οι οικισμοί που δεν διαθέτουν σύστημα επεξεργασίας των λυμάτων τους και οι βοσκότοποι κοντά σε ποταμούς. Αυτή η ρύπανση απειλεί κυρίως την υγεία των λουόμενων και όσων κάνουν θαλάσσια σπορ. Η αυστηρή εφαρμογή του κανονισμού για τα ύδατα κολύμβησης και για τη διαχείριση των λυμάτων αρκεί ενδεχομένως για τη μείωση αυτού του κινδύνου.
Τα στερεά απόβλητα - Συσκευασίες από πλαστικό ή αλουμίνιο, σχοινιά από συνθετικές ίνες, φίλτρα τσιγάρων. οι χρήστες της θάλασσας είναι κυρίως αυτοί που πετούν στο νερό απορρίμματα από μη βιοαποικοδομήσιμες ύλες. Καθώς τα απορρίμματα αυτά δεν καταγράφονται επαρκώς, δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια η ποσότητά τους, ωστόσο υπάρχουν τακτικές αναφορές για ορισμένες επιπτώσεις τους, π.χ. αποτελούν αιτία πνιγμού θαλάσσιων θηλαστικών ή καταστροφής των διχτύων των αλιέων.

Το νερό είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για τη ζωή , είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες αποσάθρωσης πετρωμάτων και σχηματισμού ιζημάτων. Ιδιότητες νερού. Βράζει στους 100C και πήζει στους 0 εφόσον είναι χημικώς καθαρό. Στη φύση βρίσκεται σε τρεις μορφές , υγρή ,στερεά , και αέρια , ενώ στην υγρή φάση το νερό έχει μεγάλο ιξώδες. Οι οργανισμοί προκειμένου να προσαρμοσθούν στο αυξημένο ιξώδες έχουν όλοι ατρακτοειδές σχήμα και μπορούν και κινούνται εύκολα μέσα στο νερό, και φυσικά δεν χρειάζονται όργανα στήριξης όπως τα χερσαία ζώα. Η πυκνότητα του νερού μεταβάλλεται με τη θερμοκρασία και η μεγαλύτερη πυκνότητα είναι στη θερμοκρασία των 3,94 βαθμών Κελσίου. Αυτό έχει μεγάλη σημασία , δηλαδή ότι ο ίδιος όγκος νερού έχει το μεγαλύτερο βάρος στους 3,94 βαθμούς γιατί έχει σαν αποτέλεσμα να επιπλέουν οι πάγοι πάνω στο νερό και έτσι μπορούν και λιώνουν.
Κάθε ουσία που εμποδίζει την κανονική χρήση του ύδατος θεωρείται ότι το ρυπαίνει . Εδώ παρατηρούνται αντιφάσεις διότι μια ουσία που το εμποδίζει από μια χρήση μπορεί να είναι απαραίτητη από μια άλλη χρήση. Σαν παράδειγμα αναφέρεται το χλωριούχο νάτριο. Το νερό υπάρχει παντού γύρω μας στη θάλασσα , στην ατμόσφαιρα υπό μορφή υδρατμών στο έδαφος στις λίμνες στα ποτάμια κλπ .
Ρύπανση του νερού είναι κάθε ουσία που εμποδίζει την κανονική χρήση του νερού. Η ρύπανση μπορεί να είναι χημική με την εισαγωγή επικίνδυνων τοξικών ουσιών, ενεργειακή, βιολογική κτλ. Η ρύπανση χωρίζεται σε δυο κατηγορίες: την άμεση ρύπανση δηλαδή αυτή που μπορούμε να τη δούμε όπως τα τοξικά απόβλητα που σκοτώνουν αμέσως τα ψάρια και την έμμεση ρύπανση, δηλαδή που δεν είναι ορατή και σιγά σιγά προκαλούνται αλλαγές στα είδη που βρίσκονται στο νερό.
Η ρύπανση των υδάτων δημιουργείται με την απελευθέρωση σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες ουσιών οι οποίες είτε διαλύονται, είτε κατακάθονται στον πυθμένα. Οι ρύποι αυτοί είναι πάρα πολύ και αυτό γιατί στο υδάτινο ορίζοντα καταλήγουν και οι ρύποι από την ρύπανση της ατμόσφαιρας και του εδάφους μέσω των βροχών και της απορροής. Με την απελευθέρωση στο νερό ενέργειας υπό την μορφή θερμότητας ή ραδιενέργειας δημιουργείται η θερμική ρύπανση των υδάτων η οποία προκαλεί άνοδο στην θερμοκρασία του νερού. Ρύπανση των υδάτων είναι δυνατόν να δημιουργηθεί από μικροοργανισμούς των οικιακών αποβλήτων, από οργανικές ουσίες όπως το πετρέλαιο και τα προϊόντα του και από τοξικά μέταλλα. Ο άνθρωπος απαιτεί πόσιμο γλυκό νερό για να επιβιώσει, γι` αυτό και σε όλη την περίοδο της εξέλιξης του ζούσε κοντά σε ποταμούς και λίμνες. Το νερό σαν τροφή και σαν πρώτη ύλη είναι τόσο στενά δεμένο με τη ζωή, ώστε να μπορεί να περιγράψει την ανθρώπινη πολιτιστική εξέλιξη.Η βιομηχανική ανάπτυξη άρχισε με όλο και μεγαλύτερη απαίτηση για ενέργεια, πηγή της οποίας υπήρξε και το νερό. Βιομηχανικές διεργασίες, όπως η ψύξη και η πλύση, απαιτούσαν συνεχώς μεγαλύτερες ποσότητες νερού, ενώ ο αυξανόμενος πληθυσμός, ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις, χρειαζόταν άφθονο, καθαρό και υγιεινό νερό. Η βιομηχανική χρήση του νερού για ψύξη καταλήγει στη θερμική ρύπανση του νερού. Κατά τη θερμική ρύπανση, μειώνεται το διαλυμένο οξυγόνο στο νερό, αυξάνεται η τοξικότητα των χημικών ρυπαντών, επιταχύνεται ο ρυθμός των φυσιολογικών λειτουργιών στους οργανισμούς και συχνά καταλήγουν στο θάνατο.Σοβαρότερη, όμως υπήρξε η χημική ρύπανση του νερού από βιομηχανικά απόβλητα, αστικά λύματα και γεωργικές απορροές. Και από τότε, ζούμε στην εποχή του αλλοιωμένου, ρυπασμένου περιβάλλοντος.

Μέχρι 2.000 φορές πιο ενεργοβόρο το εμφιαλωμένο νερό

Το εμφιαλωμένο νερό έχει πλέον ξεπεράσει το γάλα και τη μπίρα σε παγκόσμιες πωλήσεις.
Η πρώτη ολοκληρωμένη επιστημονική ενεργειακή ανάλυση που έγινε για το εμφιαλωμένο νερό έδειξε αυτό που πολλοί οικολόγοι καιρό τώρα έλεγαν: από την αρχή μέχρι το τέλος του κύκλου της παραγωγής και διανομής του στον τελικό καταναλωτή, ένα μπουκάλι νερό καταναλώνει από 1.100 μέχρι 2.000 φορές περισσότερη ενέργεια σε σχέση με το απλό νερό της βρύσης.
Η κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού έχει εκτιναχτεί στα ύψη σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Το 2007 κάπου 200 δισ. λίτρα εμφιαλωμένου νερού πουλήθηκαν διεθνώς, σημειώνοντας αύξηση 70% σε σχέση με το 2001. Το εμφιαλωμένο νερό έχει πλέον ξεπεράσει το γάλα και τη μπίρα σε παγκόσμιες πωλήσεις.
Εξαρχής πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις είχαν εκφράσει επιφυλάξεις ότι η κατασκευή και διανομή ενός μπουκαλιού νερού χρησιμοποιεί πολύ περισσότερη ενέργεια από ό,τι αν παίρναμε το νερό από τη βρύση. Μέχρι τώρα κανείς δεν ήξερε αν αυτή η υποψία ήταν σωστή, μέχρι που επιβεβαιώθηκε από έρευνα δύο Αμερικανών επιστημόνων, του Πίτερ Γκλάικ του Pacific Institute της Καλιφόρνιας και της Χίδερ Κούλι, που δημοσιεύτηκε στο περιβαλλοντικό περιοδικό «Environment Research Letters».
Οι ερευνητές υπολόγισαν και πρόσθεσαν την ενέργεια που χρησιμοποιείται στα διαδοχικά στάδια ζωής ενός εμφιαλωμένου μπουκαλιού (κυρίως την καύση πετρελαίου κατά την παραγωγή, τη μεταφορά και τη διανομή του προϊόντος). Μερικά μπουκάλια νερού δεν πάνε μακριά από την πηγή της προέλευσής τους, άλλα όμως ταξιδεύουν τεράστιες αποστάσεις, καθώς εισάγονται από μακρινές χώρες με έλλειψη νερού. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η κατανάλωση ενός εισαγόμενου εμφιαλωμένου νερού είναι τρεις ως τέσσερις φορές πιο ενεργοβόρα σε σχέση με την κατανάλωση ενός ντόπιου εμφιαλωμένου νερού.
Αν και η ενέργεια που απαιτείται για τον καθαρισμό του νερού της βρύσης ποικίλει από χώρα σε χώρα, η έρευνα επισήμανε ότι ακόμα και στις πιο ακριβές περιπτώσεις, η απαιτούμενη ενέργεια είναι εκατοντάδες φορές μικρότερη σε σχέση με την απαιτούμενη ενέργεια για το εμφιαλωμένο νερό.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ

Παγκόσμια αποθέματα νερού

http://www.naftemporiki.gr/infographics/graph.asp?id=12175

Παγκόσμια ημέρα νερού

http://www.naftemporiki.gr/infographics/graph.asp?id=12339

Παγκόσμια Ημέρα Νερού

"Το νερό είναι ο πολυτιμότερος φυσικός μας πόρος. Σήμερα, η συνεργασία για τη συνετή του χρήση είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ", αναφέρει σε μήνυμά του με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Νερού ο ΓΓ του ΟΗΕ, Μπαν Γκι-Μουν.
Σημειώνει ότι "ενώ ο παγκόσμιος πληθυσμός καταναλώνει περισσότερο πόσιμο νερό, η κλιματική αλλαγή έχει ως συνέπεια τη μείωση του νερού σε πολλές περιοχές του κόσμου. Οι πάγοι λιώνουν, η πρόβλεψη των βροχοπτώσεων γίνεται δυσκολότερη, ενώ φαινόμενα όπως οι πλημμύρες και οι ξηρασίες γίνονται ολοένα και πιο ακραία. Η προσεκτική διαχείριση των υδάτινων πόρων και η εξισορρόπηση των διάφορων αναγκών για νερό είναι ζητήματα ζωτικής σημασίας".
Ο ΓΓ του ΟΗΕ στο μήνυμά του επισημαίνει επίσης τα εξής: "Μεγάλο μέρος των υπόγειων ή υπέργειων υδάτων του πλανήτη είναι κοινό. Το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε μια από τις 263 υδάτινες λεκάνες που είναι μοιρασμένες ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες χώρες. Η ανησυχία για την πιθανότητα βίαιων συγκρούσεων είναι μέρος των συζητήσεων σχετικά με την κατανομή των περιορισμένων υδάτινων πόρων. Ωστόσο, ενώ οι πιθανότητες να λειτουργήσει το νερό ως καταλύτης συγκρούσεων μεταξύ κρατών και κοινοτήτων είναι υπαρκτές, το παρελθόν δείχνει ότι στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο. Η συνεργασία, όχι η σύγκρουση αποτελεί την πιο συνηθισμένη απάντηση στις ανταγωνιστικές απαιτήσεις που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι.
Με θέμα "Κοινά Αποθέματα Νερού - Κοινές Ευκαιρίες", ο εορτασμός της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Νερού εστιάζει στο πώς οι διασυνοριακοί υδάτινοι πόροι μπορούν να λειτουργήσουν ως μια ενωτική δύναμη. Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχουν τουλάχιστον 300 διεθνείς συμφωνίες για το νερό, συχνά μεταξύ αντιτιθέμενων πλευρών. Οι συμφωνίες αυτές δείχνουν το πώς οι κοινοί υδάτινοι πόροι μπορούν να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη και να προωθήσουν την ειρήνη μεταξύ των κρατών. Η πολιτική βούληση, ένα ευέλικτο πλαίσιο πολιτικής, τα ισχυρά θεσμικά όργανα και μια συνολική προσέγγιση, θα μας βοηθήσουν να οικοδομήσουμε σε αυτά τα θεμέλια για το καλό όλων.
Τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Νερού καλώ τις κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών, τον ιδιωτικό τομέα και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να αναγνωρίσουν ότι το συλλογικό μας μέλλον εξαρτάται από το πώς θα διαχειριστούμε τους πολύτιμους και πεπερασμένους υδάτινους πόρους", καταλήγει στην ανακοίνωσή του ο κ. Κι-Μουν.
Στοιχεία της UNESCO για την έλλειψη νερού
Tα στοιχεία της UNESCO για την έλλειψη του πολύτιμου αγαθού είναι απογοητευτικά. Ετσι σύμφωνα με αυτά προβλέπεται ότι η έλλειψή του θα αναχθεί σε μείζον γεωπολιτικό θέμα, καθώς το 2050, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα έχει ξεπεράσει τα 9 δισεκατομμύρια, ενώ η ζήτηση για νερό θα αυξηθεί κατά 64 δις. κυβικά μέτρα ετησίως.Παράλληλα το 2030, περισσότεροι από 5 δις. άνθρωποι δεν θα έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστο σύστημα καθαρισμού του νερού.
Σήμερα η UNESCO υποστηρίζει ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες το 80% των ασθενειών συνδέονται με το νερό, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 3 εκατομμύρια άνθρωποι να χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο εξαιτίας της κακής ποιότητας πόσιμου νερού που καταναλώνουν.
Συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις για τα διασυνοριακά ύδατα:
Πόσες λεκάνες διασυνοριακών υδάτων υπάρχουν στον πλανήτη;
Υπάρχουν περίπου 263 διεθνείς λεκάνες, ενώ το 45% της επιφάνειας του πλανήτη καλύπτεται από λεκάνες απορροής οι οποίες ανήκουν σε περισσότερα από ένα κράτη. Με τις περισσότερες λεκάνες διασυνοριακών υδάτων να ανήκουν σε περισσότερες από δύο χώρες, υπάρχουν 13 λεκάνες ανήκουν ταυτόχρονα σε 5 έως 8 κράτη.
Πόσοι άνθρωποι ζουν σε λεκάνες διασυνοριακών υδάτων;
Περισσότερα από 40 εκατομμύρια ζουν παγκοσμίως σε διεθνείς λεκάνες απορροής.
Πόσοι διεθνείς υδροφόροι ορίζοντες υπάρχουν συνολικά;
Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 274 υδροφόροι ορίζοντες, οι οποίοι καλύπτουν το 15% του υπεδάφους της Γης.
Πόσες συνθήκες έχουν υπογραφεί μέχρι σήμερα για τους πόρους των διασυνοριακών υδάτων;
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ έχει αριθμεί περισσότερες από 3.000 συνθήκες που αφορούν τους πόρους των διεθνών υδάτων από το 1984.
Έχουν έρθει κράτη σε σύγκρουση εξαιτίας των κοινών υδάτων;
Οι διακρατικές σχέσεις που αφορούν στο νερό είναι κατά στη συντριπτική τους πλειονότητα ειρηνικές. Έχουν καταγραφεί 507 αντιδικίες για το νερό έναντι των 1.228 συνθηκών συνεργασίας.
Τι προβλέπει το διεθνές δίκαιο για την κοινή χρήση των πόρων των διασυνοριακών υδάτων;
Η συνθήκη του ΟΗΕ σχετικά με το δίκαιο των Διεθνών Υδάτων για λόγους εκτός της ναυσιπλοΐας υπογράφτηκε στις 21 Μαΐου 1997, μετά από 27 έτη ανάπτυξης. Η Παγκόσμια Συνθήκη αφορά στη διαχείριση των διεθνών υδάτων.
Ημερίδα για το νερό
Στο νερό και το μείζον πρόβλημα της ορθής του διαχείρισης θα είναι αφιερωμένη η ημερίδα που διοργανώνουν από κοινού την Κυριακή 22 Μαρτίου- Παγκόσμια Ημέρα Νερού- η Νομαρχία Αθηνών, η ΚΕΔΚΕ και το Πανελλήνιο Οικολογικό Κίνημα. Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στο ξενοδοχείο Ιλισός, και η είσοδο θα είναι ελεύθερη.

Πηγή:http://naftemporiki.gr/news/static/09/03/22/1644102.htm

Δέχτηκε 321.000 τόνους πετρελαιοειδών σε 10 χρόνια

Η Μεσόγειος είναι από τις πιο ρυπασμένες θάλασσες, καθώς στη δεκαετία 1997-2007 δέχτηκε περίπου 321.000 τόνους πετρελαιοειδών και πολλές χιλιάδες τόνους λυμάτων με οργανικό φορτίο, χημικές ενώσεις, βαρέα μέταλλα, PCBs και DDT. Αυτό προκύπτει από έρευνα του Εργαστηρίου Υγιεινής, της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, που θα παρουσιαστεί στο 24ο Βορειοελλαδικό Ιατρικό Συνέδριο, που διοργανώνει η Ιατρική Εταιρεία Θεσσαλονίκης από τις 26 ώς τις 28 Μαρτίου.
Ο επίκουρος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νίκος Παπαδάκης, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς, όπως διαπιστώνεται από την έρευνα, αν η ρύπανση της Μεσογείου συνεχιστεί, οι συνέπειες, τόσο οι οικολογικές όσο και οι οικονομικές, θα είναι μεγάλες. Σύμφωνα με την έρευνα, οι συγκεντρώσεις ειδικά των βαρέων μετάλλων εντοπίστηκαν σε δείγματα βυθού, αλλά και σε μύδια. «Η Μεσόγειος Θάλασσα, και κυρίως η ανατολική λεκάνη της, αποτελεί το πιο ευαίσθητο οικοσύστημα σε όλο τον κόσμο», τονίζει ο Ν. Παπαδάκης.

Οι κλιματικές αλλαγές και η εξάπλωση της ξηρασίας την απειλούν άμεσα. Ως παράδειγμα αναφέρει την Κύπρο, που ήδη αντιμετωπίζει πολύ σοβαρό πρόβλημα έλλειψης πόσιμου νερού. Στις κλιματικές αλλαγές, που απειλούν αυτό το ευαίσθητο οικοσύστημα, προστίθεται το υψηλό ρυπαντικό φορτίο που δέχεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Οι κίνδυνοι για την υγεία, προσθέτει ο Ν. Παπαδάκης, προέρχονται κυρίως από την άμεση επαφή με το νερό της θάλασσας και επομένως με όλους τους βλαπτικούς παράγοντες που αυτό περιέχει, όπως τα διάφορα συστατικά του πετρελαίου και άλλες χημικές ενώσεις κυρίως βαρέα μέταλλα, λιπάσματα και φυτοφάρμακα, αλλά και από τη βρώση θαλασσινών που έχουν έρθει σε επαφή με τους ίδιους παράγοντες ή είναι φορείς κάποιων παθογόνων μικροβίων. Τελικό αποτέλεσμα είναι η μεταφορά στον ανθρώπινο οργανισμό μεγάλων ποσοτήτων επικίνδυνων ουσιών, τοξικών και καρκινογόνων με δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/03/2009

Προβλέψεις για μείωση βροχής από 20-40%

Δυσοίωνες οι προβλέψεις για τα υδατικά αποθέματα στη λεκάνη της Μεσογείου, με βάση τις μελέτες των επιστημόνων της Διακυβερνητικής Συνδιάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή. «Το μέλλον της χώρα μάς διαφαίνεται ακόμα πιο άνυδρο, με θερμότερα καλοκαίρια και εντονότερους καύσωνες, που συνεπάγονται αυξημένη κατανάλωση νερού», επισημαίνει ο βουλευτής της Ν.Δ. Νίκος Καντερές, μέλος της μόνιμης επιτροπής περιβάλλοντος της Βουλής. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού (22 Μαρτίου), υπολογίζεται ότι ήδη 250 εκατομμύρια άνθρωποι στις χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου αντιμετωπίζουν το φάσμα της λειψυδρίας και μέσα σε δύο δεκαετίες το ένα τρίτο του πλανήτη θα βρίσκεται μπροστά στους ίδιους κινδύνους.
Στηριζόμενος στη μακρόχρονη θητεία του ως μετεωρολόγος, σημειώνει πως ο βαθμός της κλιματικής αλλαγής που έχει συντελεστεί μπορεί να είναι ακόμα μικρός, αλλά παρατηρήσεις των τελευταίων 100 χρόνων δείχνουν αύξηση των βροχοπτώσεων στις βόρειες χώρες της Ευρώπης που ξεπερνά το 10% και σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζει το 40%, σε αντίθεση με τις χώρες της μεσογειακής λεκάνης όπου έχει παρατηρηθεί μείωση έως και 205%. «Φέτος, ευτυχώς, οι βροχοπτώσεις ήταν αυξημένες σε σχέση με τους αποκαρδιωτικούς χειμώνες του 2007 και του 2008. Πάλι όμως δεν επαρκούν για τον εμπλουτισμό των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ», μας λέει ο κ. Καντερές και επικαλείται προβλέψεις για μείωση των βροχοπτώσεων κατά 20 έως 40% στη νότια Ευρώπη, που θα πλήξουν τις Κυκλάδες, τη νότια Πελοπόννησο, την Κρήτη και την Κύπρο.«Οι ευθύνες της πολιτείας είναι μεγάλες και δεν έχουν χρώμα», παρατηρεί με νόημα και επισημαίνει τις διαχρονικές ελλείψεις στη νομοθετική θωράκιση και προστασία των υδάτινων πόρων.

Με αυτά τα δεδομένα ο Νίκος Καντερές δίνει έμφαση στην επίτευξη ευρείας κοινωνικής αποδοχής και προτείνει:* Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών στη διαφύλαξη των υδατικών πόρων, με την οργάνωση διαφημιστικής εκστρατείας κατά τα πρότυπα της επιτυχημένης καμπάνιας του 1993. Η υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων έχει ήδη προγραμματίσει την προβολή του θέματος από τον τηλεοπτικό σταθμό της Βουλής. Υπολογίζεται ότι με τη σωστή ενημέρωση η αγροτική κατανάλωση θα μειωθεί κατά 10-50%, η βιομηχανική κατά 40% και η αστική κατά 30-40%, χωρίς να θιγούν η παραγωγικότητα και το βιοτικό επίπεδο.

Μόνον στην Αττική χάνεται το 10% του νερού λόγω διαρροών στο δίκτυο ύδρευσης, οι οποίες είναι αναγκαίο να εντοπιστούν και να επιδιορθωθούν.* Εργα για την καλύτερη συγκράτηση του κατακρημνιζόμενου υετού, που θα μεγιστοποιήσουν την αποταμίευση νερού. Ακόμη και ο πολεοδομικός σχεδιασμός οφείλει να τροποποιηθεί και να προβλέπει υποχρεωτική κατασκευή βρόχινου νερού σε κάθε νεόδμητη υποδομή.* Αυστηροί κανόνες για τις άδειες γεωτρήσεων για να προστατεύεται ο υδροφόρος ορίζοντας και υλοποίηση των διοικητικών κυρώσεων για απαραβάτες των διατάξεων του νόμου 3199/2003.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/03/2009

Ελληνες σπάταλοι στο νερό

Σπάταλοι στην ημερήσια κατανάλωση νερού αποδεικνύονται οι Ελληνες, ενώ επτά στους δέκα πίνουν νερό εμφιαλωμένο.
Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Κέντρου Οικολογικών Ερευνών (ΠΑΚΟΕ) Π. Χριστοδουλάκης, σε χθεσινή κοινή συνέντευξη Τύπου με τον νομάρχη Αθηνών Γ. Σγουρό ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού την προσεχή Κυριακή, επικαλέστηκε έρευνα των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με την οποία:Για την κάλυψη των βασικών αναγκών κάθε ανθρώπου (πόση, μαγείρεμα, καθαριότητα κ.λπ.) απαιτούνται ημερησίως 20 έως 50 λίτρα καθαρό νερό.Ωστόσο στην Ελλάδα η τιμή αυτή ανέρχεται περίπου στα 150 λίτρα καθαρό νερό την ημέρα.

Ο κ. Χριστοδουλάκης έκανε γνωστό ότι το 86% του νερού που καταναλώνεται σήμερα στην Ελλάδα διοχετεύεται στην άρδευση, το 13% για τις ανάγκες της βιομηχανίας και μόλις το 1% καλύπτει τις οικιακές ανάγκες.Κατά τον πρόεδρο του ΠΑΚΟΕ, το 30% των Ελλήνων πίνουν νερό από τη βρύση ενώ οι υπόλοιποι καταναλώνουν εμφιαλωμένο νερό.Εν προκειμένω ο κ. Χριστοδουλάκης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας ότι ένα μπουκάλι εμφιαλωμένο νερό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί περισσότερες από δύο φορές.

Ο νομάρχης Αθηνών Γιάννης Σγουρός άσκησε κριτική στο ΥΠΕΧΩΔΕ υποστηρίζοντας ότι δεν υλοποιεί έργα για την εξοικονόμηση νερού.«Μεσόγειος SOS»- δήμος«Οι σημερινές συνθήκες μάς υποχρεώνουν να αλλάξουμε τον τρόπο διαχείρισης των υδάτων και να υιοθετήσουμε μια νέα κουλτούρα, λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι το νερό είναι "αγαθό εν ανεπαρκεία"», σημείωσαν σε μια άλλη συνέντευξη με τον Δήμο Αθηναίων οι εκπρόσωποι του δικτύου «Μεσόγειος SOS». Πρόσθεσαν ακόμη ότι «προτεραιότητα μιας νέας πολιτικής για το νερό πρέπει να είναι η εξοικονόμηση, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση του νερού».«Η πολιτική για το νερό δεν είναι πολιτική πολυτελείας αλλά επιλογή ζωής», τόνισε στο μήνυμά του ο δήμαρχος Αθηναίων Νικ. Κακλαμάνης.Ο πρώτος δήμος της χώρας και το δίκτυο «Μεσόγειος SOS» διοργανώνουν την Κυριακή στην πλατεία Συντάγματος μια μεγάλη γιορτή, αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, με τίτλο «Κάθε σταγόνα είναι πολύτιμη».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/03/2009

Νερό, ένα αγαθό σε... ανεπάρκεια

Μπορεί να έρχονται βροχές στην Ελλάδα, αλλά το νερό κυλά και χάνεται λόγω έλλειψης βιώσιμης διαχείρισής του, δήλωσε χθες ο πρόεδρος του Δικτύου «Μεσόγειος SOS», Ε. Κουκιάσας, εν όψει της μεγάλης εκδήλωσης με τίτλο «Κάθε σταγόνα είναι πολύτιμη», που διοργανώνει σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων στην πλατεία Συντάγματος, μεθαύριο Κυριακή, 22 Μαρτίου – Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό.

Παραμένει λοιπόν το νερό «αγαθό σε ανεπάρκεια», τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, τόνισε η διευθύντρια του δικτύου, Αννυ Μητροπούλου.Σοβαρότατο χαρακτήρισε το πρόβλημα της λειψυδρίας και ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Περιβάλλοντος του Δήμου Αθηναίων, Γ. Δημόπουλος, λέγοντας ότι τείνει να εξελιχθεί σε μη αναστρέψιμο φαινόμενο. Μίλησε για την ανάγκη εξεύρεσης πράσινων λύσεων και αναφέρθηκε στα συνεχιζόμενα έργα του δήμου, χάρη στα οποία ήδη μέρος των υδάτων του Ηριδανού και συγκεκριμένα περίπου 300 κυβικά ημερησίως διοχετεύονται για το πότισμα των πάρκων της πρωτεύουσας, ενώ μέχρι πρόσφατα (όπως είχε αναφέρει και σε ρεπορτάζ του ο ΕΤ) για το σκοπό αυτό γινόταν χρήση νερού της ΕΥΔΑΠ. «Το νερό δεν είναι μια αστείρευτη κληρονομιά αλλά ένα αγαθό που πρέπει να διαφυλάξουμε για τις επόμενες γενιές», πρόσθεσε ο κ. Δημόπουλος, επισημαίνοντας ότι «δυστυχώς, είναι πολύ φθηνό αγαθό και μετράται με την οικονομική του αξία και όχι με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα»…

Οι εκπρόσωποι του «Μεσόγειος SOS» κάλεσαν τα συναρμόδια υπουργεία να εφαρμόσουν άμεσα την ευρωπαϊκή οδηγία-πλαίσιο για τα νερά (2000/60), καθώς επείγει η εξασφάλιση νερών καλής ποιότητας και επαρκούς ποσότητας για ανθρώπους και οικοσυστήματα. Η εξοικονόμηση, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση του νερού πρέπει, όπως είπαν, να γίνουν συνείδηση σε όλους, πολίτες και κράτος.Σύμφωνα με στοιχεία του δικτύου, στην Ελλάδα έχουμε αναλογικά μεγαλύτερη κατανάλωση νερού έναντι άλλων ανεπτυγμένων χωρών, η οποία επηρεάζεται από την περιβαλλοντική συνείδηση και τις συνήθειές μας, τη νομοθεσία και τις υποδομές. Τα ελληνικά δίκτυα έχουν απώλειες νερού 20%-40%. Οσο για το πόσιμο νερό, το 40% αυτού καταλήγει στην τουαλέτα μας!«Η πολιτική για το νερό δεν είναι πολιτική πολυτελείας, αλλά επιλογή ζωής», υπογράμμισε σε γραπτό χαιρετισμό του ο δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης.

Ανακτήθηκε από: http://www.e-tipos.com

Λειψυδρία

Όπως όλοι ξέρουμε, ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα από την αλόγιστη συμπεριφορά του ανθρώπου προς το περιβάλλον. Όλα αυτά, όπως ξέρουμε έχουν ποίκιλες συνέπειες προς το περιβάλλον και σε μας τους ίδιους.
Μια συνέπεια, την οποία αντιμετωπίζει η Κύπρος, η Μάλτα και όχι μόνο, είναι η λειψυδρία. Λειψυδρία είναι η έλλειψη νερού που προκύπτει από την μη συχνή βροχόπτωση. Η λειψυδρία ήταν πάντοτε ένα σοβαρό πρόβλημα για το νησί μας και μέσα από τους αιώνες, οι κάτοικοι της Κύπρου αντιμετώπισαν κατά καιρούς μακροχρόνιες ανομβρίες με σοβαρές επιπτώσεις. Το πρόβλημα έλλειψης νερού επιδεινώνεται συνεχώς λόγω της αυξημένης ζήτησης για νερό και της μειωμένης βροχόπτωσης, που οφείλεται στις κλιματικές αλλαγές.
Σήμερα η Κύπρος αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα το οποίο επιδεινώνεται λόγω της αυξημένης ζήτησης σε νερό και της λιγοστής βροχόπτωσης. Μπορεί με τις τελευταίες βροχές που παρατηρήθηκαν, να αυξήθηκαν λίγο τα αποθέματα αλλά αυτό δεν μας καθησυχάζει. Υπάρχει ακόμη πολύ δρόμος για να αποκτήσουμε την αρχική μας κατάσταση ή έστω ένα μέτριο αποτέλεσμα για ένα καλοκαίρι χωρίς περαιτέρω περικοπές.
Η εξάντληση των υδατικών πόρων μετατρέπει το νερό σε πολύτιμο αγαθό για εμάς. Ήδη κάποια έθνη ήρθαν σε αντιπαραθέσεις για τον λόγο αυτό και προβλέπεται ότι στο μέλλον θα ξεσπάσουν «πόλεμοι» ανάμεσα στα έθνη για την διεκδίκηση ποταμών και άλλων πραγμάτων που έχουν σχέση με το νερό. Για παράδειγμα η Αιθιοπία, το Σουδάν και η Αίγυπτος «παλεύουν» για την κατάκτηση του Νείλου.
Ήδη στην Κύπρο άρχισαν προσπάθειες αντιμετώπισης οι οποίες συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς. Το περασμένο καλοκαίρι έγιναν προσπάθειες για την μεταφορά νερού από την Ελλάδα, αν και δεν το κρύβω ότι παρουσιάστηκαν πάρα πολλά προβλήματα με αυτήν την μεταφορά όπως τα συνεχή προβλήματα με τους αγωγούς που μετέφεραν το νερό. Ξεκίνησαν εδώ και καιρό περικοπές στο νερό για τα νοικοκυριά όλης της Κύπρου και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Οι ειδικοί προει δοποιούν ότι αν συνεχιστεί αυτό τότε οι περικοπές θα αυξηθούν. Ακόμα η κυβέρνηση προχώρησε στην ενίσχυση των μονάδων αφαλάτωσης έτσι ώστε να παράγουν περισσότερο νερό από πριν.
Όπως ανάφερα πιο πάνω εκτός από την Κύπρο και άλλοι λαοί υποφέρουν από αυτό το πρόβλημα και γυρεύουν λύσεις. Ένα από τα πιο μεγαλεπήβολα έργα για την επίλυση του προβλήματος της λειψυδρίας προέρχεται από την Ιορδανία, η οποία εναποθέτει τις ελπίδες της σε ένα σχέδιο χωρίς προηγούμενο. Σχεδιάζουν να μεταγγίσουν νερό από την Ερυθρά στην Νεκρά Θάλασσα. Ωστόσο, πέντε συνεχόμενα χρόνια περιορισμένης βροχόπτωσης επιτείνουν το υδατικό πρόβλημα, τροφοδοτώντας τους φόβους ότι τα χειρότερα ακόμα δεν έχουν έρθει, όταν οι κλιματικές αλλαγές κάνουν εντονότερη την εμφάνιση τους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την πλευρά της δεν έμεινε με τα χέρια σταυρωμένα άλλα έλαβε και αυτή τα μέτρα της. Η επιτροπή συμμετέχει εδώ και πολλά χρόνια σε προγράμματα διαχείρισης των υδάτινων πόρων, όπως το πρόγραμμα WISE το οποίο ξεκίνησε το 2002. Τα προγράμματα αυτά εστιάζουν μεταξύ άλλων στην ποιότητα του νερού και στους τρόπους με τους οποίους οι ξηρασίες μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνο το πόσιμο νερό, αλλά και τη γεωργία, τη δασοκομία και τα δίκτυα υδάτινων μεταφορών . Για την αντιμετώπιση των εντεινόμενων αυτών προβλημάτων, η Επιτροπή προτείνει μια αρχική δέσμη πολιτικών εναλλακτικών δυνατοτήτων και ζητά να ανοίξει η συζήτηση για το πώς θα στραφεί η ΕΕ προς την ορθολογική αξιοποίηση και την εξοικονόμηση του νερού.
Ένα από τα βασικά μέτρα που προτείνονται είναι η τιμολόγηση της κατανάλωσης νερού. Αυτό πρέπει να γίνει κανόνας, γεγονός που προϋποθέτει την επιβολή υποχρεωτικών συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει επίσης να δοθεί στην ορθολογική χρήση του νερού δεδομένου ότι υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες εξοικονόμησης του νερού σε όλη την ΕΕ . Εκτιμάται ότι το 20% του διαθέσιμου νερού σπαταλιέται αλόγιστα, ενώ, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το ποσοστό αυτό ενδέχεται να φθάνει το 40%. Σαν πρώτο μέτρο προτάθηκε η προώθηση και η εγκατάσταση συσκευών εξοικονόμησης ύδατος στις βρύσες, στα ντους και στις τουαλέτες

Κυπριακες παροιμιες για το νερό

¯ Κουαλεί νερό με το καλάθιν

¯ Στάξιν στάξιν, κολύμπαν γεμώνει

¯ Έμπηκεν το νερό στο αυλάτζιν.

¯ Δεν μπορείς να φκάλεις τρύπα μες το νερό.

¯ Τα νερά στα νερά τρέχουσιν .

¯ Λόγια τζαι νερό, να τα πάρει ο ποταμός.

¯ Αν εννά πνιείς, πνίεσαι σε μια καντήλαν νερό.

¯ Το πλάσμα άμα πιει νερό, η κουφή εν τον πειράζει.

¯ Άμα πιάννουν τα νερά, σχόλασε που τη δουλεία.

¯ Το νερό εν η ζωή των πάντων.

¯ Τρέχει τρέχει το ρυάκι για να πας στο ποταμάκι.

¯ Βάλε νερό στο κρασί σου.
¯ Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται.

¯ Αντάν να βρέξει του Άγιου Νικόλα, όλου του κόσμου εν καλά.

¯ Πέρα βρέσιει και στη Καραμανιά σιονίζει.
¯ Εν δια τ΄αντζέλου του νερόν.

¯ Έκαμεν ο Θεός κατακλισμόν τζαι επνίηκεν ο κόσμος ούλος

¯ Το νερό τζοιμάται τζι ο σκούντρος εν τζοιμάται

¯ Ηλιον ηλιον τζαι βροσηίν χαρές απ’ όχουν οι βοσσιοί.

¯ Εν νερό που θέλει ο τόπος για να ζιούμε γιατί χωρίς νερό εν μπορούμε το ψωμί να δούμε

¯ Αν βρέξει ο Μάρτης θκυο νερά τζι ο Απρίλης αλλό ένα, χαρά σε τζειν’ το γεωργό που ‘χει πολλά σπερμένα.

¯ Τζιει που έσιει κόπρι τζαι νερό κάνει το λάχανο καλό

¯ Αντα να βρέξει η Βαρβαρού κάμνουν κουλλούρκα τζαι πουλούν

¯ Άμαν πιάνουν τα νερά, μεν ιστέκεις μες την πόρτα.

¯ Όπου εν εσιει νερά, ο τόπος γερημώνει.

¯ Το ψωμίν και το νερό κάνουν τον άνθρωπο γερό.
¯ Έχεις αγελάδαν, πίννεις γάλα. Εν έχεις αγελάδαν, πίννεις νερό.

¯ Πνίεσαι σε μια καντήλαν νερό.

¯ Όπως πάει το νερό, πήαινε.

¯ To νερό τζοιμάται αλλά ο ληστής εν τζοιμάται.

¯ Έκανε μια τρύπα στο νερό.

¯ Eκεί που βρέσιει φαίνεται, εκεί που σιονίζει ασπρίζει.

¯ Ήλιον ήλιον και νερά, να πασιύνουν τα μωρά.

¯ Καιρός φουρτουνιασμένος, ποταμός κατεβασμένος.

¯ Το νερό κοιμάται τζαι ο τόκος τρέχει.

¯ Διψάει η αυλή του για νερό τζαι τούτος αλλού ποτίζει.

¯ Έχασε τα νερά του.

¯ Το αίμα νερό δε γίνεται τζαι αν γίνει δεν πίνεται.

¯ Τον έφερε στα νερά του.

¯ Πίνει η κότα το νερό μα κοιτάει και το Θεό.

¯ Έβαλε το νερό στο τουλούμι

¯ Βρέχει χιονίζει τα μάρμαρα ποτίζει τζαι ο γάτος μαγειρεύει τζαι η μούγια μαντατέφκει στο δάσκαλο το ψεύτη.,
¯ Βροχή και βροχή κάνουν ποταμάκι, ποταμάκι και ακόμα μια βροχή κάνουν μεγάλο ποταμό. Ποταμό και μετά βροχή κάνει θάλασσα, θάλασσα και ακόμα μια βροχή κάνει ωκεανό!!! (Βουλγάρικη παροιμία)


¯ Σμίγει το νερό με το κρασί

¯ Στάξη, στάξη κόλυμπος γίνεται…

¯ Βρύση καλοκαιρινή που μέρα νύχτα τρέχει.

¯ Που πάνω τρέχει το νερό που κάτω γη και χόρτα.

¯ Δίχως νερό ο μύλος δεν αλέθει

¯ Λεκέ που βγάζει το νερό να μην το συλλογιέσαι

¯ Όταν πιάνεις με κολάτζι κάμνεις του νερού αυλάτζι

Η αφαλάτωση είναι η διαδικασία της αλλαγής του αλμυρού νερού σε γλυκό. Υπάρχουν δύο είδη αφαλάτωσης. Ο πρώτος τρόπος είναι το σύστημα της Αντίστροφης Όσμωσης όπου είναι και ο πιο γνωστός. Ο δεύτερος τρόπος πραγματοποιείται μέσω τη θέρμη. Αυτός ο τρόπος χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή του industrial water. Mε τη μέθοδο της Αντίστροφης Όσμωσης, η αφαλάτωση αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο φίλτρανσης υγρών. Ενώ τα συνηθισμένα συστήματα φίλτρανσης χρησιμοποιούν φίλτρα για την απομάκρυνση στερεών σωματιδίων από το νερό, η Αντίστροφη Όσμωση χρησιμοποιεί ημιπερατές μεμβράνες για την απομάκρυνση των διαλυτών ορυκτών. Συνεπώς, η Αντίστροφη Όσμωση, είναι μέθοδος αφαλάτωσης αλμυρού νερού με την οποία ασκείται υδροστατική πίεση για να οδηγηθεί το ακατέργαστο νερό μέσα σε μία ημιπερατή μεμβράνη η οποία κατακρατεί το μεγαλύτερο μέρος των αλάτων και άλλων στερεών που στη συνέχεια αποβάλλονται. Στην διαδικασία Αντίστροφης Όσμωσης, το αλμυρό νερό πιέζεται σε μια μεβρανοθήκη. Καθαρό αφαλατωμένο νερό διαπερνά την ημιπερατή μεμβράνη ενώ παράλληλα το υπόλοιπο νερό, πιο συμπυκνωμένο σε άλατα, εξέρχεται από τη μεμβρανοθήκη μέσα από τον αγωγό απόρριψης άλμης. Το καθαρό αφαλατωμένο νερό που διαπερνά τη μεμβράνη συλλέγεται για να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες που παράχθηκε, π.χ. άρδευση. Όμως για να παράγουμε πόσιμο νερό μέσω της αφαλάτωσης είναι πιο ακριβό από τα convectional method, όπου καθαρίζουν το νερό της βροχής, το νερό από τα ποτάμια και από τα πηγάδια. Το πόσιμο νερό με τη μέθοδο της αφαλάτωσης κοστίζει περίπου 0,40 τον τόνο ενώ τα convectional methods περίπου 0,10 τον τόνο. Είμαστε αναγκασμένοι να χρησιμοποιούμε αυτό τον τρόπο διότι όταν δεν υπάρχουν άλλες πηγές ή όταν οι πηγές που χρησιμοποιούμε για τα convectional methods, είναι εξαντλημένες δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να καθαρίζουμε το νερό της θάλασσα. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στην βροχόπτωση της Κύπρου για να παράγουμε πόσιμο νερό. Ο λόγος όπου η Αντίστροφη όσμωση είναι ακριβή είναι διότι χρησιμοποιεί αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για την διαδικασία της. Το κόστος της ενέργειας συμπεριλαμβάνει περίπου το 75% περίπου τη ολόκληρης τιμής. Παράλληλα όμως η αφαλάτωση έχει και μερικές επιπτώσεις ως προς το περιβάλλον. Η μεγάλη ποσότητα της ενέργειας που χρησιμοποιείται δεν είναι φιλική σε αυτό, και ακόμη το σύστημα αφαλάτωσης επιστρέφει το συμπυκνωμένο νερό πίσω στη θάλασσα, όπου θεωρείται πως τη μολύνει.





















Μονάδα αντίστροφης Όσμωσης για επεξεργασία αποϊονισμένου νερού.













Η Κυπριακή Δημοκρατία αμέσως μετά την ανεξαρτησία, διέγνωσε το πρόβλημα της υδατικής ανεπάρκειας και το αντιμετώπισε έγκαιρα.
Κύριο γνώρισμα της περιόδου από το 1960 μέχρι και την τουρκική εισβολή ήταν η στενή συνεργασία του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων, με διεθνείς οργανισμούς για τη διεξαγωγή μελετών που σχετίζονταν με τον προγραμματισμό της ανάπτυξης και κατασκευής έργων και τη διαμόρφωση σχεδίων δράσης. Κατά την περίοδο αυτή έγιναν οι τεχνοοικονομικές μελέτες για πολλά έργα και κατασκευάστηκαν πολλά φράγματα, όπως εκείνα του Πωμού, της Αγίας Μαρίνας, της Αργάκας, των Λευκάρων, της Γερμασόγειας, των Πολεμιδιών και του Μαυροκόλυμπου.













Μονάδα αφαλάτωσης αλμυρού νερού
Η περίοδος από την τουρκική εισβολή μέχρι σήμερα χαρακτηρίζεται πολύ σημαντική στον τομέα της υδατικής ανάπτυξης σύμφωνα με την κατασκευή μεγάλων έργων, όπως είναι το Αρδευτικό Έργο Πάφου, το Αρδευτικό Έργο Χρυσοχούς κλπ. Παράλληλα, ενισχύθηκε η υδατοπρομήθεια των πόλεων και κοινοτήτων της υπαίθρου.
Σήμερα, η αποθηκευτική ικανότητα των φραγμάτων ανέρχεται στα 307,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού περίπου. Μια επίδοση εντυπωσιακή σε σύγκριση με άλλες χώρες του μεγέθους και του επιπέδου ανάπτυξης της Κύπρου.
Παρά το εντυπωσιακό έργο που επιτελέστηκε, δυστυχώς, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης νερού και της πτωτικής τάσης της βροχόπτωσης, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι διαθέσιμες ποσότητες νερού για άρδευση δεν ήταν αρκετές. Ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να εφαρμοστούν περιορισμοί στην παροχή νερού με τρομακτικές επιπτώσεις στο γεωργικό τομέα, την κοινωνική ζωή και γενικά στην οικονομία του τόπου.













Τα στατιστικά βροχόπτωσης
Η μέση βροχόπτωση της περιόδου κατά το 1971-2000, είναι χαμηλότερη της μέσης βροχόπτωσης της περιόδου 1917-1970. Η μείωση αυτή κυμαίνεται σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, από 10% μέχρι και 25%.
Η μεγαλύτερη μείωση έχει παρατηρηθεί στο Τρόοδος. Η μείωση αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του διαθέσιμου νερού στη χώρα. Ακόμη, οι ποσότητες του επιφανειακού νερού που διαθέτει σήμερα το νησί είναι κατά 40% μικρότερες από τις ποσότητες που υπολογίζονταν ότι διέθετε πριν το 1970.
Εκτός από αυτό οι υδάτινοι πόροι της Κύπρου υπεραντλούνται κάθε χρόνο κατά 40% από την επιτρεπόμενη ασφαλή τους απόδοση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή πτώση της στάθμης των υπόγειων νερών, την εξάντληση των αποθεμάτων τους και τη ραγδαία και συνεχή επέκταση των περιοχών των υδροφόρων που καταστρέφονται από τη διείσδυση της θάλασσας.
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, δημιουργήθηκαν μονάδες αφαλάτωσης με σκοπό την απεξάρτηση από τη βροχόπτωση της παροχής πόσιμου νερού στα μεγάλα αστικά και τουριστικά κέντρα. Την 1η Απριλίου 1997 άρχισε να λειτουργεί η πρώτη μονάδα αφαλάτωσης στη Δεκέλεια, ενώ τον Απρίλιο του 2001 άρχισε να λειτουργεί και η δεύτερη μονάδα αφαλάτωσης δίπλα στο αεροδρόμιο Λάρνακας. H αφαλάτωση της Δεκέλειας παράγει 40,000-τόνους πόσιμο νερό την ημέρα ενώ η αφαλάτωση της Λάρνακας παράγει 52,000-τόνους πόσιμο νερό την ημέρα. Οι δύο αυτοί χώροι αφαλάτωσης παράγουν το νερό για την περιοχή Λάρνακας, Λευκωσίας και Της ελεύθερης Αμμοχώστου. Το νερό αυτό συνάδει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στην Κύπρο δεν υπάρχει πιο ελεγμένο νερό από αυτό της αφαλάτωσης. Ελέγχεται πριν πάει στα σπίτια από ειδικευμένους κάθε δύο ώρες. Είναι πόσιμο νερό με τις ψηλότερες προδιαγραφές.
Χωρίς την αφαλάτωση , η ζωή μας θα ήταν πολύ πιο διαφορετική και δύσκολη. Άρα φτάνουμε στο συμπέρασμα πως όντως «Θαλάσσιο νερό, πηγή ζωής».








Μονάδα Αντίστροφης Όσμωσης συμπύκνωσης γλεύκους.



























Με την αφαλάτωση μολύνουμε την θάλασσα

Κυπριακές παροιμίες για την φύση


1. Όλα τα φυτά είναι αδερφοί και αδερφές μας. Μας μιλούν και αν προσέξουμε, μπορούμε να τα ακούσουμε."


2. Περπάτα ελαφρά την άνοιξη. Η Μητέρα Γη είναι έγκυος



3. "Όταν ένας άνθρωπος απομακρύνεται από τη φύση η καρδιά του γίνεται σκληρή


4. "Το να ακουμπάς τη γη είναι να έχεις αρμονία με τη φύση


5. Είμαστε όλοι ένα παιδί που περιστρέφεται μέσα από τη Μητέρα Ουρανό


6. Η ομιλία πηγάζει από τη φύση. Η σιωπή από τη σοφία


7. Τα λόγια γυρίζουν το ποτάμι


8. Δέντρο που λυγά, δε σπάζει


9. Το σιγανό ποτάμι να φοβάσαι


10. Στην αναβροχιά, καλό είν' και το χαλάζι


11. Σαν την καλαμιά στον κάμπο


12. Ο πλάτανος θέλει νερό κι η λεύκα θέλει αέρα


13. Όσα βρέχει ο Θεός, τόσα καταπίνει η γη


14. Ένας κούκος δεν φέρνει την Άνοιξη.


15. Το ποτάμι κοιμάται, ο οχτρός δεν κοιμάται


16. Το ποτάμι δε γυρίζει πίσω.

17. Η εμπειρία είναι μια χτένα που η φύση μας δίνει όταν είμαστε φαλακροί.

18. Βουνό με βουνό δε σμίγει

19. Δε φοβάται το βουνό απ' τα χιόνια

20. "Όταν ένας άνθρωπος απομακρύνεται από τη φύση η καρδιά του γίνεται σκληρή

21. Βλέπεις το δένδρο και χάνεις το δάσος.

22. Το ψηλό δένδρο το χτυπούν οι κεραυνοί.

23. Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην κοιτάζεις.

24. Ψηλά την χτίζεις την φωλιά και θα σου γείρει ο κλώνοςκαι θα σου φύγει το πουλί και θα σου μείνει ο πόνος.

25. Λέγει το δένδρον στον ιδιοκτήτην του:"

26. Μεθ θωρής ούλομ πάνω, μα στραώθου τζαι νάκκον κάτω".

27. Νερόν τρεχάτον, πουντζίν γεμάτον, νερόν λατσιστόν, πουντζίν ξιλειφτόν.

28. Κόπριμ πολλύν τζαι νερόν, κάμνουν τομ μάστρον τους πελλόν.

29. Πελλόδ δενδρόν, πελλόμ μάστρον θέλει.

30. Πόχει δένδρον τζαι μελίσσιν, ας τζοιμάται, ως να φωτίσει.

31. Τον Μαν μήτε δενδρόν να φυτέψης, μήτε παιδίν να παντρέψης.

32. Ως που έχει το βυζίν της μάνας μηαλινίσκει το μωρόν,άμα λείψη, πεχανίσκει. Έτσι τζαι το δενδρόν, άμα εν έχει νερόν.

33. Άκουσεν η ελιά του μιστριού τζ' ελούθην του κλαμάτου.

34. Άκουσεν η ελιά τ' αλέτρου τζ' ενόμισεν εν αύλακας.

35. Η ελιά θέλει πελλόν κλαδευτήν τζαι νούσιμον τρυητήν.

36. Βάλε ελιά για τα παιδιά σου και μηλιά για την κοιλιά σου.

37. Βάλε συτζιάν για λλόου σου τζ' ελιές για τα παιδκιά σου,τζαι τερατσιάν τζαι φοινιτζιάν, για τα δισέγγονά σου.

38. Η ελιά εν τζυρά τζ' όποτε θέλει κάμνει.

39. Η ελιά παρά να αμμίζεται κάλλιον να ποζάφφεται.

40. Που το χώμαμ μου πκιάσε (λέγει η ελιά), τζαι ξένοχ χώμαν εθ θέλω.

41. Λέγει η ελιά στον ιδιοκτήτην της:"Τσαππίζεις με, θυμάσαι με, κοπρίζεις με, ταΐζεις με,ποτίζεις με, δροσίζουμαι, κλαδεύκεις με, αγκαστρώννεις με".

42. Δώσ' μου στηρ ρίζαν, να σου δώσω στο κλωνίν.

43. Βλέπει την σαν την ελιάν στο σκουτέλλιν.

44. Η ελιά έχει και σοδιά και αναποδιά.

45. Τζει που ππέφτει σίφφουνας, ππέφτει ευλοΐα.

46. Σύρε τζει να μεμ μου ντζίζης τζ' ό,τι εν να κάμης εσού κάμνω το μανιχιή μου.

47. Σκότωσ' την αρμήμ μου τζαι τον τόπον της πκιάννω τον εγιώ.

48. Τράβηξε της ελιάς τα βάσανα.

49. Αμ μπουμπουρίση ο Μάς, με ελιές, με λάϊν.

50. Θεός να φυλάει τα λιόδενδρα απ' το νερό του Αυγούστου.

51. Τ' Αυγούστου το νερό αρρώστια στον ελαιοκαρπό.

52. Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.

53. Φάε κουμπάρε ελιές, καλό είν' και το χαβιάρι.

54. Αδ δεμ ποτίσης πριν να κόψη, πότισε άμα κόψη.

55. Τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το λαδόξιδο.

56. Φτηνός στο λαδί, ακριβός στο ξύδι.

57. Οι κουβέντες του εν έχουν με ξυν με λάϊν.

58. Μου 'βγαλε το λάδι.

59. Κρασί παλιό και λάδιο νιο.

60. Βάλε λάδι κι έλα βράδυ.

61. Λάδι βρέχει, κάστανα χιονίζει.

62. Κάθε σταλαματιά νερό τ' Απρίλη είναι ένα βαρέλι λάδι.

63. Να σε κάψω Γιάννη, να σ' αλείψω λάδι.

64. Αυτός δεν χαρίζει κάστανα.

65. Ποιος θα βγάλει τα κάστανα από την φωτιά.

66. Δεν τρέχει κάστανο.

67. Λάδι βρέχει, κάστανα χιονίζει.

68. Σαράντα λεμονιές στον άμμον φυτεμένες,τζαι το νερόν στηρ ρίζαν τους, μα πάντα μαραμμένες.

69. Το μήλο κάτω που την μηλιά εν να ππέσει.

70. Άιρα και κάιρα και κόκκινη μηλιά.

71. Ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα.

72. Πέσε μήλο να σε φάω.

73. Μέτρα μηλιά τα μήλα σου.

74. Πλεύουν τα μήλα στο νερό πλεύουν κι οι καβαλίνες.

75. Αλοί τον πεύκον, τζι' αν ραή.

76. Χαιρέτα μας τον πλάτανο.

77. Καλά είν' τα πλατανόφυλλα με το ροΐ το λάδι.

78. Έχει κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια.

79. Ρόϊν του σσιου τζαι πορτοκάλλιν του νήλιου.


80. “Άρκον στα ξύλα έστειλαν κι εγκρίζεψεν το δάσος”.

81. Άσπρα στο πουγκί, ψάρια στο βουνί

82. Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.

83. Αρβανίτη αν κάνεις φίλο, κράτα και κανένα ξύλο

84. Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο.

85. Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού αλέθει ο μύλος

86. Όποιος πάει στη θάλασσα από ευχαρίστηση, θα πήγαινε στην κόλαση για να περάσει την ώρα του.

87. Η πείνα σπρώχνει το λύκο έξω από το δάσος.

88. Βαθιά βροντή, κοντή βροχή

89. Βλέπεις το δένδρο, χάνεις το δάσος.

90. Βόηθα με να σε βοηθώ ν΄ ανεβούμε στο βουνό

91. Βουνό με βουνό δε σμίγει


92. Δε δίνει τ΄ αγγέλου του νερό..

93. Διψάει η αυλή του για νερό κι αυτός αλλού ποτίζει

94. Από το νερό που "κοιμάται" να έχεις φόβο

95. Το νερό, η φωτιά και η γυναίκα δεν έχουν εμπιστοσύνη

96. Δώσ' μου στηρ ρίζαν, να σου δώσω στο κλωνίν

97. Έκανε μια τρύπα στο νερό. Δεν κατάφερε τίποτα

98. Καθαρός ουρανός αστραπή δε φοβάται

99. Το γύρευε στον ουρανό, στη γη το βρήκε

100. Το αίμα νερό δε γίνεται και αν γενεί δεν πίνεται

101. Η τρέλα δεν πάει στα βουνά

102. Έπεσε από τα σύννεφα..

103. Καθαρός ουρανός , αστραπές δε φοβάται

104. Είτε βουνό είτε ρέμα βρεις, μη φοβηθείς και πέρνα.

105. Πνίγεται σε μια κουταλιά νερό

106. Κοιλοπονούσε το βουνό και γέννησε έναν ποντικό.

107. Άνθρωπος χωρίς ανατροφή, δέντρο χωρίς κορμό

108. Τα πολλά τα παραπόταμα τον ποταμό κινούνε.

109. Η φωτιά και το νερό , παίρνουν σβάρνα το χωριό

Από που έρχεται το νερό?


Μέχρι πριν από 100 χρόνια, ή και πριν από λίγα χρόνια σε ορισμένες περιοχές, το πόσιμο νερό προερχόταν από πηγάδια και πηγές. Σε ορισμένες χώρες ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει πρόσβαση του πληθυσμού σε σταθερή βάση σε πόσιμο νερό. ήμερα, βέβαια, όταν μιλάμε για πόσιμο νερό το μυαλό μας πηγαίνει είτε στη βρύση που τρέχει νερό, είτε σε ένα μπουκάλι εμφιαλωμένο νερό. Από πού όμως παίρνουμε το νερό που φτάνει στη βρύση μας;
Παλιότερα, αρκούσε μια γεώτρηση ή το άνοιγμα ενός πηγαδιού για να προμηθευτούν οι άνθρωποι το νερό που έπιναν. Φυσικές πηγές ή υπόγεια νερά σε καλή κατάσταση προμήθευαν πόλεις και χωριά με πόσιμο νερό. Ένα συνηθισμένο επάγγελμα ήταν αυτό του νερουλά, που γυρνούσε με ένα κάρο φορτωμένο με δοχεία (σταμνιά) με νερό στις γειτονιές.
Σήμερα, το επάγγελμα αυτό επιβιώνει σε περιοχές που διαθέτουν ακατάλληλη ποιότητα ή μη επαρκή ποσότητα νερού: σε άλλες περιοχές (π.χ. Κόρινθος) γυρνάνε στις γειτονιές βυτία που πουλάνε πόσιμο νερό, ενώ σε πολλά νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων ειδικά σκάφη-μαούνες μεταφέρουν πόσιμο νερό για τους κατοίκους και τους τουρίστες.
Το νερό που χρησιμοποιούμε καθημερινά διαφέρει από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή: Σήμερα πίνουμε ή χρησιμοποιούμε καθημερινά για μαγείρεμα δύο έως τρία λίτρα νερού κατ' άτομο. Περίπου 145 λίτρα καταναλώνονται καθημερινά στην τουαλέτα, το μπάνιο, την περιποίηση του σώματος, το πλύσιμο ρούχων ή πιάτων, την καθαριότητα του σπιτιού και το πότισμα των λουλουδιών.
Σύγχρονες τεχνικές
Τα τελευταία χρόνια ποτάμια, λίμνες και υπόγεια νερά δεσμεύονται, συνήθως, σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων των πόλεων ή των γεωργικών δραστηριοτήτων. Κατασκευάζονται φράγματα ή λιμνοδεξαμενές για τη συγκέντρωση του νερού της βροχής και τη διανομή του στη συνέχεια στους χρήστες (γεωργία, κατοικίες, τουρισμός κ.ά.), αν και εγκαταλείπονται –αντί να γενικεύονται - πιο σοφές, παραδοσιακές τεχνικές, όπως η εξοικονόμηση νερού και οι δεξαμενές ή στέρνες σε κατοικίες και αγροκτήματα για συγκέντρωση και απευθείας χρήση νερού της βροχής.
Μια τεχνική που βασίζεται στην αξιοποίηση από τον άνθρωπο των γνώσεων από τις λειτουργίες της φύσης είναι αυτή της κατασκευής μέσα στην κοίτη χειμάρρων μικρών φραγμάτων ανάσχεσης της ροής των νερών της βροχής, ώστε να εμπλουτίζεται ο υδροφόρος ορίζοντας και να ανανεώνονται τα υπόγεια αποθέματα νερού.Ορισμένες παράκτιες περιοχές επενδύουν στην αφαλάτωση είτε θαλασσινού νερού είτε υφάλμυρων υπόγειων νερών, αν και χωρίς εφαρμογή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά ενεργοβόρο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις το νερό που χρησιμοποιούμε μπορεί να προέρχεται από επιφανειακά νερά, ποτάμια ή λίμνες. Σε αυτές τις περιπτώσεις η επεξεργασία του είναι πιο εύκολη, εφόσον, όμως, εκπληρώνονται μερικές προϋποθέσεις: δεν καταλήγουν στα νερά αυτά απόβλητα ή λύματα, δεν κυκλοφορούν σε αυτά μηχανοκίνητα σκάφη, δεν χρησιμοποιούνται για κολύμβηση κ.ά.Οικιακή χρήσηΗ οικιακή χρήση νερού σχετίζεται με την ποσότητα νερού που δεσμεύεται για να χρησιμοποιηθεί από τους πληθυσμούς στις πόλεις, τις κωμοπόλεις, και τις επιχειρήσεις παροχής δημόσιων υπηρεσιών.
Αν και το νερό είναι ένας περιορισμένος φυσικός πόρος ζωτικής σημασίας για την επιβίωση όλων μας, δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση και ίσα δικαιώματα σε αυτό. Όπως συμβαίνει και με τόσους άλλους πολύτιμους φυσικούς πόρους, ο αναπτυγμένος κόσμος τούς εκμεταλλεύεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα, για να μπορεί να συνεχίσει να καταναλώνει, ενώ ο αναπτυσσόμενος κόσμος παλεύει για την επιβίωση του.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της UNESCO:
• Οι άνθρωποι στις αναπτυγμένες χώρες καταναλώνουν καθημερινά κατά μέσον όρο περίπου 10 φορές περισσότερο νερό από εκείνους στις αναπτυσσόμενες χώρες. Υπολογίζεται ότι ο μέσος καταναλωτής των αναπτυγμένων χωρών χρησιμοποιεί άμεσα ή έμμεσα 500-800 λίτρα ανά ημέρα (300μ3 ετησίως), έναντι των 60-150 λίτρων ανά ημέρα (20μ3 ετησίως) των αναπτυσσόμενων χωρών.
• Στις μεγάλες πόλεις με κεντρικό σύστημα παροχής νερού και αποδοτικό σύστημα διοχέτευσης, η οικιακή κατανάλωση δεν ξεπερνά συνήθως το 5-10% της συνολικής κατανάλωσης νερού.
• Η κατανάλωση νερού στις μεγάλες πόλεις υπολογίζεται σε 300-600 λίτρα ανά άτομο ανά ημέρα, ενώ στις μικρές πόλεις σε 100-150 λίτρα.
• Στις αναπτυσσόμενες χώρες στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, η δημόσια κατανάλωση νερού αντιπροσωπεύει 50-100 λίτρα ανά άτομο ανά ημέρα. Σε περιοχές με ανεπαρκείς υδάτινους πόρους, αυτός ο αριθμός μπορεί να μην ξεπερνάει τα 10-40 λίτρα ανά ημέρα.
Όσο ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο αλλάζουν και οι χρήσεις και οι απαιτήσεις του κόσμου για νερό. Αυτό αποδεικνύεται κυρίως με την συνεχώς αυξανόμενη οικιακή χρήση νερού, ιδιαίτερα για την προσωπική υγιεινή. Το αποτέλεσμα είναι ότι μεγάλο μέρος της αστικής κατανάλωσης νερού είναι για την οικιακή χρήση. Η τάση αυτή αλλάζει μόνο όπου οι συνειδητοποιημένοι πολίτες –όπως και στο θέμα των σκουπιδιών – περιορίζουν τη σπατάλη και επιτυγχάνουν μείωση της κατανάλωσης νερού.
Στην Ελλάδα, στον οικιακό τομέα αντιστοιχεί το 10% της κατανάλωσης νερού. Το 90% των ελληνικών νοικοκυριών έχουν σήμερα πρόσβαση σε δίκτυο ύδρευσης, έναντι 30% τη δεκαετία του '50. Η χρήση νερού για ύδρευση έχει αυξηθεί κατά 45% σε σχέση με το 1980 και η αυξητική τάση διατηρείται. Η μεγαλύτερη αστική ζήτηση παρατηρείται στην Αττική, όπου οι απώλειες από διαρροές (δίκτυο, κατοικίες κα) αντιστοιχούν στο 10-40% του μεταφερόμενου νερού.
Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 1990 - 2004 ΣΕ ΚΥΒΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
1990 320.000.000
1991 340.000.000
1992 265.000.000
1993 250.000.000
1994 280.000.000
1995 310.000.000
1996 307.431.950
1997 319.427.130
1998 339.675.490
1999 357.003.054
2000 385.855.874
2001 400.558.220
2002 416.080.430
2003 399.220.304
2004 405.434.701
Στον πίνακα φαίνονται οι συνολικές καταναλώσεις νερού για τα έτη 1990-2004, με την επισήμανση ότι οι καταναλώσεις αναφέρονται σε μέτρηση στις εξόδους των διυλιστηρίων και όχι στην τιμολογημένη κατανάλωση, που σημαίνει ότι συμπεριλαμβάνονται και οι απώλειες / διαρροές του δικτύου διανομής του νερού.
Η συνολική κατανάλωση νερού στην Αττική αυξάνεται σταθερά σε σχέση με το έτος αναφοράς (1990): η συνολική κατανάλωση το 2004 ήταν αυξημένη κατά 27% περίπου σε σχέση με το 1990, αλλά κατά 62% σε σχέση με το 1993, έτος όπου επιτεύχθηκε σημαντική μείωση της κατανάλωσης. Η εξοικονόμηση έφθασε, το 1993, το 26,5% της κατανάλωσης του 1991, ως αποτέλεσμα της καμπάνιας ευαισθητοποίησης και της πληροφόρησης που αναπτύχθηκε το 1992-1993, χρονιές που τα αποθέματα νερού μειώθηκαν ιδιαίτερα και η Αττική αντιμετώπισε το φάσμα της λειψυδρίας.
Η κατανάλωση του νερού έφτασε ξανά στο επίπεδο του 1991 το 1997, τέσσερα χρόνια μετά τη διακοπή της εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού για την αναγκαιότητα εξοικονόμησης νερού. Μετά το 1997 έχουμε μια συνεχή αύξηση της κατανάλωσης νερού της τάξης του 5-8% ετησίως. Μια σειρά έργων (φράγμα Μαραθώνα, δέσμευση νερών λίμνης Υλίκης καθώς και ποταμών Μόρνου και Εύηνου) μπορούν να φέρνουν σήμερα στην Αττική 600.000.000 κυβικά μέτρα νερού το χρόνο. Όμως, τα έργα αυτά επαρκούν για να καλύπτουν τις ανάγκες της Αττικής μόνο μέχρι το 2030, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις κατανάλωσης νερού.
[ Πίσω ]

Δραστηριότητες
Στο πρόγραμμα...

Ρύπανση


Τι είναι ρύπανση?
Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα ζωής και την υγεία των ανθρώπων και των άλλων ειδών του πλανήτη. Η ρύπανση μπορεί να επηρεάζει, επίσης, την υλική και πολιτιστική βάση της ζωής, τους φυσικούς πόρους, τις ανθρώπινες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης και της αναψυχής. Η ρύπανση μπορεί να είναι χημική, με την εισαγωγή επικίνδυνων, βλαβερών ή και τοξικών ουσιών, ενεργειακή (θερμική, ραδιενεργή κα), βιολογική, αισθητική, ηχητική, γενετική (με την εισαγωγή π.χ. γενετικά μεταλλαγμένων ειδών).
Τι είναι μόλυνση?
Μόλυνση είναι μια ειδική κατηγορία ρύπανσης, που οφείλεται σε μικροοργανισμούς. Όταν καταλήγουν σε ποτάμια, λίμνες ή στη θάλασσα βρώμικα νερά από κατοικίες, νοσοκομεία, χώρους απόρριψης σκουπιδιών κλπ μπορεί να προκαλέσουν διάφορες μορφές ρύπανσης: για παράδειγμα, ρύπανση εξαιτίας της παρουσίας χημικών, βλαβερών ουσιών, αλλά και μόλυνση εξαιτίας της παρουσίας μικροβίων και γενικότερα παθογόνων οργανισμών στα βρώμικα νερά.
Τι είναι άμεση ρύπανση?
Άμεση ρύπανση είναι αυτή που μπορεί να αντιληφθούμε άμεσα. Ένα παράδειγμα άμεσης ρύπανσης είναι η περίπτωση ενός ποταμού ή μιας λίμνης, όπου καταλήγουν τοξικά απόβλητα και προκαλείται άμεσος κι αιφνίδιος θάνατος ψαριών.
Τι είναι έμμεση ρύπανση?
Έμμεση ρύπανση είναι η μορφή ρύπανσης, που δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα, επειδή δεν είναι ορατή. Για παράδειγμα, όταν καταλήγουν σε ένα ποτάμι ή σε μια λίμνη ή στη θάλασσα λύματα ή απόβλητα, σε ποσότητες που δεν μπορούν τα υδατικά οικοσυστήματα να καθαρίσουν, είναι πολύ πιθανό να προκληθούν σταδιακά αλλαγές στα είδη που υπάρχουν σε αυτό. Ορισμένα είδη αναπτύσσονται υπερβολικά, ενώ άλλα περιορίζονται ή εξαφανίζονται (ευτροφισμός). Σε πιο προχωρημένο επίπεδο ρύπανσης, μπορεί το διαλυμένο στο νερό οξυγόνο να μειωθεί και να αρχίσει η παραγωγή άλλων αερίων, επικίνδυνων για τις μορφές ζωής (υδρόθειο, αμμωνία κα).
Πηγές ρύπανσης νερού:
Οι σπουδαιότερες πηγές ρύπανσης, οι οποίες επιβαρύνουν κατ΄ αρχήν τα επιφανειακά νερά και στη συνέχεια τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, μπορεί να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες:
• Αστικά λύματα: Ακάθαρτα νερά πόλεων και οικισμών που προέρχονται από τις κατοικίες και διάφορες άλλες δραστηριότητες (σχολεία και πανεπιστήμια, δημόσιες επιχειρήσεις, χώροι εργασίας, τουριστικές μονάδες, νοσοκομεία, εργαστήρια και ιατρικά κέντρα, βιοτεχνίες κα).
• Βιομηχανικά υγρά απόβλητα, που μπορεί να είναι παρόμοια με τα αστικά λύματα ή να περιέχουν και επικίνδυνα ή και τοξικά στοιχεία.
• Γεωργικά υγρά απόβλητα, τα νερά απορροής εντατικά καλλιεργούμενων εκτάσεων που μπορεί να περιέχουν λιπάσματα ή/και φυτοφάρμακα.
• Κτηνοτροφικά υγρά απόβλητα, τα υγρά απόβλητα που προέρχονται από μεγάλες ή μικρότερες μονάδες εκτροφής ζώων.
• Διείσδυση θαλασσινού νερού λόγω υπεράντλησης των υπόγειων νερών ή λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος ("φαινόμενο θερμοκηπίου").
• Όξινη βροχή εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ή κατακρήμνισης των αέριων ρύπων με τη βροχή, το χιόνι, τον άνεμο ή λόγω βαρύτητας.
Οι δρόμοι της ρύπανσης
Πώς οι δρόμοι του νερού γίνονται και δρόμοι της ρύπανσης
Συχνά, ανεπεξέργαστα αστικά λύματα των πόλεων (βρώμικα νερά από κατοικίες και διάφορες οικονομικές δραστηριότητες) μεταφέρονται μέσω των υπονόμων και του δικτύου αποχέτευσης σε υδάτινους αποδέκτες, που είναι επιφανειακοί (ρέματα, ποτάμια, λίμνες και θάλασσα) ή υπόγειοι. Οι δρόμοι του νερού γίνονται και δρόμοι της ρύπανσης. Τα επιφανειακά νερά, δηλαδή οι ποταμοί, οι λίμνες, οι λιμνοθάλασσες, οι κλειστοί θαλάσσιοι κόλποι και οι ανοιχτές θάλασσες είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητα στη ρύπανση, ανάλογα με τη δυνατότητα ανανέωσής τους και το είδος των ρύπων που καταλήγει σε αυτά. Καθοριστικός είναι και ο ρόλος της ποσότητας του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό.
Άλλοι δρόμοι της ρύπανσης
Συχνά αέριοι ρύποι προσκολλώνται στη σκόνη και σε αιωρούμενα σωματίδια και μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις και καταλήγουν στην ατμόσφαιρα, το έδαφος ή στα νερά μακρινών περιοχών. Εξάλλου, τα πλαστικά και άλλα απορρίμματα στη θάλασσα φαίνεται να απορροφούν διάφορες τοξικές ουσίες από άλλες πηγές ρύπανσης και γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνα για το περιβάλλον και την υγεία των διαφόρων ειδών της θάλασσας, αλλά και για τον άνθρωπο.
Επιπτώσεις της ρύπανσης
Οι επιπτώσεις της ρύπανσης μπορεί να έχουν πολλές μορφές και να λαμβάνουν διαφορετική έκταση:
Μείωση του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό
Σε αντίθεση με την ατμόσφαιρα, όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι σχεδόν πάντα σταθερή και ανεξάρτητη από τη ρύπανση, τα νερά απειλούνται συχνά με πλήρη ή μερική αποξυγόνωση (αναερόβιες συνθήκες). Όσο αυξάνεται η ρύπανση των νερών, κυρίως, με οργανικές ύλες, και ανεβαίνει η θερμοκρασία τους, τόσο μειώνεται το διαλυμένο οξυγόνο, γιατί καταναλώνεται λόγω της αερόβιας αναπνοής των μικροοργανισμών που κάνουν αποσύνθεση. Όταν, λοιπόν, ρυπαίνονται τα επιφανειακά νερά με απόβλητα που περιέχουν ουσίες, που αποσυντίθενται από μικροοργανισμούς (οργανικές ύλες), εκτός των άλλων "αφαιρείται" από τα νερά και το οξυγόνο, που είναι απαραίτητο για την επιβίωση των φυτικών και ζωικών υδρόβιων οργανισμών. Οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές για τους περισσότερους υδρόβιους οργανισμούς, αφού κινδυνεύουν από ασφυξία. Έτσι, η ρύπανση με αστικά λύματα ή άλλα απόβλητα, που περιέχουν οργανικό φορτίο, μπορεί να απειλήσει με καταστροφή ένα ολόκληρο υδατικό οικοσύστημα.
Ευτροφισμός των νερών
Ανάλογα αποτελέσματα για τα επιφανειακά νερά έχει και η ρύπανση με ανόργανα άλατα που περιέχουν άζωτο και φωσφόρο, που περιέχονται συνήθως σε λιπάσματα, απόβλητα κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων, απορρυπαντικά και σε ορισμένα βιομηχανικά απόβλητα. Το σημαντικότερο πρόβλημα, που δημιουργεί το άζωτο και ο φώσφορος είναι ο ευτροφισμός, δηλαδή η υπερβολική ανάπτυξη αλγών (φυτοπλαγκτόν) στα επιφανειακά νερά από την υπερβολική τροφοδοσία των νερών με θρεπτικά συστατικά. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί σοβαρή διαταραχή του υδατικού οικοσυστήματος με διάφορες δυσμενείς συνέπειες, μεταξύ των οποίων είναι η υπερβολική ανάπτυξη ορισμένων ειδών σε βάρος όλων των άλλων, η μείωση ή και εξαφάνιση της ποικιλίας ειδών με θανάτωση ή μετανάστευσή τους, καθώς και η πλήρης ή μερική αποξυγόνωση των νερών. Όταν μειώνεται δραματικά το διαλυμένο οξυγόνο στα νερά, συνήθως, μυρίζουμε μια οσμή κλούβιων αυγών (αναερόβιες συνθήκες).
Ρύπανση υπόγειων νερών
Τα υπόγεια νερά είναι, επίσης, πολύ ευαίσθητα στη ρύπανση και έχουν περιορισμένη ικανότητα αυτοκαθαρισμού. Η κατάληξη αστικών λυμάτων, ξεπλυμάτων εδάφους από εντατική χρήση χημικών λιπασμάτων, αλλά και κτηνοτροφικών αποβλήτων στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα έχει ως κύριο αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών αλάτων. Εξαιτίας αυτής της ρύπανσης, τα υπόγεια νερά γίνονται επικίνδυνα για τον άνθρωπο και τους ζωικούς οργανισμούς.
Η ρύπανση του εδάφους με τοξικές ουσίες ή βιομηχανικά απόβλητα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων ή άλλων τοξικών ουσιών στα υπόγεια νερά, όπως για παράδειγμα διαπιστώνεται σε περιοχές της Σταυρούπολης (Θεσσαλονίκη), εξαιτίας τοξικών υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων από τη βιομηχανία Διάνα. Είναι εξαιρετικά δύσκολο και δαπανηρό να καθαρίσουμε τα υπόγεια νερά από επικίνδυνες και τοξικές ουσίες.
Μόλυνση νερών
Μια άλλη μορφή επιβάρυνσης των επιφανειακών και των υπόγειων νερών είναι η μόλυνσή τους, δηλαδή η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στα νερά. Αυτή οφείλεται κατά κανόνα σε αστικά ή κτηνοτροφικά λύματα. Η ανίχνευση των παθογόνων μικροοργανισμών στο νερό μπορεί να γίνει και έμμεσα, μέσω της μέτρησης, για παράδειγμα, των κολοβακτηριδίων, τα οποία όταν βρίσκονται σε μεγαλύτερες ποσότητες αποτελούν ένδειξη της πιθανής μόλυνσης των νερών.
Υφαλμύρυνση υπόγειων νερών
Η εντατική άντληση των υπόγειων νερών με ρυθμό, που δεν επιτρέπει την ανανέωση τους, προκαλεί την εισβολή αλμυρού νερού από τη θάλασσα στους υδροφορείς. ΄Οταν η στάθμη του υπόγειου νερού υποχωρήσει κάτω από την στάθμη του θαλάσσιου νερού με το οποίο συνδέεται, τότε αντί να έχουμε ροή από τον υπόγειο υδροφορέα στη θάλασσα, έχουμε αντιστροφή του φαινομένου και νερό από την θάλασσα εισέρχεται στο υπόγειο νερό. Αλμυρό νερό αναμένεται να εισβάλλει σε μεγαλύτερη έκταση σε παράκτιες περιοχής, εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας (έως και εβδομήντα εκατοστά μέσα στις επόμενες δεκαετίες) λόγω της κλιματικής αλλαγής ή της μείωσης των βροχοπτώσεων.
Ρύπανση πόσιμου νερού
Το πόσιμο νερό είναι και θα έπρεπε να είναι το καλύτερα ελεγχόμενο μέσο διατροφής. Η νομοθεσία προσδιορίζει τις συγκεντρώσεις διαφόρων ουσιών, που επιτρέπεται να υπάρχουν μέσα στο πόσιμο νερό, ώστε να ανταποκρίνεται στις υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές, που απαιτούνται σε σχέση με το σημαντικό για τη ζωή μας αγαθό. Η τεχνολογία που διατίθεται σε αρκετές χώρες είναι σε θέση να ανιχνεύει στο νερό ιχνοστοιχεία, που βρίσκονται σε συγκεντρώσεις του δισεκατομμυριοστού του γραμμαρίου ανά λίτρο.
Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες, περίπου 1200 χημικά είδη, που περιέχουν 230 δραστικές ουσίες κυκλοφορούν στο εμπόριο και χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες ως φυτοφάρμακα, λιπάσματα ή ζιζανιοκτόνα. Πολλά από τα φυτοφάρμακα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στο χρόνο και γι’ αυτό εξαιρετικά επικίνδυνα, όταν καταλήγουν στο νερό. Το όριο που έχει υιοθετηθεί για την περιεκτικότητα σε φυτοφάρμακα είναι 0,5 μικρογραμμάρια (εκατομμυριοστό του γραμμαρίου) ανά λίτρο συνολικά, και ειδικά για ορισμένα οργανο-χημικά (τα ίδια ή τα προϊόντα αποικοδόμησής τους είναι ιδιαίτερα τοξικά) το όριο είναι το 0,1 μικρογραμμάριο ανά λίτρο.
Η νομοθεσία ορίζει, επίσης ότι το πόσιμο νερό δεν πρέπει να περιέχει περισσότερα από 50 milligram (χιλιοστά του γραμμαρίου) ανά λίτρο νιτρικών. Οι νιτρικές ενώσεις στα νερά προέρχονται, συνήθως, από τη χρήση λιπασμάτων και την απόρριψη λυμάτων και ιλύος. Οι νιτρικές ενώσεις είναι ουσίες, που υπάρχουν στη φύση, αλλά αυτό, που προκαλεί ανησυχία είναι οι ουσίες, στις οποίες μετασχηματίζονται: τα νιτρώδη και οι νιτροζαμίνες. Η μακροχρόνια κατανάλωση αυτών των ουσιών μέσω της τροφικής αλυσίδας μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία.
Μερικά παραδείγματα ρύπανσης των νερών:
- Η καταστροφή μιας λίμνης
Η ρύπανση των νερών έχει κάποιες φορές ορατές επιπτώσεις. Σε άλλες, όμως, περιπτώσεις η ρύπανση δεν είναι ορατή, αλλά μπορεί να προκαλέσει μεγάλη βλάβη στην υγεία και στο περιβάλλον. Στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου 2004 βρήκαν φρικτό θάνατο πάνω από 30.000 υδρόβια και παρυδάτια πουλιά στη λίμνη Κορώνεια της επαρχίας Λαγκαδά, στο νομό Θεσσαλονίκης. Τα πουλιά βρίσκονταν στην μεταναστευτική τους περίοδο. Από τα μέσα Σεπτεμβρίου ακολούθησαν μαζικοί θάνατοι τριών τουλάχιστον ειδών ψαριών που ζουν στη λίμνη. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2004, η Νομαρχία Θεσσαλονίκης απαγόρευσε την αλιεία στη λίμνη, τη βόσκηση στη γύρω περιοχή και την προσέγγιση των πολιτών. Η κύρια αιτία της οικολογικής καταστροφής ήταν η μακροχρόνια ρύπανση της λίμνης.
- Η καταστροφή μιας από τις μεγαλύτερες λίμνες του κόσμου
Η λίμνη Αράλη στο Καζακστάν ήταν μέχρι τη δεκαετία του 1960, η τέταρτη σε μέγεθος μεγαλύτερη λίμνη παγκοσμίως. Μεταξύ του 1966 και του 1994 η στάθμη της κατέβηκε κατά 16 μέτρα, ενώ ο όγκος των νερών της μειώθηκε κατά 75%. Η έκτασή της μειώθηκε στο μισό και οι ανατολικές και δυτικές ακτές της υποχώρησαν κατά 80 χιλιόμετρα. Η πόλη Αράλσκ, παραλιακή μέχρι πριν 35 χρόνια, σημαντικό λιμάνι και φημισμένη λουτρόπολη της λίμνης Αράλης, σήμερα απέχει 40 περίπου χιλιόμετρα από τις όχθες της. Ενώ στη λίμνη ψάρευαν χιλιάδες ψαράδες, δίνοντας εργασία σε 60.000 ανθρώπους και απέδιδε κάπου 40.000 τόνους ψαριών τη δεκαετία του 1950 (πάνω από 160 τόνους ψαριών καθημερινά), σήμερα επιβιώνουν μόνο δύο από τα 24 είδη ψαριών της λίμνης, ενώ πολυάριθμα ψαροχώρια έχουν εγκαταλειφθεί. Τα περισσότερα είδη εξαφανίστηκαν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, εξαιτίας της ρύπανσης από τα φυτοφάρμακα και λιπάσματα (κυρίως για την εντατική καλλιέργεια βαμβακιού), αλλά και της αύξησης της περιεκτικότητας των νερών της λίμνης σε αλάτι.
Τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, το αλάτι και η σκόνη από τις αποξηραμένες, άγονες περιοχές μεταφέρονται από τον άνεμο δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Οι γύρω περιοχές πλήττονται κάθε χρόνο από δεκάδες ανεμοστρόβιλους που μεταφέρουν βλαβερά για την υγεία υλικά. Ακόμα και σήμερα, οι καλλιέργειες, που γίνονται σε αποξηραμένες πια εκτάσεις περιέχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν πριν από δεκαετίες. Χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε άλλες περιοχές. Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από ασθένειες, αναπνευστικές λοιμώξεις, καρκίνους (κυρίως του λάρυγγα και του οισοφάγου), τύφο, ηπατίτιδα, διάρροια. Το ρυπασμένο και μολυσμένο νερό συνέβαλε στην επέκταση των ασθενειών. Πολλά παιδιά γεννιούνται με σοβαρές ασθένειες ή βλάβες. Η αλλαγή της λίμνης συνοδεύτηκε από αλλαγή του κλίματος της περιοχής: ο αέρας είναι πιο ξηρός, ο χειμώνας πιο βαρύς και το καλοκαίρι πολύ πιο ζεστό. Οι μέρες χωρίς βροχή έχουν φτάσει τις 120-150, όταν κάποτε ήταν μόνο 30-35.
- Η ασθένεια της Μinamata
Σε ένα μικρό χωριό της Ιαπωνίας, στον κόλπο της Minamata, παρατηρήθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1950 δηλητηριάσεις γατιών στην αρχή και ανθρώπων στη συνέχεια, που είχαν σαν αποτέλεσμα δεκάδες θανάτους ανθρώπων, παραμορφώσεις και διαταραχές του νευροφυτικού συστήματος, κυρίως των ψαράδων της περιοχής. Αιτία ήταν οι ποσότητες μιας τοξικής ουσίας, του υδραργύρου, που κατέληγε από ένα εργοστάσιο παραγωγής πλαστικού PVC στο ποτάμι, μαζί με άλλα υγρά και στερεά απόβλητα. Από το ποτάμι, οι τοξικές ουσίες κατέληγαν στον κόλπο της Minamata κι εκεί περνούσαν στα ψάρια και τα οστρακοειδή. Οι δηλητηριώδεις ενώσεις έφθαναν στους ψαράδες και τους ντόπιους, που κατανάλωναν θαλασσινά, αλλά και στις γάτες, με αποτέλεσμα να προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους. Αν και οι ποσότητες των διαφόρων ενώσεων του υδραργύρου που έπεφταν στο ποτάμι ήταν σχετικά μικρές, μέσω της τροφικής αλυσίδας – από το θαλασσινό νερό, στο πλαγκτόν και από εκεί στα ψάρια, για να καταλήξει τελικά στους ανθρώπους – οι ποσότητες που έφταναν στους ανθρώπους ήταν αυξημένες (το φαινόμενο λέγεται βιο-συσσώρευση). Σε μια τέτοια διαδικασία, οι συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών σε οργανισμούς μπορεί να είναι 100-30.000 φορές μεγαλύτερες σε σχέση με τις συγκεντρώσεις στο νερό, όπως έχει αποδειχτεί από πολλές επιστημονικές έρευνες (π.χ. έρευνες για τη συγκέντρωση υδραργύρου στο νερό, το πλαγκτόν και τα ψάρια της λίμνης Powell, στην Αριζόνα, στις ΗΠΑ)
[ Πίσω ]

Νερό και κοινωνικές συγκρούσεις


Το νερό, ως αγαθό άνισα κατανεμημένο και σε ανεπάρκεια, αποτελεί συχνά «μήλον της έριδος» μεταξύ των διαφόρων χρηστών - καταναλωτών του. Μία από τις εστίες τριβής μεταξύ κρατών είναι συχνά η διαχείριση των «κοινών» υδάτων τους (αν μπορούμε να μιλήσουμε για καθεστώς ιδιοκτησίας ενός τόσο απαραίτητου φυσικού πόρου). Η Έκθεση των Ηνωμένων Εθνών “Νερό για τη Ζωή, Νερό για τους Ανθρώπους” (2003), εντοπίζει 263 διεθνείς διασυνοριακές λεκάνες απορροής, οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν αιτία συγκρούσεων για το νερό. Οι περιοχές αυτές καλύπτουν το 45 % της επιφάνειας της ξηράς στον πλανήτη και επηρεάζουν το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και 145 κράτη.
Κάποιοι θεωρούν πως το νερό, καθώς αποτελεί αγαθό προς κατανάλωση, μπορεί να υπαχθεί στους «νόμους της («ελεύθερης») αγοράς», αφήνοντας την παροχή και τη ζήτηση να ρυθμίζουν τη τιμή του. Το νερό, όμως, δεν είναι απλώς ένα ακόμα προϊόν προς κατανάλωση: είναι απαραίτητο σε κάθε ζώντα οργανισμό του πλανήτη. Το Νοέμβριο 2003 η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα αναγνώρισε ως θεμελιώδες δικαίωμα όλων των ανθρώπων την πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες πόσιμου νερού για προσωπική και οικιακή χρήση. Πώς είναι δυνατόν η διαχείριση του να εξαρτάται από μονοδιάστατες συμφωνίες ή από την τιμή που θα πιάσει στο χρηματιστήριο η μετοχή μιας εταιρείας που διαχειρίζεται την παροχή του; Και πώς θα εξασφαλιστεί η δίκαιη παροχή καθαρού νερού σε όλους και όλες, άσχετα με την κοινωνική ή την οικονομική τους θέση;
Διαμάχες μεταξύ κρατών
Το νερό δεν είναι ίσα κατανεμημένο στο χώρο και το χρόνο σε ολόκληρο τον πλανήτη, ούτε φυσικά από χώρα σε χώρα, ή από περιοχή σε περιοχή. Κάποια γεωγραφικά τμήματα του πλανήτη είναι πιο πλούσια σε γαλάζιο χρυσό, σε σχέση με άλλα. Η ύπαρξη κρατών, διαφορετικών και συχνά συγκρουόμενων συμφερόντων, το καθιστά αντικείμενο πολιτικής πίεσης. Πολλά από τα ποτάμια της Μεσογείου είναι διασυνοριακά. Η συνεργασία μεταξύ των κρατών στη διαχείριση του νερού είναι μεν απαραίτητη, αλλά όχι πάντα αρμονική. Τα υψώματα του Γκολάν, που κατέχει το Ισραήλ μετά τον πόλεμο του 1967 από τη Συρία, αποτελούν μέρος της λεκάνης απορροής της λίμνης Γαλιλαίας (Κινερέτ), της μεγαλύτερης επιφανειακής πηγής νερού του Ισραήλ που τροφοδοτεί με υδάτινους πόρους τον Εθνικό Δίκτυο Διανομής Νερού. Το 20-40% των αποθεμάτων νερού του Ισραήλ προέρχονται από την περιοχή των λόφων της Δυτικής Όχθης. Ο Νείλος, ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός στον πλανήτη, διασχίζει 10 χώρες, ενώ 5 χώρες, η Ιορδανία, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη, η Συρία και ο Λίβανος μοιράζονται τον σχετικά μικρό Ιορδάνη ποταμό. Η Ισπανία, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα μοιράζονται και αυτές τους μεγάλους ποταμούς τους με άλλες χώρες. Στη Μέση Ανατολή, η διαχείριση των υδατικών πόρων είναι μια από τις πιο σοβαρές πηγές έντασης μεταξύ Ισραήλ αφ’ ενός, Παλαιστινίων και Συρίας αφετέρου. Στη δεκαετία του ’80, η διαχείριση των υδάτων του Ευφράτη αποτελούσε μόνιμη πηγή έντασης μεταξύ Τουρκίας, Συρίας και Ιράκ. Σε ομιλία του ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου (μετέπειτα επικεφαλής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών) Μπούτρος Γκάλι είχε δηλώσει: "Η εθνική ασφάλεια της Αιγύπτου βρίσκεται στα χέρια των άλλων οκτώ αφρικανικών χωρών στη λεκάνη του Νείλου", ενώ ο βασιλιάς Χουσεϊν της Ιορδανίας είχε τονίσει το 1990 ότι "το νερό είναι το μόνο ζήτημα που θα μπορούσε να τον οδηγήσει σε πόλεμο με το Ισραήλ".
Η κρίση των νερών μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Λιβάνου και Συρίας για τις συμφωνίες Orontus και Nahr el Kabir, και η συμφωνία μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ σχετικά με το σχέδιο νερού Hasbani και την πηγή Wazzani (στην οποία ενεπλάκησαν τα ΗΕ, οι ΗΠΑ και οι ΕΕ) αποδεικνύουν τη σημασία που έχει η διαχείριση των νερών ως καταλύτης για συνεργασία αντί για αιτία συγκρούσεων.
Ανισότητες στο εσωτερικό
Το ζήτημα δεν τίθεται μόνο μεταξύ χωρών, αλλά και μεταξύ περιοχών της ίδιας χώρας. Η γεωγραφική ανισοκατανομή δημιουργεί διχόνοιες μεταξύ αγροτικών περιοχών αλλά και πόλεων-υπαίθρου. Η συγκέντρωση του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις, δημιούργησε την ανάγκη για περισσότερο νερό, εξαντλώντας ταυτόχρονα τα αποθέματα των κοντινών περιοχών και μολύνοντας συχνά τα εναπομείναντα ύδατα. Η Αττική δεσμεύει, για παράδειγμα, υδατικούς πόρους μιας πολύ μεγάλης περιοχής (Μαραθώνας, Υλίκη, Μόρνος, Εύηνος). Η προσπάθεια εκτροπής του Αχελώου, ενάντια στη λογική και παρά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας, είναι χαρακτηριστική: θα μεταφέρουμε νερό από τη Δυτική Ελλάδα που το 'χει …μπόλικο, στην αγροτική Θεσσαλία που το 'χει «ανάγκη»! Αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που θα ‘χει στην οικονομική ανάπτυξη, στους ανθρώπους, στα πολιτιστικά μνημεία, στη φύση.
Αντίστοιχη απόπειρα στην Ισπανία είχε, όμως, «αίσια έκβαση». Στο πλαίσιο του Εθνικού Υδρολογικού Σχεδίου προβλεπόταν η μεταφορά νερού από τον ποταμό Ebro (περιοχή Σαραγόσα, κεντροδυτική Ισπανία) προς τις αγροτικές και τουριστικές περιοχές της νοτιοδυτικής Ισπανίας. Σύμφωνα με πάνω από 100 πανεπιστημιακούς, οι οποίοι αντιτίθεντο στο έργο, η εξοικονόμηση νερού μέσω της εφαρμογής νέων αρδευτικών τεχνικών, η αλλαγή του τύπου καλλιεργειών και η εξοικονόμηση στην τουριστική βιομηχανία και στις πόλεις μπορούσε να εξασφαλίσει την ίδια ποσότητα νερού, στο ένα τρίτο του κόστους. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Σαραγόσα, της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης και διαμαρτυρήθηκαν εναντίον του σχεδίου. Τον Αύγουστο του 2001 ξεκίνησε από τη Σαραγόσα πορεία 5.000 πολιτών που έφτασαν με τα πόδια μέχρι τις Βρυξέλλες για να διαμαρτυρηθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πρόθεσή της να χρηματοδοτήσει το έργο. Το έργο εγκαταλείφθηκε και τώρα δίνεται έμφαση στην εξοικονόμηση νερού και σε μια νέα κουλτούρα για το νερό.
Έχει γραφτεί πολλάκις ότι το νερό είναι «το πετρέλαιο του 21ου αιώνα», και ότι (θα δούμε να) διεξάγονται πόλεμοι για τη διαχείριση τους. Εάν δεν γίνει κατανοητή και κυρίως αποδεκτή η λογική ότι πρόκειται για ένα ζωτικό στοιχείο της ζωής για όλους, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει λελογισμένη και νηφάλια διαχείριση του, πέρα από πολιτικά ή εθνικά συμφέροντα.

Παγκόσμια προβλήματα νερού


Το νερό αποτελεί «πηγή ζωής για τον πλανήτη και τους κατοίκους του», το νερό είναι «το υλικό της ζωής». Χωρίς αυτό δεν υπάρχει πλανήτης, δεν υπάρχει ζωή, δεν υπάρχει άνθρωπος. Εντούτοις, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση στη «ζωή» και παλεύουν για να επιβιώσουν (χωρίς να τα καταφέρνουν πάντα).Το νερό είναι ταυτόχρονα «αγαθό σε ανεπάρκεια», έχει «πρόβλημα».
Το πρόβλημα βέβαια το έχουμε εμείς, που το δημιουργούμε με τις επιλογές μας, τις παρεμβάσεις μας, τον τρόπο που έχουμε μάθει να «δρούμε» μέσα στη φύση. Τα προβλήματα πολλά, διαφορετικά αλλά και πάρα πολύ όμοια. Η αποψίλωση, για παράδειγμα, των τροπικών δασών στην Αφρική για να μετατραπούν σε εκτάσεις εντατικής γεωργίας, και η καταστροφή των (ελάχιστων πλέον) δασικών εκτάσεων της Αττικής για να μετονομαστούν σε οικοδομήσιμα οικόπεδα, έχουν ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα: την ερημοποίηση, τον ελλιπή εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων, την αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής με την εμφάνιση λιγότερων, αλλά καταρρακτωδών βροχών, τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που ευνοούν τις πλημμύρες.
Το νερό είναι πεπερασμένος φυσικός πόρος και άνισα κατανεμημένος στη φύση. Τον περασμένο αιώνα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, κυρίως στο δυτικό κόσμο, βασίστηκε στη βιομηχανική ανάπτυξη, που οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης καθαρού, πόσιμου νερού, ενώ ταυτόχρονα «δημιούργησε» περισσότερες εστίες ρύπανσης των πηγών. Παράλληλα, η συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε συγκεκριμένες περιοχές, άσχετα με τη φυσική ικανότητα τους να σηκώσουν το «βάρος», οδήγησε στην εξάντληση των δικών τους φυσικών πόρων και στην ανάγκη μεταφοράς καθαρού νερού από άλλες, μακρινές περιοχές, με έναν τρόπο στην επέκταση του προβλήματος. Όλη αυτή η δραστηριότητα, οι αλλαγές στις χρήσεις γης, τα νέα πρότυπα και οι νέες συνήθειες, είχαν μια σειρά από επιπτώσεις σε αυτόν τον πεπερασμένο πόρο, καθιστώντας τον ακόμα πιο σπάνιο, ένα ακόμα «είδος υπό εξαφάνιση».
Ανταγωνιστικές χρήσεις και σπατάλη
Αυξήθηκε ο πληθυσμός, αυξήθηκαν οι ανάγκες, αυξήθηκαν οι χρήσεις, και φυσικά η ζήτηση. Στους τρεις παραδοσιακούς τομείς κατανάλωσης νερού, τη γεωργία, τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία/βιοτεχνία, προστέθηκαν οι τουριστικές δραστηριότητες (δραστηριότητες αναψυχής, αθλητικές, κ.ά.). Οι διαφορετικοί χρήστες ανταγωνίζονται ποιος θα λάβει τις μεγαλύτερες ποσότητες νερού για να καλύψει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του, αδιαφορώντας για το κατά πόσο εφικτό είναι αυτό. Ιδιαίτερα η γεωργία, που σήμερα αντιπροσωπεύει το 75% της κατανάλωσης παγκοσμίως από τη μια, και οι ανάγκες ύδρευσης των πόλεων και των τουριστικών/αθλητικών εγκαταστάσεων από την άλλη, βρίσκονται σε έντονη διαμάχη. Το νερό έφτασε να θεωρείται ένα ακόμα καταναλωτικό αγαθό, και οι χρήστες του θεωρούνται καταναλωτές: αγοράζουν κάτι, κι ας τους ανήκει.
Παράλληλα, παρατηρείται μια κατασπατάληση του λίγου αυτού νερού. Ενδεικτικά είναι τα νούμερα: οι απώλειες λόγω διαρροών, παράνομων συνδέσεων και σπατάλης αντιπροσωπεύει το 50% της κατανάλωσης καθαρού νερού, ενώ το 60% του [Ε1] νερού που καταναλώνει η γεωργία χάνεται λόγω της εξάτμισης πριν φτάσει στο έδαφος.
Ταυτόχρονα, σε τοπικό επίπεδο, η εποχικότητα της ζήτησης, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, οπότε και πολλαπλασιάζεται ο «πληθυσμός» και αυξάνεται η κατανάλωση νερού, απαιτεί τη δημιουργία υποδομών που θα καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες για δυο ή τρεις μήνες του έτους, δημιουργώντας έντονες πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον και τους υδατικούς πόρους της περιοχής συνολικά.
Νερό κι αλάτι
Η ικανοποίηση της αλόγιστα αυξανόμενης ζήτησης ενός πεπερασμένου αγαθού, προϋποθέτει υπερεκμετάλλευση των αποθεμάτων, επιφανειακών και υπόγειων. Στις παράκτιες περιοχές αυτό συνεπάγεται την εισβολή του αλμυρού νερού στον υδροφόρο ορίζονται και την υποβάθμιση του. Το διαθέσιμο από τη φύση νερό δεν είναι πλέον καταναλώσιμο, και καταφεύγουμε ακόμα και στην αφαλάτωση νερού που προέρχεται από υπόγειους υδροφορείς.
Μεγάλα κατασκευαστικά έργα
Για τον ίδιο λόγο, κατασκευάστηκαν και πάνω από 50.000 μεγάλης κλίμακας φράγματα παγκοσμίως, διακόπτοντας την ομαλή ροή ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών ποταμών και μεταβάλλοντας τη φυσική ροή τους, επιφέροντας μη αντιστρέψιμες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και τις γεωδυναμικές ποτάμιες διαδικασίες. Σήμερα πλέον, τα φράγματα θεωρούνται από σημαντικό τμήμα της επιστημονικής κοινότητας ως καταστροφικά.
Ρύπανση
Το νερό καταναλώνεται με διάφορους τρόπους, κι ύστερα μεγάλο ποσοστό του χρησιμοποιημένου νερού επιστρέφει στη φύση, σημαντικά επιβαρημένο με βιομηχανικά ή γεωργικά απόβλητα (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.λπ.), αστικά λύματα, απορρίμματα κάθε υλικού, στραγγίσματα από τις παράνομες (ή και νόμιμες) χωματερές. Το 90% των αποχετευτικών και το 70% των [Ε2] βιομηχανικών λυμάτων καταλήγουν στο περιβάλλον χωρίς επεξεργασία.
Παγκόσμια Κλιματική Αλλαγή
Μια από τις κύριες συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στον πλανήτη είναι η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, γεγονότα που θα προκαλέσουν τη μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Η αύξηση εξάτμισης και συμπύκνωσης του νερού θα φτάσει το 7-15%, ενώ αναμένεται μείωση των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Μεσογείου έως και 15%.
Από τον πλανήτη στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε όλο τον πλανήτη. Οι συνέπειες και στη γειτονιά μας θα είναι μεγάλες: η μεσογειακή λεκάνη εμφανίζεται ως η πλέον ευάλωτη στην υπερθέρμανση του πλανήτη και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 38% του πληθυσμού της θα ζει σε ζώνες όπου θα παρατηρούνται ελλείψεις σε νερό. Η Ισπανία αντιμετωπίζει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με το φάσμα της δίψας, εξαιτίας ανάλογης ξηρασίας και κακής διαχείρισης των υδατικών πόρων. Στη Μεσόγειο έχει χαθεί το 50% (σε ορισμένες περιοχές και το 90%) των υγροτόπων της. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 2004, πέθαναν 30.000 πουλιά και πολλές χιλιάδες ψάρια στη λίμνη Κορώνεια, εξαιτίας της ρύπανσης και της ασυνήθιστα χαμηλής στάθμης του νερού. Χρόνιο είναι το πρόβλημα της λειψυδρίας στις Κυκλάδες και σε ορισμένα νησιά της Δωδεκανήσου κατά τους θερινούς μήνες και συνεχώς επιδεινώνεται: 20 τουλάχιστον νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα.
Η κρίση στα μοντέλα διαχείρισης των υδατικών πόρων
Πλέον σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι το μοντέλο διαχείρισης των υδατικών πόρων που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα δεν είναι αποτελεσματικό, αλλά μάλλον προβλήματα δημιουργεί. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι να καλυφθεί η ζήτηση και να αυξηθεί η παροχή, αλλά να γίνει διαχείριση και μείωση της ζήτησης. Οι νέες προσεγγίσεις κάνουν λόγο για ορθολογική διαχείριση ενός πεπερασμένου κοινωνικού αγαθού, συμμετοχική διαβούλευση, μείωση της κατανάλωσης, προστασία από τη ρύπανση και επαναχρησιμοποίηση. Δυστυχώς, η πράξη απέχει από τη θεωρία. Φτάνει να δούμε σε ποιο βαθμό και πώς θα εφαρμοστεί.
* Bouguerra M.L., L’eau sous la menace des pollutions et des marches, In: Une economie au service de l’homme, pp 249-279
[ Πίσω

Λειψυδρία: 'Αμεσα και μακροχρόνια Μέτρα αντιμετώπισής της.
Η Ελλάδα είναι μια μάλλον πλούσια σε νερό μεσογειακή χώρα, αφού η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι μεγαλύτερη από αυτή της Ισπανίας ή της Κύπρου. Παρόλα αυτά, η άνιση κατανομή των υδατικών πόρων, η άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων σε συνδυασμό με τη συγκέντρωση του πληθυσμού στα ξηρότερα μέρη της χώρας, προκαλούν τελικά προβλήματα διαθεσιμότητας και δυσκολία στη διαχείρισή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις το πρόβλημα προκύπτει από τη κακοδιαχείριση των υδατικών πόρων και την κακή αξιολόγηση των αναγκών και τούτο αφορά σε όλους τους τομείς: άρδευση, ύδρευση, κτηνοτροφία, βιομηχανία και λοιπές χρήσεις.
Η διαχείριση των υδατικών πόρων μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο μέσα από ένα συνολικό πλαίσιο και επιλογές. Χωρίς αυτό το συνολικό πλαίσιο, με σχεδιασμό και πρόβλεψη, οδηγούμαστε σε μεγαλύτερα προβλήματα που εντείνονται από την κλιματική αλλαγή και από τη μείωση των βροχοπτώσεων στις μεσογειακές χώρες, όπως προκύπτει από τις επιστημονικές προβλέψεις.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι ήδη έντονο στις παράκτιες περιοχές και τα νησιά του Αιγαίου. Τα αποθέματα νερού σήμερα ανέρχονται σε 542 εκατ. κυβικά μέτρα, τα οποία επαρκούν για 8 με 10 μήνες το πολύ για την ύδρευση της Αθήνας. Είναι η χειρότερη υδρολογική περίοδος της εξαετίας και η Αθήνα αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τα στρατηγικά της αποθέματα για να μη διψάσει.
Όσον αφορά στις χρήσεις του νερού στη χώρα μας η γεωργία καταναλίσκει το 87%, τα νοικοκυριά (αστική χρήση) και ο τουρισμός 10% και η βιομηχανία το 3%. Οι προσπάθειες όμως που μελετώνται για εξοικονόμηση νερού -και έχουμε δει μερικώς και στην πράξη - αφορά μόνο στο 10%. Είναι αναγκαίο να υπάρξουν πολιτικές που να εγγυώνται τη μεγαλύτερη σε αποτελεσματικότητα χρήση του νερού, ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα που η κατανάλωσή του είναι υπερβολικά μεγάλη για την Ελλάδα.
Σε πολλές χώρες της Μεσογείου, τα αρδευτικά σχέδια απαιτούν επενδύσεις στα δίκτυα αλλά και στις εκμεταλλεύσεις προκειμένου να εξοικονομηθεί νερό. Καινοτόμες τεχνολογίες μπορούν να προμηθεύσουν τους αγρότες αλλά και τους διαχειριστές νερού με επιπλέον κλιματικά, εδαφικά και άλλα στοιχεία για την κάθε καλλιέργεια προκειμένου να μειώσουν τις απώλειες νερού. Με τις δεδομένες συνθήκες λειψυδρίας είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρξει μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Η εφαρμογή αυτών των μέτρων απαιτεί την εκπαίδευση των αγροτών, ώστε να σταματήσει η αλόγιστη χρήση από γεωργούς (δηλ. η χρησιμοποίηση επιφανειακής άρδευσης και τεχνητής βροχής αντί της «στάγδην άρδευσης» που αποτελεί επιταγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης), η υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων.
Η Αργολίδα, η Δυτική Μεσσηνία, η Ηλεία, η λεκάνη του Μαραθώνα, ο Θεσσαλικός κάμπος, η λεκάνη της 'Αρτας αποτελούν μια ελάχιστη ενδεικτική αναφορά. Επιπλέον, τα έργα μεταφοράς μεγάλων όγκων νερού, όπως η εκτροπή ποταμών, δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση καθώς δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση του προβλήματος.
Σύμφωνα με περιορισμένες σε τοπικό επίπεδο έρευνες του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε γεωργικές περιοχές ανά την Ελλάδα, οι συνολικές απώλειες νερού κατά την άρδευση κυμαίνονται ανάμεσα σε 13% με 18%. Οι μεγαλύτερες απώλειες νερού καταγράφονται κατά την υπεράρδευση και ανέρχονται σε ποσοστό 8%- 10% επί του συνόλου των ποσοτήτων που χρησιμοποιούνται για πότισμα. Επιπλέον, παρατηρούνται απώλειες της τάξεως του 3%- 5% κατά τη μεταφορά του νερού άρδευσης και 2%- 3% από το πότισμα τις μεσημεριανές ώρες.
Μία άλλη πρακτική που εντείνει το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι οι ανεξέλεγκτη ανόρυξη γεωτρήσεων. Ο συνολικός αριθμός των γεωτρήσεων σήμερα στη χώρα μας κυμαίνεται από 190.000 έως 270.000 νόμιμες ή παράνομες και είναι άγνωστες οι πραγματικές αντλούμενες ποσότητες νερού από αυτές. Σύστημα αδειοδότησης γεωτρήσεων ουσιαστικά δεν υπάρχει αφού δεν υπάρχουν διαχειριστικές μελέτες για τις περισσότερες λεκάνες απορροής. Οι γεωτρήσεις γίνονται στις περιοχές με τα εντονότερα προβλήματα: στη Θεσσαλία, στα νησιά του Αιγαίου αλλά και στην Αττική, οι οποίες στραγγίζουν τα υδατικά αποθέματα. Ως αποτέλεσμα έχουμε την υποβάθμιση της στάθμης των υπόγειων υδροφορέων από 10 έως και 30 μέτρα. Κυρίως όμως η διείσδυση βαρέων μετάλλων, νιτρικών και θαλασσινού νερού στους υπόγειους υδροφορείς καθιστούν τα υδατικά αποθέματα ακατάλληλα για ύδρευση και πολλές φορές και για άρδευση. Σε πολλές περιοχές (Αχαϊα - Αργολίδα) αντλείται σχεδόν τοξικό νερό από βάθη 250- 350μ.ετρων. Το φαινόμενο της υφαλμύρωσης στο Αργολικό πεδίο είναι έντονο, γνωστό σε όλους και μάλλον μη αναστρέψιμο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, λύσεις για την εξυγίανση των υπόγειων υδάτων υπάρχουν αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί. Κυρίως συνίστανται στον τεχνητό εμπλουτισμό από μικρά φράγματα για κατακράτηση των όμβριων υδάτων που δίνουν τον απαραίτητο χρόνο να εισχωρήσουν στο έδαφος ή από πλημμυρικά νερά όταν υπάρχουν. Με τη μέθοδο του εμπλουτισμού οι υπόγειοι υδροφορείς αφενός μεν δημιουργούν στρατηγικά αποθέματα, αφετέρου εξυγιαίνονται δηλαδή σταδιακά απορρυπαίνονται είτε από νιτρικά, είτε από βαρέα μέταλλα, είτε από άλλες επικίνδυνες ουσίες.
Περίπου 45 εκατομμύρια ευρώ που δαπανήθηκαν από το 2004 ως σήμερα για μεταφορά νερού στα άνυδρα νησιά, θα έπρεπε να είχαν διατεθεί για τη δημιουργία νέων μονάδων αφαλάτωσης δεδομένου ότι με τις νέες τεχνολογίες το λειτουργικό κόστος αυτών των μονάδων έχει μειωθεί σημαντικά. Το πρώτο πλωτό «πράσινο» εργοστάσιο αφαλάτωσης στον κόσμο κατασκευάστηκε στη χώρα μας και λειτουργεί με ανεμογεννήτρια (επίσης την πρώτη πλωτή στον κόσμο) χωρίς την ανάγκη καυσίμων και κάλλιστα μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει τη λύση για τα άνυδρα νησιά της Ελλάδας.
Ενώ έχει αποδειχθεί παγκοσμίως η αποτελεσματικότητα της ανακύκλωσης του νερού, στη χώρα μας δεν δημιουργούνται τα απαιτούμενα έργα υποδομής για την εκμετάλλευση των εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού που προκύπτουν από τους βιολογικούς καθαρισμούς. Περισσότερα από ένα εκατομμύριο κυβικά μέτρα νερού - που προέρχεται από τις μονάδες βιολογικών καθαρισμών, που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα - καταλήγουν καθημερινά στη θάλασσα, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθούν για το πότισμα χιλιάδων στρεμμάτων καλλιεργειών και αστικού και περιαστικού πρασίνου (π.χ. άρδευση του Ποικίλου όρους από την Ψυτάλλεια).
Δεν δίνονται κίνητρα για την κατασκευή δεξαμενών συλλογής όμβριων υδάτων για οικιακή κατανάλωση, που θα εξοικονομούσε το νερό που διαφεύγει στη θάλασσα. Για τα νοικοκυριά είναι πολύ εύκολο να κάνουν οικονομία, δεδομένου ότι υπάρχουν λύσεις (βρύσες και καζανάκια πεπιεσμένου αέρα) που με τη χρήση τους εξοικονομείται περίπου το 50% του νερού. Η κατασκευή πισίνας στην Αττική, στις τουριστικές περιοχές αλλά και στην Περιφέρεια γενικότερα είναι μια νέα τάση των τελευταίων ετών, για την οποία απαιτείται η λήψη μέτρων τόσο τιμολογιακού όσο και διοικητικού και συμβουλευτικού χαρακτήρα που θα στόχευε στην εξοικονόμηση, τουλάχιστον, του πόσιμου νερού. (Πολιτική αυξητικής τιμολόγησης, για παράδειγμα η χρέωση της υπέρβασης μετά τη μέγιστη κατανάλωση, 30 τόνων το μήνα για τέσσερα άτομα, να είναι πολλαπλάσια).
Για τον αγροτικό τομέα πρέπει να δημιουργηθούν μικρά φράγματα ώστε να συγκρατούν το νερό του χειμώνα για την άρδευση το καλοκαίρι.
Στις πόλεις οι δήμοι οφείλουν να φροντίσουν τις απώλειες του δικτύου με επαρκή κρατική χρηματοδότηση, και βέβαια η άρδευση των πάρκων και η λειτουργία των συντριβανιών δεν πρέπει να γίνονται με πόσιμο νερό.

Αργοπεθαίνουν οι υγρότοποι της χώρας

Αργοσβήνουν οι υγρότοποι της χώρας μας που προστατεύονται από τη διεθνή σύμβαση Ραμσάρ (1971), καταγγέλλουν το WWF, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος - Πολιτισμού και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων (2 Φεβρουαρίου), οι τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις υπογραμμίζουν πως «οι υγρότοποι διεθνούς σημασίας υποβαθμίζονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να χάνεται η μοναδική οικολογική τους αξία», ενώ κάνουν λόγο για αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς, αλλοίωση και υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων, απόρριψη στερεών και εκροή αστικών αποβλήτων, παράνομη και αυθαίρετη δόμηση, εντατικοποίηση της γεωργίας και λαθροθηρία.

Χαρακτηριστικό είναι πως οι 7 από τους 10 εντάσσονται στον Κατάλογο Μοντρέ (η «μαύρη λίστα» της Σύμβασης Ραμσάρ, όπου καταχωρίζονται υγρότοποι με ιδιαίτερα ανησυχητικές αλλαγές στην οικολογική τους κατάσταση), οι περισσότεροι ανά χώρα μαζί με το Ιράν...

Η έκθεση «Ελληνικοί Υγρότοποι Ραμσάρ: Αξιολόγηση Προστασίας και Διαχείρισης» αναδεικνύει επίσης ένα ελλιπές καθεστώς επιστημονικής παρακολούθησης, διαχείρισης και φύλαξής τους.

Χαρακτηριστικό είναι πως για τους 9 από τους 10 υγρότοπους δεν υπάρχουν διαχειριστικά σχέδια, αν και η σύνταξή τους αποτελεί μέρος των υποχρεώσεων της Ελλάδας σύμφωνα με τη σύμβαση Ραμσάρ.

Οπως επισημαίνουν οι οργανώσεις, πολλοί από τους Φορείς Διαχείρισης δεν έχουν επαρκώς καταρτισμένο μόνιμο προσωπικό, ενώ η φύλαξη είναι ανεπαρκής.

«Η ολοκλήρωση φέτος του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης θέτει σε κίνδυνο τη συνέχεια λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης, ενώ η εθνική χρηματοδότηση είναι πρακτικά ανύπαρκτη», τονίζεται στην έκθεση. Και αν οι επτά από τους 10 υγρότοπους χαρακτηρίστηκαν Εθνικά Πάρκα τα τρία τελευταία χρόνια, αυτό δεν εξασφαλίζει αυτομάτως την προστασία τους.

Ως χαρακτηριστική περίπτωση αναφέρεται το Δέλτα του Εβρου, όπου αυξάνονται τα παράνομα χτίσματα των λαθροκυνηγών και υποβαθμίζεται σημαντικά ο βιότοπος...

Ανακτήθηκε από: http://www.ethnos.gr

Χωματερή ο Σπερχειός

Σε σκουπιδότοπο έχει μετατραπεί η ευρύτερη περιοχή του ποταμού Σπερχειού εξαιτίας των παράνομων χωματερών που λειτουργούν στην κοίτη και τις όχθες του. Η τοπική κοινωνία μιλά για... «άρωμα πολιτισμού», κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη συντελούμενη μόλυνση του εδάφους, του νερού και του αέρα, ενώ κάνει λόγο για επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία χαρακτηρίζοντας την εικόνα τραγική...

Οπως επισημαίνει ο κ. Στέφανος Σταμέλλος, μέλος των Οικολόγων Πράσινων της Φθιώτιδας, «οι χωματερές αυτές απαγορεύεται να λειτουργούν, ενώ είναι γνωστό πως από την 1η Ιανουαρίου του 2009, αν δεν κλείσουν και δεν αποκατασταθούν, θα επιβληθεί πρόστιμο από την ΕΕ της τάξεως των 34.000 ευρώ ανά ημέρα για κάθε παράνομη χωματερή που λειτουργεί στη χώρα μας».

Βουνά από σκουπίδια μολύνουν τις όχθες του Σπερχειού, ενώ ως... μέτρο προστασίας για ξέσπασμα πυρκαγιάς έχει τοποθετηθεί πινακίδα για απαγόρευση του καπνίσματος

Ρύπανση
Πλαστικά, χαρτιά, γυαλιά, σίδερα, αλουμίνια, υπολείμματα από σφαγεία, κοπριές, ακόμη και νεκρά ζώα πέφτουν στο ποτάμι και καταλήγουν τελικά στα νερά του Μαλιακού, ενώ τους θερινούς μήνες τα σκουπίδια καίγονται για να μειωθεί ο όγκος τους. «Οι καπνοί με τις διοξίνες και άλλους βλαπτικούς για την υγεία και το περιβάλλον ρύπους σκεπάζουν τη Μακρακώμη, τη Μάκρη και τις γύρω καλλιέργειες, Τον χειμώνα που έχει νερό δεν χρειάζεται καύση. Τον όγκο τον μειώνουν οι... πλημμύρες», τονίζουν οι Οικολόγοι Πράσινοι της περιοχής οι οποίοι ζητούν την παρέμβαση του εισαγγελέα και την ενεργοποίηση των Αρχών προκειμένου να τηρηθεί η νομοθεσία και να προστατευτεί ο Σπερχειός. Ακρως ειρωνικό είναι το γεγονός ότι τα μέτρα προστασίας που έχουν λάβει οι αρμόδιοι περιορίζονται στην τοποθέτηση μιας πινακίδας όπου αναγράφεται «Απαγορεύεται το κάπνισμα», ώστε να μην ξεσπάσει πυρκαγιά...

«Η ρύπανση που συντελείται γίνεται με την ανοχή των Αρχών», υποστηρίζει ο κ. Σταμέλλος, ο οποίος αναφέρει πως «ούτε στην Κατμαντού, όπου είχα βρεθεί κατά το παρελθόν δεν συνάντησα τέτοια εικόνα».

Αξίζει να σημειωθεί πως πριν από περίπου 20 χρόνια στην περιοχή κατασκευάστηκε σύστημα βιολογικού καθαρισμού, το οποίο, μολονότι θα μπορούσε να δώσει λύση στο πρόβλημα, δεν λειτούργησε ποτέ. Αιτία είναι η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου στη Σπερχειάδα και τη Μακρακώμη, με αποτέλεσμα το σύστημα βιολογικού καθαρισμού να έχει απαξιωθεί, στις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις του να έχουν φυτρώσει πλατάνια και πικροδάφνες και να απαιτούνται πλέον για τη λειτουργία του περισσότερα χρήματα από όσα κόστισε η κατασκευή του...

Ανακτήθηκε από: http://www.ethnos.gr